آمین گویی با دستان کوچک
در ماه رمضان به خاطر ماهیت آن فضای تمرین قرائت قرآن ، ذکر ودعا و نماز برای کودکانمان بهتر وراحتر فراهم می شود در مقاله ی قبل درمورد قرائت قرآن صحبت کردیم و اینک ادامه ی بحث:
ذکر ودعا
یکی از انواع تربیت معنوی که والدین می بایست در فرزندشان ایجاد کنند ، عادت به ذکر ودعا است . در آموزهای دینی دراین مورد سفارش شده است .
امام صادق (ع) از شیوه تربیت معنوی پدرشان امام باقر (ع) می فرماید :
امام صادق از پدرش نقل می کند که پدرمان ( امام سجاد ) ما کودکان را جمع می کرد وامر می فرمود تاطلوع آفتاب ذکر بگوییم وبه قرائت قرآن امر می کرد وهر کسی که قرآن بلد نبود به گفتن ذکر امر می کرد 1
ماه رمضان برای والدین بهترین فرصتی است که به این امر مهم می توانند بپردازند . البته برای آن که کودکتان به ذکر ودعا علاقه مند شود توجه به نکات زیر ضروری است :
1. ذکر ودعا در حد توان فرزندتان از او بخواهید . حتی اگر فقط چند دفعه نام خدا رابیان کند ویا فقط یک سطر دعا بخوانند ویا بگویند ، کافی است وتأثیر دارد .
2. با بیان قابل درک فرزندتان معنای ذکر ودعا رابگویید ؛ تا معنای آنچه می گوید در حد خودش درک کند .
3. گاهی اوقات با زبان فارسی ( زبان مادری ) با خدا صحبت کند ؛ تا گفتگو کردن با خدا را بیاموزد .
4. شما دعا کنید او «آمین » بگوید . این عمل را امام سجاد (ع) در شب نیمه شعبان انجام می داده است واز نفس پاک کودکان بهره می گرفته است .
زید بن علی می گوید: امام سجاد(ع) در شب نیمه شعبان همه ما را جمع می کرد وشب را به سه قسمت می کرد. سپس یک قسمت از آن را با ما نماز می خواند ؛ آن گاه دعا می کرد وما آمین می گفتیم ؛ سپس استغفار می کرد وماهم استغفار می کردیم واز خدا طلب بهشت می کردیم تا فجر طلوع کند 2
5. گاهی اوقات در کنار خودتان بنشانید وناظر ذکر ودعا شما باشد ؛ بخصوص در شب های قدر . البته توانی اورا مدنظر داشته باشید.
تمرین نماز
آموزش نماز از وظایف مهم والدین است که می بایست از سال های قبل از تکلیف به آن بپردازند . کودک خودرا با نحوه نماز خواندن وعادت دادن به خواندن آن با ملایمت آشنا کنند .
مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع فِی الصَّبِیِّ مَتَى یُصَلِّی ؟فَقَالَ إِذَا عَقَلَ الصَّلَاةَ قُلْتُ مَتَى یَعْقِلُ الصَّلَاةَ وَ تَجِبُ عَلَیْهِ قَالَ لِسِتِّ سِنِینَ « محمد بن مسلم از یکی امامین (ع) پرسید که از چه وقتی کودک نماز بخواند ؟ فرمود از زمانی که نماز را می فهمد . پرسیدم چه زمانی نماز را می فهمد ؟ فرمود : در شش سالگی» 3
بنابراین در ماه رمضان که مساجد به نماز جماعت بیشتر توجه می شود ، همراه کودکتان در مساجد حضور پیدا کنید . در خانه هم با ملایمت از او خواهید نماز را همراه شما بخواند . وبرای کودکان کوچک ، تشویق لفظی داشته باشید .
و به نکات زیر نیز توجه نمایید :
* نماز برای کودکان تا ده سالگی آموزش وتمرین است ولی از سن ده به بعد با جدیت بیشتری از او بخواهید که نمازهای یومیه خود را بخواند .
*شیوه خواندن نماز را برای فرزندنتان سخت نکنید ؛ مثلاً مخارج حروف از او نخواهید ، البته با ملایمت آموزش بدهید ولی سخت نگیرید .
*پدر در آموزش نماز و عادت کردن به آن مسۆل است ؛ به سوره طه دقت کنید:
وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَوةِ وَ اصْطَبرِْ عَلَیهَْا («خانواده خود را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شكیبا باش)
روزه
در تعالیم والای اسلام برای آن که فرزندان در سنین بلوغ به راحتی وعلاقه فرضیه مهم « روزه » را انجام دهند ؛ از سنین پایین می خواهد که تمرین روزه گرفتن نمایند . به اصطلاح عامیانه « روزه کله گنجشگی » در تعلیم دینی «مستحب » است :
عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع فِی حَدِیثٍ قَالَ: وَ أَمَّا صَوْمُ التَّأْدِیبِ فَأَنْ یُۆْخَذَ الصَّبِیُّ إِذَا رَاهَقَ بِالصَّوْمِ تَأْدِیباً وَ لَیْسَ بِفَرْضٍ. امام سجاد (ع) در حدیثی مفصل فرمودند ..... ولی روزه تأدیب (آموزشی) آن است که کودک وقتی نوجوان شد ، برای آموزش ، واداربه روزه داری شود این روزه واجب نیست.
البته روزه گرفتن کودکان به معنای کامل گرفتن نیست بلکه همان طور امام صادق در حدیث فوق فرمودند :
امام صادق ع) از پدرش نقل فرمودند ولی شما کودکانتان را وقتی نُه ساله شدند ، به اندازه ای که توان دارند ، به روزه وادارید وقتی تشنگی برآنان چیره شد ، افطار کنند. 4
والدین محترم، اگر چه برای انجام این امر مهم شاید نیازبه وقت گذاشتن باشد ولی اولاً انشاالله درآینده دارای فرزند معنوی واهل ذکر وعبادت خواهیم شد . ثانیاً یک وظیفه مهم واساسی نسبت به تربیت فرزندمان را انجام داده ایم ، و پیش خدا مأجور هستیم . همان گونه تمام اعمال خیر در ماه رمضان از ثواب مضاعف برخوردار است ؛ یقیناً شما والدین مسئول که به وظیفه تربیتی خود عمل می کنید، ازالطاف الهی زیادی بهره مند خواهید شد انشاالله .
پی نوشت‌ها:
1 ـ وسائل الشیعة ج6 ص : 199
2 ـ بحار الأنوارج80.. ص : 74
3ـ حرعاملی ، ، ج 4، ص19
4_مرحوم کلینی ره، کافی
غلامعباس سرشور خراسانی
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
اهمیت و ضرورت تربیت فرزند در اسلام
