بیخوابی در کودکان؛ علل، علائم و درمان
کمخوابی کودک یکی از مهمترین دغدغه های پدر و مادرهایی است که برای اولین بار، طعم شیرین بچهدار شدن را چشیدهاند. بنابراین این دسته از والدین باید اطلاعات خود را درباره علل بروز کمخوابی در کودکان افزایش دهند تا از بروز کمخوابی در کودکان خود پیشگیری کنند.
یکی از مراکزی که در قسمت هیپوتالاموس مغز واقع شده است، مسئول تنظیم ساعات خواب در طول شبانهروز میباشد.
این ساعت درونی توسط چند عامل مانند طول چرخه شب و روز تنظیم میشود.
هنگامی که کودکی شش ماهه است انتظار میرود زمان بیشتری را در طول شبانه روز بخوابد. از کودک 6 ساله انتظار میرود که هنگام شب حدود 11 ساعت بخوابد و همین طور که کودک بزرگتر میشود و به سن بلوغ میرسد، انتظار حدود 8 ساعت خواب شبانه از او میرود. اگر الگوی ساعات خواب کودک با میزان ساعاتی که گفته شد تفاوت زیادی داشته باشد، دچار مشکل در خواب میباشد.
علایم کمخوابی در کودکان
- بیش فعالی
- پرخاشگری
- کم حوصلگی
- افزایش تحریک پذیری
- کم شدن دامنه توجه
- بروز مشکلات حافظه
تذکر
کودکان در سنین حساسی برای یادگیری قرار دارند. اگر هر گونه اختلالی برای یادگیری آنها به وجود آید، در آینده با مشکلات زیادی روبرو میشوند؛ مثلا کمخوابی سبب کم شدن توجه کودک شده و در نتیجه، او از بسیاری از محرکات محیطی جهت یادگیری باز می ماند و بسیاری از فرصت ها را برای افزایش دامنه آگاهی خود از دست میدهد.
والدین باید فضای خانه را صمیمی نگه دارند و از هرگونه مشاجره با یکدیگر بپرهیزند. محیط آرام و امن خانه، شرایط خوبی را برای خواب کودک فراهم میکند
علل کمخوابی در کودکان
1- استرس: امروزه محیط زندگی بسیاری از افراد پر از تنش و استرس شده است. استرس ناشی از دعوای والدین، تماشای فیلمهای خشونت آمیز، دعواکردن کودک در مدرسه با هم کلاسیها، تنبیه بدنی کودک توسط والدین و یا معلمین مدرسه، ترس از امتحانات و ...، علل استرس هایی هستند که از محیط به کودک وارد میشود و او را دچار مشکلات کمخوابی و یا بیخوابی میکند.
2- بیماری کودک: هنگامی که کودک بیمار میشود و سلامتی او تحت تاثیر قرار میگیرد، معمولا کمخوابی به سراغ کودک میآید و عواملی مانند تب و درد و استفراغ مانع از خواب کافی او میشوند.
3- داروهای شیمیایی: اثرات سمی برخی داروها، مانع از خواب کافی کودک میشوند.
4- مصرف الکل و مواد مخدر: اما این مورد از علل کمخوابی در کودکان کشورهای غربی میباشد. البته این مشکل بیشتر با کمخوابی دوران نوجوانی ارتباط دارد. به طور کلی مصرف مواد مخدر و الکل، چرخه طبیعی خواب را مختل میکند.
5- انسداد مجاری تنفسی هنگام خواب و خروپف کردن
6- بیماری آسم
انواع بیخوابی در کودکان
- بیخوابیهای گذرا: این بیخوابی معمولا 3 تا 4 بار در هفته رخ میدهد و معمولا به علت استرس، بیماری و یا اثرات داروها میباشد.
- بیخوابی حاد: این نوع بیخوابی معمولا در طول شب رخ میدهد و با علل بیخوابیهای گذرا مشترک میباشد.
- بیخوابیهای مزمن: در این نوع بیخوابی، کودک نه تنها قادر به خوابیدن در طول شب نیست، بلکه در طول روز نیز از خوابیدن عاجز است. در این نوع بیخوابی، اقدامات فوری پزشکی جهت درمان کودک لازم میباشد.
درمان بیخوابی در کودکان
1- تصحیح برنامه غذایی کودک: تغذیه نقش مهمی در تنظیم خواب کودک دارد. پدر و مادر به عنوان کسانی که نقش مهمی در تامین نیازهای غذایی کودک دارند، باید توجه داشته باشند که به محض مشاهده بیخوابی و یا بدخوابی کودک، تغذیه او را بررسی کنند.
2- ورزش و فعالیت بدنی: کودکان باید فعالیت بدنی داشته باشند و والدین، باید کودکان را به انجام حرکات ورزشی تشویق کنند. متاسفانه امروزه کودکان به جای فعالیت بدنی، سراغ بازی های کامپیوتری میروند که علاوه بر کم تحرکی کودک، استرس و تنش نیز به او القا میشود که همه این موارد باعث بیخوابی کودک میشود.
3- فراهم آوردن محیطی آرام برای کودک: والدین باید فضای خانه را صمیمی نگه دارند و از هر گونه مشاجره با یکدیگر بپرهیزند. محیط آرام و امن خانه، شرایط خوبی را برای خواب کودک فراهم میکند. اگر همسرتان به تماشای فیلم خشونت آمیز علاقمند است، حتی المقدر سعی کند جلوی کودک به تماشای آن نپردازد، زیرا کودک هر آنچه را که میبینند، باور میکند. بنابراین فیلمهای خشونتآمیز اثرات مخربی را روی آرامش کودک و خواب او خواهد گذاشت.
موارد بالا تنها روی خواب کودک تاثیر نمی گذارد، بلکه خواب برای رشد بهتر کودک ضروری است و رعایت آنها به بهبود رشد کودک کمک میکند.
مطالب مرتبط:
تحقیقاتی جالب درباره مادر و کودک
موقعی که نوزاد خواب است، مراقب او باشید