رستاخیز انرژیها

رابطه ایجاد آتش از درخت سبز با بحث معاد چیست ؟

پاسخ:

اشاره شگفت انگیز خداوند به رستاخیز انرژیها آیه 80 سوره یس می فرماید:

«الَّذِی جَعَلَ لَكُم مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَاراً فَإِذَا أَنتُم مِنْهُ تُوقِدُونَ»1 « (همان) كسی كه برای شما از درخت سبز، آتشی قرار داد، و شما در هنگام (نیاز) از آن (آتش) می‏افروزید.»

در این آیه، و آیات قبل و بعد از آن بحث امكان معاد مطرح است، در شأن نزول آیه آمده است كه روزی یكی از منكران معاد استخوانی پوسیده ، را خدمت پیامبر آورد، و به پیامبر گفت آیا تو خیال می كنی خداوند این را زنده می‌كند؟2 در پاسخ او آیاتی نازل شد كه یكی از آنها آیه مورد بحث ماست:

1. اكثر مفسران، به قدرت خداوند اشاره كرده اند: كه خداوندی كه در درخت سبز آتش قرار داده است قدرت زنده كردن مرده ها را دارد.3

2. این آیه نوعی تشبیه و تمثیل است یعنی معقولات را به محسوسات تشبیه می نمایند، و خداوند در این آیه زنده كردن مرده ها را به ایجاد آتش از درخت سبز تشبیه كرده است چرا كه ایجاد آتش از درخت سبز در بین اعراب صدر اسلام امری رایج بوده است اعراب در زمانهای گذشته برای درست كردن آتش از دو درخت «مرخ» و «عفار» استفاده می كردند.4

3. آیه نوعی رفع استبعاد است ، چون ممكن است كسی بگوید چگونه چیزی كه مرده است زنده  می شود با اینكه مرگ و زندگی با هم تنافی دارند؟ و آیه در پاسخ می فرماید: هیچ استبعادی در كار نیست برای اینكه آب و آتش با هم تنافی دارند ولی خداوند از درخت سبز آتش برای شما قرار داده و شما از آن آتش را شعله ور می‌نمایید.5

4. رستاخیز انرژیها: بعضی از مفسران با توجه به علوم روز تفسیر دیگری را در ذیل این آیه آورده واز آن به رستاخیز انرژیها تعبیر كرده اند و این تفسیر یكی از اعجازهای علمی قرآن كریم نامیده اند.

«یكی از كارهای مهم گیاهان مساله كربن‏گیری از هوا، و ساختن سلولز نباتی است (سلولز همان جرم درختان است كه اجزاء عمده آن كربن و اكسیژن و ئیدروژن است).

سلولز نباتی چگونه ساخته می‏شود؟ یاخته‏های درختان و گیاهان گاز كربن را از هوا گرفته و آن را تجزیه می‏كنند ، اكسیژن آن را آزاد ساخته، و كربن را در وجود خود نگه میدارد، و آن را با آب تركیب كرده و چوب درختان را از آن می‏سازد .

ولی مساله مهم این است كه هر تركیب شیمیائی; که انجام می‏یابد یا باید توأم با جذب انرژی خاصی باشد و یا آزاد كردن آن ؛ بنا بر این هنگامی كه درختان به عمل كربن‏گیری مشغولند، احتیاج به وجود یك انرژی دارند، و در اینجا از گرما و نور آفتاب به عنوان یك انرژی فعال استفاده می‏كنند. به این ترتیب به هنگام تشكیل چوبهای درختان مقداری از انرژی آفتاب نیز در دل آنها ذخیره می‏شود و به هنگامی كه چوبها را می‏سوزانیم همان انرژی ذخیره شده آفتاب آزاد می‏گردد ، زیرا بار دیگر كربن با اكسیژن هوا تركیب شده و گاز كربن را تشكیل می‏دهد، و اكسیژن و ئیدروژن ( مقداری آب ) آزاد می‏گردد.

اینجاست كه به رستاخیز انرژیها می‏رسیم، و می‏بینیم نور و حرارتی كه در این فضا پراكنده می‏شود و برگ درختان و چوبهای آنها را نوازش و پرورش می‏دهد هرگز نابود نشده است، بلكه تغییر چهره داده، و دور از چشم ما انسانها در درون ذرات چوب و شاخه و برگ درختان پنهان شده است، و هنگامی كه یك شعله آتش به چوب خشكیده می‏رسد، رستاخیز آنها شروع می‏شود، و تمام آنچه از انرژی آفتاب در درخت پنهان بود در آن لحظه حشر و نشورش ظاهر می‏گردد، بی‏آنكه حتی به اندازه روشنائی یك شمع در یك زمان كوتاه از آن كم شده باشد، آری خدایی كه می تواند انرژی درخت ها را دوباره بر انگیزد و رستاخیز آنها را بر پا سازد می تواند برای مردگان انسان نیز رستاخیز بر پا كند.

پى نوشتها:

1 . یس / 80.

2 . امین الدین ابو علی الفضل بن الحسن الطبرسی الطوسی؛ تفسیر مجمع البیان؛ (دارالاحیاء التراث العربی؛ بیروت، 1379 هـ . ق) ج 4، ص 95.

3 . تفاسیر در ذیل آیه 80 سوره یس، و همچنین تفاسیر موضوعی مثل پیام قرآن... در بحث منكران معاد.

4 . بانوی اصفهانی (امین اصفهانی)؛ مخزن العرفان در علوم قرآن؛ (نهضت زنان مسلمان ؛ تهران ؛ 1361 هجری شمسی) ج5 ؛ص77؛ سید محمد حسین همدانی ؛ انوار درخشان در تفسیر قرآن ؛( كتاب فروشی لطفی ؛ تهران ؛ 1380 هجری قمری ) ج13 ؛ ص 411.

5 . سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن (دارالكتب الاسلامیه، تهران، چ سوم، 1397 هـ . ق) ج 17، ص 116.

بخش اعتقادات شیعه تبیان

منبع: پرسمان قرآنی