باید ترک صله رحم کرد؟!
بر اساس آیه 29 از سوره نجم باید ملاکمان در هر گونه ارتباط این باشد که آیا فرد مورد نظر ما مسیرش مسیر خدا هست یا نه؟ که اگر مسیرش خدایی نبود، دیگر نباید با او ارتباط داشته باشیم و تا حد ممکن باید از او اعراض کنیم! فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنَا وَلَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیاةَ الدُّنْیا؛ حال که چنین است از کسی که از یاد ما روی می‌گرداند و جز زندگی مادی دنیا را نمی‌طلبد، اعراض کن! (نجم/29)
مگر سفارش نشده صله رحم بجا بیاوریم؟
نباید فراموش کنیم، صله رحم نهایت نهایتش یک فعل مستحبه، و نهی از منکر یک فعل واجب!
و اگر یکی از اقوام نزدیک، فعل حرامی را انجام داد ، مناسب با رفتار او باید او را نهی از منکر نمود و حتی گاهی بنابر آیه شریفه ای که آمد، می بایست از او دوری کنیم!(صله رحم فقط به معنای رفت و آمد نیست، حتی در مواردی با یه تلفن و جویای حال شدن نیز می توان صله رحم را به جا آورد.)
کیفیت ارتباط
صله رحم درجاتی دارد که با توجه به توان فرد، عرف اجتماع ، نیاز افراد و برخورد و جواب دهی آنان متفاوت و قابل تغییر است و به هر حال تا هر درجه ای که ممکن است باید به این برنامه دینی عمل کرد.
پس نسبت به حدود صله رحم می توان گفت که: مقدار و حدود صله رحم نسبی است؛ یعنی نسبت به افراد و محیطی که در آن زندگی می کنند متفاوت است مهم آن است که شخص در عرف خودشان قاطع رحم محسوب نشود.
از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمود: لقمان به پسرش گفت: پسر جان! ... با همه مردم خوش خلق باش.
پسرم اگر مال دنیایى نداشتى که با آن صله رحم کنى، و بر برادران تفضل نمایى، حسن خلق و روى خوش داشته باش، چون کسى که حسن خلق دارد خوبان او را دوست مىدارند، و بدکاران از او دورى مىنمایند. [ترجمه المیزان، ج16، ص: 337]
نسبت به حدود صله رحم می توان گفت که: مقدار و حدود صله رحم نسبی است؛ یعنی نسبت به افراد و محیطی که در آن زندگی می کنند متفاوت است مهم آن است که شخص در عرف خودشان قاطع رحم محسوب نشود
با اهل معصیت رفت و آمد نکن
روایتی در این باب است که می فرماید:
قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع یَقُولُ مَا لِی رَأَیْتُكَ عِنْدَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ یَعْقُوبَ فَقَالَ-إِنَّهُ خَالِی فَقَالَ إِنَّهُ یَقُولُ فِی اللَّهِ قَوْلًا عَظِیماً یَصِفُ اللَّهَ وَ لَا یُوصَفُ فَإِمَّا جَلَسْتَ مَعَهُ وَ تَرَكْتَنَا وَ إِمَّا جَلَسْتَ مَعَنَا وَ تَرَكْتَهُ فَقُلْتُ هُوَ یَقُولُ مَا شَاءَ أَیُّ شَیْءٍ عَلَیَّ مِنْهُ إِذَا لَمْ أَقُلْ مَا یَقُولُ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع أَ مَا تَخَافُ أَنْ تَنْزِلَ بِهِ نَقِمَةٌ فَتُصِیبَكُمْ جَمِیعاً أَ مَا عَلِمْتَ بِالَّذِی كَانَ مِنْ أَصْحَابِ مُوسَى ع وَ كَانَ أَبُوهُ مِنْ أَصْحَابِ فِرْعَوْنَ فَلَمَّا لَحِقَتْ خَیْلُ فِرْعَوْنَ مُوسَى تَخَلَّفَ عَنْهُ لِیَعِظَ أَبَاهُ فَیُلْحِقَهُ بِمُوسَى فَمَضَى أَبُوهُ وَ هُوَ یُرَاغِمُهُ حَتَّى بَلَغَا طَرَفاً مِنَ الْبَحْرِ فَغَرِقَا جَمِیعاً فَأَتَى مُوسَى ع الْخَبَرُ فَقَالَ هُوَ فِی رَحْمَةِ اللَّهِ وَ لَكِنَّ النَّقِمَةَ إِذَا نَزَلَتْ لَمْ یَكُنْ لَهَا عَمَّنْ قَارَبَ الْمُذْنِبَ دِفَاعٌ. (كافی ج2 بَابُ مُجَالَسَةِ أَهْلِ الْمَعَاصِی ص 374)
جعفرى گوید: حضرت موسى بن جعفر علیه السلام به من فرمود: چرا ترا نزد عبد الرحمان بن یعقوب مى بینم؟ عرض كردم: او دائى من است. فرمود: او درباره خداوند مطالب بدى مى گوید، خدا را (به اجسام ) توصیف مى كند با اینكه اینکار صحیح نیست. یا با او همنشین شو و ما را ترك كن ، یا با ما همنشین و او را ترك كن ! گفتم: او هر چه بگوید زیانى برایم ندارد! فرمود: آیا نمى ترسى عذابى به او رسد و ترا هم بگیرد مگر نمى دانى كسى از اصحاب موسى علیه السلام بود و پدرش از مریدان فرعون ، پس آنوقت كه لشگر فرعون (در دریا) به موسى (و لشگریانش ) نزدیك شدند، آن صحابى حضرت ، از سپاه جدا شد و رفت پدر را كه در لشگر فرعون بود نصیحت كند، تا اینكه با هم كنار دریا رسیدند، چون فرعونیان غرق شدند آن دو هم غرق شدند.
خبر را به حضرت موسى علیه السلام دادند فرمود: او در رحمت خدا است ولى چون عذاب نازل گردد از آنكه نزدیك گنهكار است دفاعى نشود.
پس بگردان روى، از آن، كو بر ملا /// رو بگردانیده است، از ذكر ما
خواسته نى، از عَمَلْها در بسیج /// جز حیاتِ دنیوىِ پَسْتْ هیچ
فرآوری: زهرا اجلال
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
رادیو قرآن
پرسمان
وبلاگ جنبش؛کنفرانس آیه های انتظار
