تبیان، دستیار زندگی
ماه عسل امسال ادامه ی روند همان ماه عسل های قبلی است با این تفاوت که زبان تصویری در این مجموعه ی اخیر اهمیت بیشتری دارد . نکته ای که برنامه های مناسبتی دیگر نیز باید در نظر داشته باشند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مجتبی شاعری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ببین! توی آینه چه ماهی شدی


ماه عسل امسال ادامه ی روند همان ماه عسل های قبلی است با این تفاوت که زبان تصویری در این مجموعه ی اخیر اهمیت بیشتری دارد . نکته ای که برنامه های مناسبتی دیگر نیز باید در نظر داشته باشند. رسانه یا هنر تلویزیون تنها با تزریق معنویت شخصی موثر واقع نمی شود . برای تفهیم این معنویت و محتوای دینی نیازمند شناخت تکنیک های هنری و البته دانش مردم شناسی هستیم .

ماه عسل

مفهوم محتوایی ماه عسل مۆلفه ای است که باید در یک دیدگاه جامعه شناسی آن هم در زیر مجموعه ی مردم شناسی بررسی شود. اما آن چه در این جا غرض نگارنده است شیوه ی گروه سازندگان ماه عسل در یک برنامه ی تلویزیونی است.

با این وجود در بررسی فنی چنین برنامه ای ناگزیر از بررسی محتوایی هم هستیم، چه در دیدگاه کلاسیک هنر آن هم نه به عنوان یک مکتب مجزا و مجرد که به عنوان مقدمه ی شکل گیری نظرگاه های هنری این محتواست که فُرم را تعیین می کند و قاعدتاً فرمی که واجد نشانه های محتوای اثر باشد، کارکرد انتقالی هنر و در این جا رسانه را سهل الوصول تر می کند.

ماه عسل برنامه ای مناسبتی است. مناسبتی که با آیین های به خصوصی همراه است. پررنگ ترین دوران مذهبی و معنوی یک مسلمان در همین ایام ماه رمضان شکل می گیرد. بسیاری از سنت های دینی در همین سی روز ماه رمضان تجمیع می شوند و در قالب مشخص تری ارائه می گردد. پذیرش قاطبه ی مردم نیز در این ایام نسبت به مواقع دیگر از سال بیشتر است.

این اشتیاق مدنی، می تواند باعث اقبال عمومی به یک برنامه ی تلویزیونی باشد و از طرفی کار را برای برنامه سازان سخت تر هم می کند.

تمرکز اجتماعی مفاهیم معنوی، دقت و قضاوتشان را به سخت سلیقه گی سوق می دهد. دیگر هر حرف و هر نظری را به سادگی نمی پذیرند. جمع های خانوادگی و دوستانه بیش تر از قبل شکل می گیرد و در مکالمات این چنینی ،  امکان بررسی و تحلیل بیشتری وجود دارد ، از همین رو توجه به ساخت چنین برنامه هایی اهمیت خاص تری می یابد.

ماه عسل امسال قطعاً نوستالژیک تر از سال های پیش خواهد بود ، نه به این جهت که مهمانان برنامه (سوژه ها) موارد غیرمتعارف تری از زندگی را تجربه کرده اند، به این جهت که در مفهوم تولید سیما نگاه تخصصی تری اعمال شده است. این نگاه تخصصی از طراحی صحنه گرفته تا نورپردازی و سوییچ کارگردان تلویزیونی قابل مشاهده است علاوه بر این شیوه ی اجرای احسان علیخانی نسبت به گذشته تغییر اساسی دارد

علاوه بر همه ی این ها ،تجربه ی سال های قبل یک برنامه برای مخاطبین پیش از اقبال، حالتی ملال آور یا تکراری می تواند داشته باشد.

ممکن است گروهی از تماشاچیان سال های قبل برنامه توقعی فراتر از قبل داشته باشند. توقعی که تعریف مشخصی ندارد. شاید این توقع تنها در یک تنوع غیرقابل پیش بینی تعریف شود.

سینما با این که هنر نوظهور یک قرن اخیر است اما ریشه در هنر دراماتیک و داستان دارد.

اما باید بپذیریم که برنامه سازی در تلویزیون به واقع پدیده ی نوظهوری است. میان فضای رسانه و هنر معلّق است و شاید برای این است که در مورد یک برنامه ی تلویزیونی به تخصص های بیشتر و متمرکزتری نسبت به سینما وجود داشته باشد.

ماه عسل

ماه عسل امسال قطعاً نوستالژیک تر از سال های پیش خواهد بود ، نه به این جهت که مهمانان برنامه (سوژه ها) موارد غیرمتعارف تری از زندگی را تجربه کرده اند،  به این جهت که در مفهوم تولید سیما نگاه تخصصی تری اعمال شده است. این نگاه تخصصی از طراحی صحنه گرفته تا نورپردازی و سوییچ کارگردان تلویزیونی قابل مشاهده است علاوه بر این شیوه ی اجرای احسان علیخانی نسبت به گذشته تغییر اساسی دارد.

الزامات اجرای یک برنامه ی معنوی، بیش از نیازهای برنامه ای است که دستمایه ی عوامل سازنده و خصوصاً مجری اش فن بیان و اطلاعات در زمینه ی  مورد بررسی است. مجری چنین برنامه هایی باید از شعار و شعارزدگی پرهیز کند.

در نقش یک مصلح اجتماعی و یا معلم اخلاق نباشد و از همه مهم تر داستان سوژه هایش را به سمت مقصدی که برنامه می خواهد سوق ندهد. باید شیوه ی اجرا در عین احترام و آرامشی که برای مخاطب و سوژه ها قائل است ، تندی و گزندگی یک مستند اجتماعی را داشته باشد. کنجکاوی های مجری ، حس جست و جوگر بیننده ای است که سوال جدید و یا روند رسیدن به این شرایط را طلب می کند و شباهت ماه عسل را به یک برنامه ی مستند پیش از قبل نشان می دهد.

ماه عسل برنامه ای مناسبتی است اما درگیر آیین ها و یا فرائض ماه رمضان و یا هر بخش دیگری از فروع دین نمی شود. با دیدگاه دراماتیک باید قصه ی موثر این برنامه را در مفهوم توحیدی امید و مبارزه جست و جو کرد . برنامه ای که انگار براساس شیوه های عمل گرایانه شکل می گیرد تا براساس یک نظام نظری مجرد.

ماه عسل

این عبارت اخیر نیز را نباید در چارچوب یک بحث محتوایی تعبیر کرد. اتفاقاً دقت عوامل سازنده ی ماه عسل در این شیوه ی برنامه سازی به دقت در فرم گرایی یک برنامه با توجه به اصول تولید در سیما مربوط می شود.

ابرازمفهوم توحید در یک برنامه ی تلویزیونی از گم شدن عوامل سازنده آغاز می شود که اتفاقا اساسی ترین تغییر مجری هم در همین نکته است. هر چه احسان علیخانی در این برنامه گم تر شود و به دنبال شعارهای متداول نباشد برنامه اش مخاطبین بیشتری دارد و این نه فقط برای تلویزیون که تاثیر اجتماعی بیشتری در قابلیت شگرف دین در اصلاح مدنیت یک جامعه دارد. قابلیت مدنی دین در مفهومی است که آدمی های جامعه را به وحدتی در امید و مبارزه برای اعتلای نام انسان فرابخواند.

ماه عسل چند کلیدواژه ی شخصی و به خصوص دارد. امیدواری انسان ها، مبارزه و زیبا دیدن زندگی. هر چند که رسیدن به چنین شرایطی در نگاه الگوپذیر مخاطب به این سادگی ها به یک حرکت مدنی فراگیر تبدیل نشود. دست کم به این زودی ها. ولی باری عوامل سازنده و برخی تماشاچی ها این امیدواری را حفظ خواهد کرد.

مجتبی شاعری

بخش سینما و تلویزیون تبیان