نصیحتى به بانوان طلبه
حجاب به عنوان یکی از شعائر برجسته اسلام، موضوعی جالب توجه و مورد مناقشه بین اصحاب فکر، عالمان دینی و همچنین شهروندان جامعه دینی قرار گرفته است. حجاب همچنین بعد از رشد روز افزون پدیده بانوان محجبه در کشورهای غربی به یکی از چند مبحث مورد توجه مردمان مغرب زمین تبدیل شده تا جایی که جنبه های نظری و معرفتی در کنار جنبه های عملی و رفتاری آن مورد بررسی و مداقه دانشمندان و جامعه شناسان آن دیار نیز قرار گرفته است. «حجاب»، این واژه عربی، در نگاهی به معنای پوشیدن، پوشش، پرده و حاجب است که البته در این میان، معنای «پرده» بیشترین کاربرد را دارد و همین امر موجب شده است که عده زیادی گمان کنند که اسلام خواسته است زن همیشه پشت پرده و در خانه محبوس باشد و بیرون نرود.
اندیشمند شهید مرتضی مطهّری در این باره می فرماید: «پوشش زن در اسلام این است که زن در معاشرت خود با مردان، بدن خود را بپوشاند و به جلوه گری و خودنمایی نپردازد.» حدود این پوشش را با استفاده از قرآن و منابع سنّت، می توان به دست آورد. آیاتی که در این باره هست، چه در سوره مبارکه نور و چه در سوره مبارکه احزاب، حدود پوشش و تماس های زن و مرد را ذکر کرده است، بدون آنکه کلمه «حجاب» را به کار برده باشد.
هدف و فلسفه وجوب حجاب اسلامی :
هدف اصلی تشریع احکام در اسلام، قرب به خداوند است که به وسیله‌ی تزکیه‌ی نفس و تقوا به دست میآید:
«إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ» ( سوره حجرات، آیه 13)
بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.
«هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یتْلُوا عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَ یزَکِّیهِمْ وَ یعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ»
اوست خدایی که میان عرب امّی (قومی که خواندن و نوشتن هم نمیدانستند) پیغمبری بزرگوار از همان قوم برانگیخت، تا بر آنان وحی خدا را تلاوت کند و آنها را (از لوث جهل و اخلاق زشت) پاک سازد و کتاب سماوی و حکمت الهی بیاموزد؛ با آن که پیش از این، همه در ورطه‌ی جهالت و گمراهی بودند.
از قرآن کریم استفاده میشود که هدف از تشریع حکم الهی، وجوب حجاب اسلامی، دست‌یابی به تزکیه‌ی نفس، طهارت، عفت و پاکدامنی است. آیاتی همچون:
«قُلْ لِلْمُۆْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکى لَهُمْ» ( سوره نور ، آیه30)
ای رسول ما مردان مۆمن را بگو تا چشمها از نگاه ناروا بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگی جسم و جان ایشان اصلح است.
از جمله مسائل بسیار مهمی که همیشه بزرگان و علمای دین به آن سفارش نموده اند بحث حجاب بوده است که در ادامه به ذکر نکاتی از علما و سفارش آنها به حجاب اشاره خواهیم نمود.
نصیحتى به بانوان طلبه
جمعی از بانوان طلبه در دیدار آیت الله میرزا جواد تبریزی از ایشان در رابطه با وظیفه آنها توصیه خواسته اند که به بیان این سفارشات خواهیم پرداخت:
ما جمعى از بانوان حوزههاى علمیه مىباشیم كه به حمداللَّه براى جذب بانوان متدین و مۆمن در جهت خدمت به دین حنیف اسلام و مذهب تشیع تلاش مىنماییم، راهنمایى شما مىتواند در هر چه بهتر خدمت كرد ما را كمك نماید!
بانوان محترم! شما باید در مرحله اول با حجاب، متانت و وقار خود براى سایر بانوان الگو باشید، به طورى كه با عمل به تكالیف شرعى بر سایرین تأثیر بگذارید. حالا كه توفیق یافتید در حوزه مشغول به تحصیل شوید، در مرحله اول عمل دقیق به تكالیف شرعى و همراه با تهذیب نفس را سرمشق خود قرار دهید، و خداى ناكرده طورى عمل نشود كه تكالیف و وظیفه زن، كه در چهار چوب شرع معین شده نادیده گرفته شود. در جهت تربیت فرزندان خود تلاش كنید و آنان را افراد مفیدى براى جامعه بار آورید كه مأجور هستید. خوب درس بخوانید و سیره اهل بیتعلیهم السلام را فرا بگیرید تا به بانوان دیگر منتقل كنید و دین را در این جهت یارى نمایید و خدا را به این نعمتى كه نصیب شما كرده شاكر باشید. توفیق همه شما را از خداوند متعال خواهانم و امید دارم كه بتوانید با عمل و رفتار خود در جهت سازندگى مجتمع بانوان گام بردارید و درس خواندن نباید شما را از وظیفه مهم خانه دارى و تربیت فرزندان باز نگاه دارد، خداوند شما را توفیق دهد.
توصیه امام (ره) به حجاب
امام علی علیه سلام در رابطه با حجاب می فرماید: صیانت زن او را شادابتر و زیبایىاش را پایدارتر مىكند.
و احادیث فراوان دیگری وجود دارد که سفارش به حجاب می کند. یکی از علمایی که همیشه به حجاب سفارش داشته است حضرت امام ره است که این سفارش و توصیه را نیز از خانواده خود شروع کرده است در ادامه به ذکر خاطره ای از ایشان در این موضوع اشاره خواهیم نمود.
امام خمینی رحمه الله - که در عصر حاضر از هر نظر الگو می‌باشند - در مورد رعایت حجاب در خانواده بسیار دقیق و مراقب بودند.
دختر گرامی ایشان[1] این دقت و مراقبت را چنین بیان کرده اند:
«ایشان در مقابل بیرونی و نامحرم خیلی سخت گیرند. الآن پسرهای من و احمد آقا 15- 16 ساله اند و ما یک روز اگر منزل آقا برای ناهار دعوت شویم، پسرها حق آمدن ندارند یا اگر هم بیایند، ما خانه خانم (همسر حضرت امام) می‌نشینیم و سفره می‌اندازیم و آنها منزل احمد آقا آن هم برای این که پسرها و دخترهای اهل فامیل و خانه باهم غذا نخورند نه فقط سر سفره بلکه حتی سلام هم به هم نکنند، چون واجب نیست.
من خودم پانزده ساله بودم که آقای اشراقی با خواهرم ازدواج کرد و داماد ما شده بود. یک روز ما دعوت داشتیم منزل ایشان، همین جور که من و آقا باهم وارد شدیم، دیدم آقای اشراقی دارند می‌آیند استقبال. در یک باغچه‌ای بود که ما داشتیم جلو می‌رفتیم، من گفتم سلام بکنم؟ امام گفتند: «واجب نیست» من هم رویم نشد که سلام نکنم، زدم و از تو باغچه رد شدم که با آقای اشراقی رو به رو نشوم.
و یا حتی مادر من وقتی آقا را گرفتند و بردند ترکیه؛ یعنی، چهل سال بعد از زندگیشون اولین سلام را به برادر شوهرشون کردند! ماجرا هم این بود که وقتی عمویم می‌خواستند بروند ترکیه خدمت آقا، آمدند از پشت در گفتند: «من می‌خواهم با خود خانم صحبت کنم اگر بخواهند پیغامی بدون واسطه برای آقا داشته باشند» که مادرم ناچار شد، سلام کنند و بعد یادم هست آمد و گفت ناراحتند - چون که اولین سلام را در نبودن آقا کرده اند آن هم با این لفظ که «اگر راضی نباشد چه؟» من هم گفتم «نه حالا دیگر شما سنی ازتان گذشته و مجبور بودید.» البته امام در مورد کار واجب و ضروری حرفی ندارند، این را بدانید!» [2] .
پی نوشت ها:
[1]خانم زهرا مصطفوی در جمع دانش آموزان دبیرستان رشد دختران
[2]به نقل از مجله شاهد تیر ماه 67 شماره 159.
منبع:
ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان
سایت مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری
کتاب منتخب میزان الحکمه، جلد دوم
پایگاه وارثون
تهیه و فرآوری: جواددلاوری، گروه حوزه علمیه تبیان
