کثیر السفر بر چه کسى صدق مىکند؟
عنوان کثیر السفر بر کسى صدق مىکند که حداقل در هفته سه روز یا در ماه ده روز در مسافرت باشد و تصمیم بر ادامهی این وضع براى حداقل شش ماه در سال و یا سه ماه در دو سال به بالا داشته باشد (البته در ماه اوّل باید احتیاطاً بین شکسته و تمام جمع کند)، ولى کسى که در هفته یک روز در سفر است عنوان کثیر السفر بر او صدق نمىکند و اگر در هفته دو روز در سفر باشد بنا بر احتیاط واجب هم شکسته بخواند هم تمام.
در این مقاله به سه سوال فقهی پاسخ خواهیم داد:
سوال: کسی که در یکی از شبهای ماه مبارک رمضان جنب شد و نتوانست غسل کند و امکان تیمم هم برای او وجود نداشت، )چون نمیدانست چه خاکی مناسب تیمم است و صبح همان روز به نیّت روزه از خواب بیدار شد و در اولین فرصت غسل کرد) آیا روزهاش صحیح است؟
به طور کلی: 1. با هر خاک یا سنگ تمییز و پاکی میتوان تیمم کرد.
2. روزه آن روز را قضا کنید ولی کفّاره ندارد. اما برخی از مراجع تقلید؛ بنا بر احتیاط، کفّاره را هم واجب میدانند. (آیة الله نوری همدانی دام ظله)
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این پرسش، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
آن روز را قضا کنید ولی کفاره ندارد.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
باید قضای آن روز را بگیرید و بنا بر احتیاط واجب کفاره هم دارد.
حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر جزء فاقد الطهورین باشد (آب یا خاک در دسترس او نباشد) روزه صحیح است.
حضرت آیة الله هادوی تهرانی (مد ظله العالی):
1. با هر خاک یا سنگ تمییزی میتوان تیمم کرد.
2. روزهی شما صحیح است، ولی احتیاط آن است که آن را قضا نمایید.
(استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئیست انجام گرفته است)
سوال: اگر در ماه مبارک رمضان شخص جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، فقط قضای روزه بر او واجب است یا کفاره هم بر او واجب می شود؟
در ماه مبارک رمضان کسی که جنب است و روزه هم بر او واجب است، اگر عمدا تا اذان صبح غسل نکند، می تواند در آخرین لحظات باقی مانده تا اذان صبح تیمم بدل از غسل کرده و روزه بگیرد و روزه اش نیز صحیح است، اگر چه به خاطر این که عمدا غسل را ترک کرده مرتکب گناه شده است. اما اگر عمدا، غسل نکند و تیمم هم نکند، روزه اش باطل و علاوه بر قضا کفاره هم بر او واجب است. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1، ص 908، م 1619، " اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید، روزهاش باطل است؛ اجوبة الاستفتااءت، ج 1، ص 133)
سوال: اگر در ماه رمضان انسان یک یا چند روز در جایی کار کند که از وطنش 8 فرسخ یا بیشتر دور باشد، نماز و روزهاش چه حکمی دارد؟
مراجع عظام تقلید، نماز و روزه افرادی که به موجب شغل، سفر میکنند را تمام میدانند. اما در این باره که تعداد سفرهای این افراد چه مقدار باشد تا نمازشان کامل شود، اختلاف نظر دارند و حداقل، آن را هر ده روز یک بار میدانند. پس بر فرض سۆال، گرچه اقتضای شغل شما سفر کردن است، اما چون تعداد روزهای آن کم میباشد، در روزهای که به سفر می روید نمازتان شکسته و از روزه گرفتن باید خودداری کنید، مگر این که تا قبل از اذان ظهر به وطن خود یا جایی که قصد دارید حداقل ده روز بمانید برسید.
حضرت آیة الله خامنه ای (دامت برکاته):
اگر فاصله وطن فعلی شما تا محل کارتان 5/22 کیلو متر یا بیشتر باشد و شما حداقل هفته ای یک بار یا هر ده روز یک بار به آنجا می روید به عنوان دائم السفر(کسی که شغل او در سفر است)، نمازتان کامل و روزه گرفتن شما صحیح است.
حضرت آیة الله مکارم شیرازی (دامت برکاته):
چنانچه حداقل دو ماه و هر ماه سه روز درهفته در رفت و آمد باشید (در ماه 12 روز)، در حکم کثیرالسفر هستید و نماز و روزهی شما در بین راه و محل کار کامل است در غیر این صورت شکسته میباشد. (استفتا از دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)، توسط سایت اسلام کوئست)
حضرت آیة الله سیستانی (دامت برکاته):
عنوان کثیر السفر بر کسى صدق مىکند که حداقل در هفته سه روز یا در ماه ده روز در مسافرت باشد و تصمیم بر ادامهی این وضع براى حداقل شش ماه در سال و یا سه ماه در دو سال به بالا داشته باشد (البته در ماه اوّل باید احتیاطاً بین شکسته و تمام جمع کند)، ولى کسى که در هفته یک روز در سفر است عنوان کثیر السفر بر او صدق نمىکند و اگر در هفته دو روز در سفر باشد بنا بر احتیاط واجب هم شکسته بخواند هم تمام. (سایت معظم له)
حضرت آیة الله گلپایگانی (رحمةالله علیه):
در صورتى که تصمیم دارد در مدّت قابل اعتنائى هر هفته، مسافرت مزبور را ادامه دهد، حکم دائم السّفر را دارد و روزه و نمازش کامل است. (گلپایگانى، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج 1، ص 212)
حضرت آیة الله تبریزی (رحمةالله علیه):
چنانچه براى کار که مدت آن دو ماه یا بیشتر باشد بین محل کار و وطن به اندازهی مسافت شرعى حداقل هفتهاى یک بار تردد کند نمازش در این سفرها تمام و روزهاش صحیح است. (تبریزى، جواد، استفتاءات جدید، ج 2، ص 81)
حضرت آیة الله بهجت (رحمةالله علیه):
کثیرالسّفر کسى است که غالباً در کمتر از ده روز به حدّ مسافت شرعى رفت و آمد کند. به حدّى که عرفاً مصداق کثیر السّفر شود. (بهجت، محمد تقى، استفتاءات، ج2، ص 425)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت اسلام کوئیست
توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج1
گلپایگانى، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج 1
تبریزى، جواد، استفتائات جدید، ج 2
بهجت، محمد تقى، استفتائات، ج2