حکم فرو دادن اخلاط سینه در روزه!

طبق نظر مراجع عظام تقلید فرو دادن اخلاط سر و سینه و آب بینی، اگر به فضای دهان نرسیده باشد ضرری به روزه نمی رساند، اما اگر به فضای دهان رسیده باشد، طبق نظر بعضی از مراجع جایز نیست و طبق نظر بعضی احتیاط واجب و طبق نظر بعضی دیگر احتیاط مستحب است که از فرو بردن آن خودداری شود.

این مقاله را با ذکر مواردی در باب نیت روزه آغاز می کنیم:

نکاتی در مورد نیت روزه

1 ـ در روزه نیّت یكى از واجبات است.

2 ـ قبل از طلوع صبح ماه مبارك رمضان، انسان باید نیّت كند كه: (فردا روزه مى‏گیرم قربة الى‏الله).

3 ـ اگر شب ندانست كه فردا جزء ماه رمضان است، ولى پیش از ظهر برایش معلوم شد كه امروز جزء ماه رمضان است، همان وقت نیّت روزه مى‏كند.

4 ـ در روزه مستحبّى وقت نیّت تا قبل از غروب امتداد دارد، ولى به شرط آنكه تا آن وقت كه نیّت مى‏كند كارى كه روزه را باطل مى‏كند انجام نداده باشد.

5 ـ اگر ندانست كه فردا آخر ماه شعبان است یا اوّل ماه رمضان، نیّت آخر شعبان مى‏كند، یا نیّت روزه دیگرى را مى‏نماید، هرگاه بعدا معلوم شد كه آن روز اوّل ماه رمضان بوده است، همان روزه‏اى كه گرفته است كفایت مى‏كند، و نیازى به گرفتن قضا نیست.

6 ـ در روز ماه مبارك رمضان نباید قصد بجا آوردن كارهائى كه روزه را باطل مى‏كند بنماید، و اگر قصد كرد روزه‏اش باطل مى‏شود، هرچند كه آن عمل را انجام نداده باشد، ولى بر او واجب است تا غروب كارى كه روزه را باطل مى‏كند انجام ندهد.

بعد از این مقدمه به طرح یک پرسش و پاسخ در مورد روزه و روزه داری می پردازیم:

شرح این سوال: من در ماه مبارک رمضان وقتی گریه می کنم هنگامی که آب بینی ام را می کشم به حلق و بعد به معده می رود. وقتی هم که سعی می کنم بینی ام را نکشم و با دستمال پاک کنم حالت استفراغ به من دست می دهد. من چه کنم تا روزه ام در اثر گریه و راز و نیاز با خدا باطل نشود؟

طبق نظر مراجع عظام تقلید فرو دادن اخلاط سر و سینه و آب بینی، اگر به فضای دهان نرسیده باشد ضرری به روزه نمی رساند، اما اگر به فضای دهان رسیده باشد، طبق نظر بعضی از مراجع جایز نیست و طبق نظر بعضی احتیاط واجب و طبق نظر بعضی دیگر احتیاط مستحب است که از فرو بردن آن خودداری شود. (توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 894، م 1579، 1580؛ اجوبة الاستفتاءات (ترجمه فارسی)، ص 177-178، سۆال 799)

بنابر این، شما اگر ناچار به این کار هستید یا باید قبل از رسیدن اخلاط به فضای دهان این کار را انجام دهید . اما بعد از رسیدن اخلاط به فضای دهان،اگر نظر مرجع تقلید شما عدم جواز باشد نباید اخلاط سر و سینه و آب بینی را فرو بدهید اما اگر نظر مرجع تقلید شما در این مسأله احتیاط واجب باشد شما یا می توانید عمل به این احتیاط بکنید که در این صورت هم نباید اخلاط سر و سینه و آب بینی را فرو بدهید ، و یا می توانید (با رعایت الاعلم، فالاعلم) به فتوای مرجع تقلیدی که قائل به احتیاط استحبابی است (مانند آیة الله سیستانی و زنجانی) مراجعه و عمل کنید که در این صورت موجب بطلان روزه نخواهد شد.

در توضیح مطلب می گوییم: اگر شما به عنوان مثال از فقیهی تقلید می کنید که قائل به احتیاط  وجوبی در این مسئله است، در این هنگام شما مختارید در این مسئله به غیر او رجوع کنید. حال اگر بعد از تفحص فقیهی را پیدا کردید که - بعد از فقیهی که شما مقلد او هستید - اعلم فقها است، و او فتوا به عدم جواز فرو بردن خلط سر و سینه می دهد، در این جا شما نمی توانید از این فتوا رجوع کنید به فقیهی که در مرتبه سوم بعد از اینها است و قائل به احتیاط استحبابی است.

بله اگر فقیهی که به نحو استحباب فتوا به منع می دهد، از جهت اعلمیت بعد از مرجع تقلید شما باشد شما می توانید هم از او تقلید کنید و هم به احتیاط وجوبی مرجع تقلید خود عمل نمایید.

اما اگر هر دو فقیه بعد از فقیهی که شما از ایشان تقلید می کنید، در اعلمیت مساوی باشند و یکی از آنها فتوای به عدم جواز بدهد و دومی به نحو احتیاط استحبابی، در این جا شما در رجوع به هر یک از این دو مجتهد مخیر هستید.

منابع:

سایت اسلام کوئیست

کتاب : چگونه روزه بگیریم ـ آیة الله سید محمد شیرازی