« سرور جوانان بهشتی »، لقبی آسمانی

یکی از القاب امام حسن علیه السلام، «سید شباب اهل الجنة»، می‌باشد که توسط رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله به آن حضرت داده شده است. از آنجا که زبان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از هر گونه دروغ و چاپلوسی و زیاده روی به دور است و به دلیل آنکه ایشان هیچگاه تحت تأثیر هیجانات عاطفی کنترل خود را از دست نمی‌دهند تا مطلبی نادرست یا افراطی بفرمایند، جا دارد که درباره این لقب بیشتر بیندیشیم زیرا مانند این سخن همه گفته‌ های پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله حق است و منبعی وحیانی دارد.

مناسب است ابتدا به تک تک کلمات این عبارت توجه کنیم:

سید: این کلمه با سواد هم ریشه است. سواد به معنای سیاهی است. عربها حتی به انبوه رنگ سبز گیاهان نیز سیاه می‌گفتند زیرا از دور سیاه دیده می‌شود. منظور از سید یک قوم، رییس و بزرگ آن قوم است. به عبارت دیگر، سید یک قوم کسی است که نماینده انبوه همه آن قوم باشد و بتوان گفت که اگر مردم را به منزله سیاهی لشگر در نظر بگیریم، ‌سید آنان به منزله فرمانده لشگر است.

شباب: جمع شابّ است به معنای جوان. شابّ به کسی می‌گویند که هنوز موی سفیدی داخل موهای سیاهش نیامده باشد و بعد از حدود سی سال، که کم کم موهای سفید ظاهر می‌شوند، انسان به مرحله میانسالی وارد می‌شود که به آن کهل می‌گویند.

اهل: به معنای خانواده و خاندان است و نیز کسانی که در یک امر با کسی اشتراک دارند. اهل خانه ساکنان خانه هستند و اهل دین، مومنان به آن هستند. بنابراین معنای اهل الجنة، افراد بهشتی است.

از آنجا که سخنان پیامبر حاوی معانی فراوان و جوانب مختلف است، ‌ما هم درباره این سخن ایشان از هر دو جهت دنیایی فکر می‌کنیم:

الف. از جهت دنیایی

این گفته پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌تواند بجز معنای آخرتی، معنایی مخصوص عالم دنیا هم داشته باشد. به عبارت دیگر "جوانان اهل بهشت" همان نسل نو هستند. این جوانان کسانی هستند که در مسیر ایمان به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله دوره نشاط جوانی را می‌گذرانند. با این توجه "سیدا شباب اهل الجنة" به معنای آن است که امام حسن مجتبی علیه السلام رهبر نسل نوی مۆمنان است و تا قیامت هر جوانی که در خود ایمان و محبت به سبک زندگی و تفکر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله داشته باشد، این دو برادر (امامین حسنین علیهماالسلام) را سرمشق و سرور خود می‌یابد.

ما ایمان داریم که جز حرف حق از لبان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله خدا خارج نمی‌شود؛ بنابراین اگر قرار باشد که امام مجتبی در کنار امام حسین علیهماالسلام ، سرمشق جوانان مۆمن باشند، بدون شک زندگی ایشان سرشار از درسهایی است که راهبردهای کلیدی برای فکر مۆمنان جوان می‌باشد. از اینجا متوجه یک خلأ فکری در میان جوانان مۆمن می‌شویم که همانا کمبود آشنایی با زندگی این دو فرزند پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است. به عبارت دیگر ما نیاز داریم که از نحوه تفکر و سبک زندگی ایشان برای زندگی امروزی خود درس بگیریم.

ب. از جهت آخرتی

شباب اهل الجنة؛ به معنای جوانان بهشتی است؛ اما از طرف دیگر باید توجه داشته باشیم که همه بهشتیان جوان هستند (توضیح بیشتر در انتهای این نوشته می‌آید) بنابراین سید شباب اهل الجنة به معنای آن است که حضرت مجتبی علیه السلام نماینده و شاخص در میان جوانان بهشتی و در نتیجه همه بهشتیان است. ‌به عبارت دیگر،‌ بهشتی‌ها دو نمونه‌ عالی و کافی برای مشخص شدن دارند که یکی امام حسن مجتبی است و دیگری امام حسین علیهماالسلام.

پاسخ به دو سۆال

ممکن است سۆال شود که در این نگاه، جایگاه پدر ایشان یعنی امیرالمۆمنین علیه السلام چه می‌شود و چرا ایشان دارای چنین لقبی نیستند؟ با وجود آنکه ظاهرا سزاوارتر است که علی مرتضی و فاطمه زهرا سلام الله علیهما سرور جوانان بهشتی باشند، اما در بیان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله ، به آنان القاب دیگری داده شده است با توجه به اینکه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در بسیاری از موارد که امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را سید جوانان بهشتی نامیده‌اند، در ادامه فرموده‌اند: "و أبوهما خیر منهما" یعنی پدرشان بهتر از خودشان است.

از این مطالب می‌توانیم بفهمیم که شأن امام علی علیه السلام بالاترست و لقب دیگری به ایشان داده شده است که عبارتست از"قسیم النار و الجنة" که به معنای تقسیم کننده بهشت و جهنم است؛ یعنی آن حضرت در چنان جایگاهی قرار دارند که در میان امت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله ، ملاک برای بهشتی یا جهنمی بودن افراد هستند و هر کس که در حقیقت پیرو ایشان باشد بهشتی و دیگران جهنمی ‌اند. همچنین مناسب است به "سیدة‌ نساء العالمین" که از القاب فاطمه زهرا علیهاالسلام است نیز فکر کنیم.

سۆال دیگر آنکه آیا درباره سایر ائمه علیهم السلام بجز حضرت مجتبی و امام حسین علیهماالسلام نیز می‌توانیم چنین بگوییم؟ آنچه به نظر می‌رسد پاسخ مثبت است. می‌توانیم این لقب را به همه ائمه علیهم‌السلام سرایت دهیم اما چون خود آن حضرات در این باره سکوت کرده‌اند و پسندیده‌اند که این لقب مخصوص آن دو میوه دل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بماند، ما هم سکوت می‌کنیم و آن لقب را مخصوص آن دو عالیجناب نگه می‌داریم.

آقای میانسالان و آقای پیران بهشتی

در بهشت، از افراد میانسال و پیر خبری نیست. به عبارت دیگر همه کسانی که به بهشت راه می‌یابند حتی اگر در حال میانسالی یا پیری از دنیا رفته باشند، جوان می‌شوند و با آن حالت وارد بهشت می‌گردند.

این حقیقت را می‌توانیم از لابلای یکی از شوخی‌های نقل شده از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بفهمیم. بنابراین لقب "سیدا کهول اهل الجنة" (به معنی سرور میانسالان بهشتی) به هر کس که داده شود، لقبی نادرست و جعلی است همانطور که امام جواد علیه السلام آن را شرح فرموده ‌اند.

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان