تبیان، دستیار زندگی
محققان نشان داده‌اند با استفاده از سیستم مکان‌یاب جهانی جی‌.پی‌.اس (GPS) برای اندازه‌گیری تغییر شرایط تراز آب دریاها می‌توان فقط چند دقیقه پس از وقوع زلزله پیش‌بینی دقیقی از سونامی به وجود آمده داشت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پیش‌بینی سونامی در کمتر از 3 دقیقه


محققان نشان داده‌اند با استفاده از سیستم مکان‌یاب جهانی جی‌.پی‌.اس برای اندازه‌گیری تغییر شرایط تراز آب دریاها می‌توان فقط چند دقیقه پس از وقوع زلزله پیش‌بینی دقیقی از سونامی به وجود آمده داشت.

در فاجعه سونامی دو سال پیش ژاپن، تیم تحقیق فاش کرد آنالیز داده‌های جی.پی.اس و دستیابی به هشدار دقیق سونامی بیش از سه دقیقه زمان نمی‌برد.

پیش‌بینی سونامی در کمتر از 3 دقیقه

بیشتر سونامی ها از جمله سونامی 1382 اندونزی و 1390 ژاپن به دلیل حرکت زمین در گسل های زیر آب رخ می دهند؛ مکان هایی که در آن صفحه تکتونیکی با لغزش در زیر صفحه دیگر موجب زمین لرزه های بزرگ می شود. تغییر شرایط بستر دریا نیز تا اندازه کمی مناطق ساحلی را تحت تاثیر قرار می دهد. از اینجاست که محققان موفق شدند تغییر شکل کم و اندک زمین در امتداد ساحل را با جی.پی.اس اندازه گیری کرده و از آن برای پیش بینی و اندازه گیری قدرت سونامی استفاده کنند.

آندریاس هونکر از مرکز آلمانی پژوهش علوم زمینی می گوید: پردازش دقیق و بلادرنگ این داده ها و تفسیر آنها به بازسازی منبع زلزله منجر می شود. از این فرآیند می توان برای محاسبه میزان بالا آمدن کف دریا استفاده کرد و در نتیجه شرایط اولیه برای مدلسازی سونامی جهت پیش بینی زمان وقوع و رسیدن بزرگ ترین امواج تولید شده در ساحل را ایجاد کرد.

در حال حاضر هشدار وقوع سونامی بر اساس روش های لرزه نگاری سنتی انجام می شود. با وجود محدودیت زمانی پنج تا ده دقیقه ای برای هشدار، این تکنیک های سنتی برای تخمین زلزله های بزرگ قابل استفاده نیستند

در این طرح پژوهشی، محققان از اطلاعات سونامی دو سال پیش ژاپن استفاده کرده اند؛ سونامی ای که سواحل شرقی ژاپن را در کمتر از نیم ساعت تخریب کرد و صدمات جبران ناپذیری به این کشور وارد کرد. آنها نشان دادند روش جدید می تواند وقوع سونامی را تنها در مدت سه دقیقه پس از وقوع زمین لرزه پیش بینی کند و اطلاع دهد. ژاپن ایستگاه های بسیار متراکمی از جی. پی. اس ها دارد، اما در سال 1390 وقتی سونامی، شرق این کشور را درنوردید، از این شبکه جی. پی. اس برای اطلاع رسانی سریع استفاده نشد.

دانشمندان از داده های خام شبکه جی .پی .اس نظارت زمینی ژاپن که در فاصله یک روز قبل تا یک روز بعد از زمین لرزه های سال 1390 ضبط شد ه اند، استفاده کردند. آنها از میان تقریبا 1200 ایستگاه ژئو نت موجود در سراسر ژاپن فقط از اطلاعات 50 ایستگاه در سواحل شمالی شرقی ژاپن استفاده کردند.

پیش‌بینی سونامی در کمتر از 3 دقیقه

در حال حاضر هشدار وقوع سونامی بر اساس روش های لرزه نگاری سنتی انجام می شود. با وجود محدودیت زمانی پنج تا ده دقیقه ای برای هشدار، این تکنیک های سنتی برای تخمین زلزله های بزرگ قابل استفاده نیستند. بعلاوه آنها فقط اطلاعات محدودی از هندسه منبع سونامی به دست می دهند. هردو فاکتور زمان و هندسه منبع برای پیش بینی ارتفاع امواج و تاثیر سونامی بر ساحل قابل استفاده هستند. هائوکنر و تیمش معتقدند روش آنها فاقد مشکلات روش های سنتی بوده و می تواند هشدار سریع دقیق و با جزئیاتی از سونامی ارائه کند.

گام بعدی بررسی چگونگی عملکرد روش جدید مبتنی بر جی.پی.اس در ژاپن و دیگر مناطق مستعد برای سونامی های ویرانگر است. به عنوان بخشی از پروژه آلمانی اندونزیایی سیستم هشداردهی سریع سونامی چند ایستگاه جی .پی .اس در اندونزی راه اندازی شد که هم اکنون اطلاعات ارزشمندی برای سیستم هشدار دهنده می فرستد. هائوکنر می گوید: تراکم ایستگاه ها هنوز برای هشدار سریع یک سونامی مستقل در اندونزی کافی نیست. هر چند قرارگیری ایستگاه های متراکم در کنار مناطق مستعد برای وقوع زلزله یک نیاز اساسی محسوب می شود.

بخش دانش و زندگی تبیان

منبع: جام جم آنلاین