زمان دقیق صدقه دادن خداوند متعال

جایگاه سحرخیزی در روایات:

جست و جو در منابع روایی، احادیث فراوانی را در این زمینه هویدا خواهد داشت که در آن‌ها به فواید سحرخیزی اشاره گردیده است.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرماید: «سحرخیزی مبارک است و همه نعمت‌ها به ویژه روزی را می افزاید». 

همچنین آن حضرت می فرمایند:

«صبحگاهان در پی نیازهایتان بروید چرا که آسان به دست می آیند».

از امیرالمۆمنین(علیه السلام) در این باره چنین نقل شده است: «صبح زود در پی روزی رفتن روزی را افزون می کند».

و نیز می فرماید: «هیچ سحرخیزی در راه خدا برتر از سحرخیزی برای تامین معاش فرزندان و خانواده نیست».

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «جدیت و تلاش کنید! هرگاه نماز صبح گزاردید و بازگشتید صبحگاهان در پی روزی روید و کسب حلال کنید، چرا که خدای عزوجل روزیتان دهد و یاریتان رساند».

هم چنین آن حضرت می فرمایند: «امام سجاد (علیه السلام) هنگام صبح در پی روزی بیرون می‌رفت. پرسیدند: ای فرزند رسول خدا کجا می روی؟ فرمود: برای پذیرش صدقه برای خانواده ام. پرسیدند: آیا برای خانواده ات صدقه می پذیری؟ فرمود: هر که کسب حلال کند صدقه عایله خود را از خدا می پذیرد و به آنان می رساند».

در این بخش مناسب است بخشی از کلام آیت الله جاودان در توصیه به سحرخیزی را که برگرفته از آیات و روایات می‌باشد بیان داریم.

به طور کلی ساختار طبیعی انسان به گونه‌ای است که به سمت بسیاری از رذایل اخلاقی همچون بخل، ترس از غیر خدا، حسد و کینه سوق پیدا می‌کند. عمل به دستورات قرآن، احادیث و روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) به مثابه معالجه بیماری‌های مختلف اخلاقی همچون حس، ترس غیر خدا، کینه و غیره است. آیت الله جاودان با اشاره به آیه پایانی سوره مبارکه مزمل افزودند: خداوند حق تعالی با انزال این آیه طولانی ضمن تأیید شب‌زنده‌داری و تقدیر از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و همراهان ایشان بر مۆمنان تخفیف داد و وجوب آن را از آنان برداشت ولی همچنان اجرای این حکم بر پیغمبر (صلی الله علیه و آله) واجب باقی ماند.

آیت الله جاودان در پاسخ به اینکه چرا شب ‌زنده‌داری و عبادت در نیمه شب زحمت زیادی دارد، گفت: سحرخیزی از بهترین اعمال عبادی می‌باشد و این قبیل دستورات برای انسان حکم دارو دارد و روح آدمی را معالجه می‌کند.

حکایتی تاریخی

در ایران از دیرباز مثلی در میان مردمان رواج داشته است که «سحرخیز باش تا کامروا باشی». ریشه این امر را می‌توان در داستان‌های تاریخی بدین صورت به دست آورد:

بوذرجمهر كه وزیر انوشیروان بود، همیشه پیش از این كه شاه از خواب بیدار شود، به قصر انوشیروان می‌رفت و كارهایش را شروع می‌كرد. هر وقت هم انوشیروان را می‌دید می‌گفت: «سحر خیز باش تا كامروا باشی». تكرار این حرف باعث رنجش خاطر انوشیروان شده بود اما چون بوذرجمهر را دوست داشت و به او نیازمند بود، چیزی نمی‌گفت. انوشیروان نقشه‌ای كشید و در یكی از روزها كه بوذرجمهر در تاریك روشن صبحگاهی از خانه خارج شده بود، چند نفر را بعنوان دزد سر راه او قرار داد. دزدها بر سر او ریختند و لباس گران قیمت و اشیای با ارزشی را كه همراه داشت دزدیدند؛ انوشیروان كه به دنبال فرصتی می‌گشت تا زهر خود را خالی كند، تا بوذر جمهر را دید پوزخندی زد و گفت: «چه شده؟ شنیده‌ام كه دزدان به سرت ریخته‌اند و همه چیزت را به غارت برده‌اند؛ این هم نتیجه سحرخیزی. آیا باز هم می‌گویی سحر خیز باش تا كامروا باشی؟» بوذر جمهر گفت: «بله، باز هم می‌گویم سحر خیز باش؛ دزدها از من سحرخیزتر بودند، به همین دلیل به آن چه كه می‌خواستند رسیدند و كامروا شدند».

راه رسیدن به سحرخیزی

راهکارهای گوناگونی برای آنکه انسان بتواند خویشتن را به سحرخیزی وادارد و از برکات آن بهره گیرد وجود دارد که در ذیل به برخی از آن‌ها اشاره می‌گردد:

1ـ محیط خوابتان را برای بیدار شدن مساعد کنید.

2ـ به اندازه کافی بخوابید.

3ـ کارهای روز بعدتان را در شب قبلش مشخص کنید.

4ـ در رختخواب مطالعه نکنید.

5ـ بلافاصله قبل از خواب چیزی نخورید.

6ـ استرس را در خودتان از بین ببرید.

7ـ به خودتان جایزه بدهید.

8ـ نرمش های صبحگاهی  انجام دهید.

9ـ سعی کنید با طلوع خورشید بیدار شوید.

10ـ بر تمرین دادن بدن اصرار داشته باشید.

11ـ زنگ ساعت خود را تغییر دهید.

12ـ برای فردا صبح آماده باشید.

13ـ قرارهای مهم خود را در صبح بگذارید.

14ـ برای خودتان یک شریک مشابه پیدا کنید.

15ـ خواب های روزانه را ترک کنید.

16ـ عملکرد خود را دنبال کنید.

فرآوری: زینب مجلسی راد      

بش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع: مفاتیح الحیات، جوادی آملی

سایت روات حدیث