شهرداری تهران سكوی پرتاپ به پاستور ؟

این شهر و شهروندانش شایسته مدیری كارآمد، لایق و توانمند است، چند دوره ای است كه شاهد حضور شهرداران با بینش سیاسی در كلان شهر تهران هستیم. اما این بینش سیاسی  و سیاسی كاری را شاید بتوان چاشنی مدیریت اجرایی این شهر دانست.

اما بیش از هر چیز تهران به عنوان الگو و سمبل شهرهای ایران اسلامی نیازمند آبادانی، پیشرفت، توسعه و توزیع عدالت است. شهری كه شمال و جنوب آن در توزیع عادلانه امكانات یكسان باشد.

تهران امروز با قریب به 13 میلیون جمعیت در روز( كه 3 میلیون نفر آن از شهرهای اطراف چون كرج و بومهن برای كار هستند) نیازمند توسعه امكانات حمل و نقل شهری در راستای كاهش ترافیك است.

ترافیك به غول كلان شهرهای دنیا تبدیل شده است  كه سرسام اور در حال رشد است و روح و روان انسانها را در گیر می كند.محیط زیست، فضای سبز و حفظ  منابع طبیعی شهر، ایجاد محیط مناسب جهت اوقات فراغت و هزاران هزار خواسته دیگر در زمره برنامه های شهرداری ها و خواسته ی تهرانی ها از شهرداری تهران است.

سیاسی بودن شهردار یك حسن است برای كسی كه كلید دارد پایتخت یك كشور تاثیر گذار و مهم است كشوری كه حرفهای زیادی برای گفتن دارد و یك الگوی عینی و عملی برای سایر شهرداری های كشور خواهد بود. اما سیاسی كاری نباید به گونه ای باشد كه اگر فرد شهردار برای پست بالاتری تلاش كرد اما به آن نرسید در ادامه مدیریت خود بی انگیزه شود.

سیستم شورای شهر شهرداری در اوایل قرن 20ابداع شد.مردم شهر عده ای را به عنوان نماینده شورا انتخاب می کنند و سپس شورا شخص شهردار را انتخاب می کند و شورا فعالیتها و برنامه های شهری را مصوب می کند.

در تبیین ضرورت تشکیل شهرداری ها اصولا این مسئله مورد نظر است که مردم هر محل بهتر از مراکز حکومتی دوردست می توانند احتیاجات خود را دسته بندی کرده و اولویتها را تعیین کنند.با این حال به تنهایی قادر به سرو سامان دادن مشکلات خود نیستند.

مدیریت شهری هم به عنوان یک دیسیپلین(نظم و انضباط) و هم به عنوان یک تکنیک مطرح است، برای مدیریت درست یک شهر نیاز به برنامه ریزی صحیح وجود دارد وشهر تنها با برنامه ریزی منطقی اداره می شود. كه در این بین نقش شهرداری  به عنوان محور  مدیریت شهر بسیار كلیدی است.

سیستم مدیریت شهری را می توان متشکل از سه سطح مدیریت سیاسی- اجتماعی، مدیریت سازمانی و برنامه ریزی و مدیریت اجرایی و فنی دانست كه وظیفه مدیریت سطح اول ایجاد ارتباط و هماهنگی بین سیستم با محیط بیرونی آن، تصمیم گیری و سیاست گذاری برای سیستم و اتخاذ شیوه های مناسب برای برخورد با نا معلومی ها و قیود ناشی از عوامل بیرونی است.

همچنین در حیطه مدیریت سازمانی و برنامه ریزی، تصمیم و سیاست سازی برای سطح مدیریت نهادی و برنامه ریزی بر اساس اهداف، راهبردها و سیاستهای تعیین شده و بالاخره سامان دهی و ایجاد هماهنگی بین عناصر و اجزای درونی سیستم مد نظر است.

در مدیریت اجرایی و فنی نیز انجام فعالیتهای علمی، تحقیقاتی و عملیاتی لازم برای تحقق و اجرای اهداف برنامه های تدوین شده در سطوح بالاتر تعریف شده كه باید برنامه ها به طرح ها و پروژه های اجرایی تبدیل شود مسئولیت این وظایف بر عهده مدیران فنی، اداری و مهندسی است.این سطح از مدیریت با کلیه عناصر اجرایی و فنی مستقر در سطح شهر ارتباط دارد.

سكان داران شهرداری  بویژه كلان شهری چون تهران باید یكسری اهداف اصلی را در برنامه ریزی های خود بگنجاند از جمله تدارك زیست محیطی خوب برای زندگی مدنی و سالم شهروندان، برنامه ریزی برای شهر با توجه به این كه این نوع از برنامه ریزی بخشی از برنامه ریزی اجتماعی است.

ارتقا سطح زندگی شهروندان فارغ از تلاش های خودشان نیازمند برنامه ریزی مدیران بویژه مدیران شهری است، از این رو سردمداران این حوزه باید آرمان هایی را در برنامه ریزی های خود تدوین كنند تا زندگی ایده آل را در محیط شهری تجربه كنند كه  فراهم كردن نواحی مسكونی با تراكم كم( ایجاد فضای مسكونی به نسبت نفرات و محیط)،‌ مراقبت از زندگی اجتماعی و نظارت بر رشد حومه های شهری از جمله خواسته های شهروندان است.

در مدیریت كارآمد طبق نظریه فولی سیستم برنامه ریزی توسعه شهری باید رمز زدایی شود و محدودیتهای واقعی شهری که از طریق فرایندهای انباشت سرمایه تحمیل شده، شناخته شود.در این صورت است که می توان یک برنامه ریزی شهری درست داشت.

استفاده از تحقیقات، نظرات كارشناسان و صاحب نظران در تدوین یك برنامه ریزی كارآمد بسیار راهگشاست، اما علی رغم این تاكیدات، این مهم  بر آورد نمی شود و تحقیقات راه خود را می روند و سیاستها و برنامه ها راه خود را و این مسئله منجر به شکست می شود.

سیستم مدیریت شهری مسئول اداره و هدایت تمام فضای جغرافیایی و عملکرد های شهری است و به این لحا1 باید تمام عناصر و سازمانهای ذیربط و تمام محدوده های شهر را تحت نظارت و کنترل داشته باشند.

ریشه ای ترین مساله مبتلا به شهرهای دوران معاصر، تمرکز فزاینده جمعیت در شهرها و گسترش فیزیکی است و موج گسترده مهاجرت روستایی، شهری شدن فقر، سوء تغذیه و بیماری در شهرها، کیفیت پایین و غیر قابل قبول بودن محیط زیست شهری، ناکارایی و کمبود کمی و کیفی مسکن و کمبود شدید تاسیسات و زیر ساختهای شهری در رده های بعدی قرار دارد.

برای حل این مسائل ریشه ای، صاحب نظران  باز پس گرفتن تمرکز قدرت و منابع از دولت مرکزی و واگذاری آن به سیستمهای مدیریت، جلب مشارکت عمومی مردم برای مدیریت شهری، بهبود و توسعه ساختار سازمانی و تشکیلاتی سیستم و امور پرسنلی  قانونی آن، بهبود شیوه های مدیریت مالی و اقتصادی، تاکید بر رویکرد و روشهای مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک و جامعه سیستم، بسیج کلیه منابع توسعه شهری با مشارکت فعالانه بخش خصوصی و سازمانهای مبتنی بر جامعه محلی، سامان دهی و بهکرد کیفیت محیط فیزیکی زندگی شهری به ویژه برای اکثریت عظیم فقرای شهری را توصیه می كنند.

بسیاری از مدیران و سیاست گذاران توقعات خود از محققان را با واژه هایی همچون تحقیقات کاربردی، عملی و کاربست تحقیقات ابراز می کنند، با این حال مشکل اصلی در این است که این واژه ها بدون تامل استفاده می شوند و همین امر سبب می شود اهداف و نیات اصلی خواسته ها به درستی مطرح نشود.

عدم بیان صحیح مساله منجر به ایجاد شکاف بیشتر بین محقق و سیاست گذار، عدم انجام تحقیقات کاربردی، عدم برنامه ریزی های صحیح و در نهایت مدیریت ناقص شهری می شود، بنا بر این شهردار بعدی باید بداند كه مدیریت بازی با كلمات و استفاده از واژه های زیبا نیست و بلكه به عمل‌ كاربرآید به سخندانی نیست.