قضای روزه تابستان را می توان در زمستان بجا آورد؟
چند چیز براى روزه دار مکروه است که یکی از آنها بو کردن گیاه هاى معطر است ولی عطر زدن حتی مکروه هم نیست و برای روزه دار هیچ اشکالی ندارد و روزه را باطل نمی کند.
ذکر یك نكته مهم!
بدیهى است فضائل و ثواب هایى كه براى ماه مبارك رمضان و روزه دارى ذكر شده که در مقالات قبلی به آن اشاره کردیم از آنِ كسانى است كه حقیقت آن را درك كنند و به محتواى آن عمل و در گفتار و كردار به كار گیرند و به آن ها جامه عمل بپوشانند.
چنانکه در روایات اسلامى ذكر شده كسانى كه صرفاً تلاوت قرآن مى كنند، ولى به آیات و احكام آن عمل نمى كنند و یا آن كه از روزه دارى تنها رنج گرسنگى و تشنگى را مى كشند و بوسیله گناه، تأثیر روزه را از بین مى برند و ماه مبارك رمضان و فضاى معنوى آن تأثیرى بر اشخاصى بر جاى نمى گذارد، مورد نكوهش قرار گرفته اند.
چنانكه پیامبر اكرم (صلى الله علیه وآله) به زنى كه با زبان روزه كنیز خود را دشنام مى داد فرمود: چگونه روزه دارى و حال آن كه كنیزت را دشنام مى دهى؟! روزه فقط خوددارى از خوردن و آشامیدن نیست، بلكه خداوند آن را علاوه بر این دو، مانع كارها و سخنان زشت كه روزه را بى اثر مى كنند قرار داده است، چه اندكند روزه داران و چه بسیارند كسانى كه گرسنگى مى كشند.» (الكافى، همان، ج 4، ص 87)
حضرت امام سجاد (علیه السلام) در دعاى حلول ماه رمضان به درگاه خداوند عرض مى كند: به وسیله روزه این ماه یاریمان ده تا اندام هاى خود را از معاصى تو نگه داریم و آن ها را به كارهایى گیریم كه خشنودى تو را فراهم آورد، تا با گوش هایمان سخنان بیهوده نشنویم و با چشمانمان به دین لهو و لعب نشتابیم و تا دستمانمان را به سوى حرام نگشاییم و با پاهایمان به سوى آن چه منع شده ره نسپاریم و تا شكمهایمان جز آن چه را تو حلال كرده اى در خود جاى ندهد و زبان هایمان جز به آن چه تو خبر داده اى و بیان فرموده اى گویا نشود... .» (الصحیفة السجادیة، امام سجاد (علیه السلام) ص 186)
بنابراین، در ماه مبارك باید تمام اعضا و جوارح را از حرام دور نگه داشت و با اخلاص، توكل و توسل از اهل بیت (علیهم السلام) و عمل به دستورها و احكام قرآن كریم و دورى از گناهان، انجام توبه نصوح و واقعى، عبادت، شب زنده دارى، درك فضیلت شب قدر و... فضیلت ماه مبارك رمضان را درك كرد و از آن در راستاى رسیدن به كمال حركت كرد و باید در این ماه به گونه اى خودسازى كرد كه با اتمام ماه مبارك تأثیر و فواید آن در روح و جان افراد باقى باشد و اثر آن تا ماه رمضان آینده سال بعد ماندگار باشد.
بعد از این مقدمه مهم که در مورد روزه داری بیان کردیم به ذکر چند پرسش و پاسخ در این مورد می پردازیم:
سوال: آیا عطر زدن روزه را باطل می کند؟
بنابر نظر بیشتر مراجع تقلید تنها نُه چیز روزه را باطل مىکند: اول: خوردن و آشامیدن، دوم: جماع (عمل زناشویی)، سوم: استمناء، چهارم: دروغ بستن به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان پیغمبر (علیهم السلام)، پنجم: رساندن غبار غلیظ به حلق، ششم: فرو بردن تمام سر در آب، هفتم: باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح، هشتم: اماله کردن با چیزهاى روان، نهم: قى کردن (استفراغ). (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 891 ، م 1572)
بله چند چیز براى روزه دار مکروه است که یکی از آنها بو کردن گیاه هاى معطر (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 925 ، م 1657) است. ولی عطر زدن حتی مکروه هم نیست و برای روزه دار هیچ اشکالی ندارد و روزه را باطل نمی کند.
سۆال: آیا قضای روزه تابستان را می توان در زمستان بجا آورد؟
جواب: بلی قضای روزه تابستان را می توان در زمستان گرفت و بلندی و کوتاهی روز و شب در این خصوص تأثیر ندارد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 984)
سۆال: در اوائل سن بلوغ یقین داشتم که اگر محتلم شوم روزه ام باطل می باشد و چند بار نیز روزه خود را افطار کرده ام، حال تکلیفم چیست؟ آیا به جز قضا کفاره هم دارد؟
جواب: در صورتی که از سۆال کردن کوتاهی نموده اید اگر پس از محتلم شدن به خیال باطل شدن روزه، افطار کرده اید علاوه بر قضا، کفاره افطار عمدی هم واجب است. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 313، س30)
سۆال: شخصی قصد دارد روزه قضا بگیرد و پس از طلوع آفتاب در حالی که خواب بود محتلم شد آیا روزه اش صحیح است و می تواند آن روز را روزه بگیرد؟
جواب: اگر با طهارت وارد صبح شده باشد و بعد از اذان صبح محتلم شود روزه آن روز صحیح است و فقط باید غسل را برای نماز انجام دهد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 51-950، س 3-1632)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت معارف قرآن
سایت اندیشه قم
سایت اسلام کوئیست
استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1
توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1
