تبیان، دستیار زندگی
پلیمرها (بسپارها)، از نظر شیمیایی به مولکول های زنجیر بلند، با وزن مولکولی بسیار زیاد در حد صدها هزار گفته می شود. در این زنجیرها، یک واحد اصلی، که مونومر نامیده می شود، به تعداد زیاد تکرار می شود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : محسن مرادی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آشنایی با پلیمرهای ساختمانی


پلیمرها (بسپارها)، از نظر شیمیایی به مولکول های زنجیر بلند، با وزن مولکولی بسیار زیاد در حد صدها هزار گفته می شود. در این زنجیرها، یک واحد اصلی، که مونومر نامیده می شود، به تعداد زیاد تکرار می شود.

این زنجیر ممکن است خطی یا داری تعدادی شاخه باشد. همچنین ممکن است زنجیرها با تعدادی اتصالات عرضی به یکدیگر پیوند برقرار کنند.

آشنایی با پلیمرهای ساختمانی

دسته بندی

مواد پلیمری کاربردهای بسیار متنوع و متعدد در ساختمان دارند. بنابراین، تعیین تفکیکی این کاربردها ضرورتی ندارد.

پلیمرها را بر مبنای مکانیک تغییر شکل، می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:

1- ترموپلاستیک ها (گرمانرم ها)

پلیمرهای غیر بلوری یا نیمه بلوری که تا دمای تجزیه خود اتصال عرضی پیدا نمی کنند، یا اتصال عرضی آن بسیار محدود است، و در فاصله ی بین اتم ها در مولکول های آنها قابلیت جابه جایی وجود دارد. این مواد دارای نقطه ذوب هستند و با سرد کردن آنها می توان دوباره ماده ی ترموپلاستیک را به دست آورد. برای تغییر شکل یک ترموپلاستیک، در محدوده دمایی زیر نقطه نرمی آن، معمولا نیاز به نیروی زیادی است.

الاستومرها حالتی است از مواد که در آن تغییر شکل خمیری رخ نداده است و در کارکرد، تغییر شکل های کشسان دارند

2- ترموست ها (گرما سخت ها)

مواد پلیمری غیر بلوری یا نیمه بلوری که به طور شیمیایی پخت شده است و یک  شبکه ی فشرده می سازد، به طوری که در مکان فضایی خود ثابت است و مولکول های پلیمر تنها در مقیاس بین اتمی متحرک است. بنابراین، ترموست آن حالت از ماده است که اجازه ی هیچ گونه تغییر شکل خمیری را نمی دهد و برای کمترین تغییر شکل آن نیاز به نیروی بزرگی است و تغییر شکل نیز تا حدود زیادی برگشت ناپذیر است.

آشنایی با پلیمرهای ساختمانی

3- الاستومرها

اغلب مواد پلیمری غیر بلوری اند که به صورت شیمیایی کاملا به یکدیگر متصل اند. بنابراین، حرکت مولکول های پلیمر جز حرکت در مقیاس بین اتمی و در حرکات بخش هایی از زنجیر پلیمری ناممکن است. الاستومرها حالتی است از مواد که در آن تغییر شکل خمیری رخ نداده است و در کارکرد، تغییر شکل های کشسان دارند. کشسانی بالا در الاستومرها به سبب تغییرات برگشت پذیر بخش های زنجیر است و یک نشانه آن این است که با نیرویی اندک، تغییر شکل بسیار کشسان رخ می دهد. ماده باید، با وارد آوردن اندکی نیرو، تا 100 درصد و بیشتر کش بیاید و پاره نشود و با برداشتن نیرو سریعا به جای پیشین خود باز گردد.

آشنایی با پلیمرهای ساختمانی

4- الاستومرهای توموپلاستیک

این پلیمرها، در حالت مطلوب، دارای خواص کاربردی الاستومرها و خواص فرآیندی ترموپلاستیک هاست. این مواد معمولا از امتزاج  یک الاستومر با یک ترموپلاستیک سازگار با آن تولید می شود. ماده ی به دست آمده را می توان، مانند ترموپلاستیک ها، با روش های مختلف (مانند اکسترودر) شکل داد. از نظر مکانیکی نیز می توان به یک تعادل مناسب از مقاومت مکانیکی و قابلیت کشسانی در آنها دست یافت.

محسن مرادی

بخش دانش و زندگی تبیان


منابع:مصالح و فرآورده های ساختمانی/جلد پنجم، orionmagazine