تبیان، دستیار زندگی
خرید و فروش چك های بانكی كه در دست مردم است جایز است یا خیر؟ و آیا می توان چك های بانكی كه مثلاً برای دو ماه آینده صادر شده را به قیمت كمتر, نقداً خرید یا نه؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فقه اقتصادى چیست؟

اقتصاد


احکام کلى اسلام درباره مسائل اقتصادى که در حوزه مبادلات اجتماعى رخ می‌دهد را احکام اقتصادی می‌گویند. به بیان دیگر، آن بخش از فقه که درباره مسائل اقتصادى بحث می‌کند، از آن به احکام اقتصادى یا فقه اقتصادى تعبیر می‌شود. (عمید زنجانى، عباس على، فقه سیاسى (عمید)، ج ‌2، ص 48)

احکام اقتصادى موارد زیر را در بر می‌‌گیرد:

الف. اموال عمومى و دولتى: انفال، خمس، زکات و مالیات‌.

ب. اسباب شرعى تملک و تعمیم و حفاظت ثروت؛ مانند: احیاى موات، حیازت، صید و ذباحه، ارث، ضمانات، وقف، هبه، صدقه، نذر، کفاره، نگه‌داری اموال

ج. بازرگانى و سایر قراردادهاى اقتصادى: بیع، تجارت، شرکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، شفعه، جعاله، صلح، رهن، قرض، بیمه و سرقفلى. (مجله فقه اهل بیت علیهم السلام، شماره ‌3، ص 260)

بعد از این مقدمه چند استفتاء در مورد خرید و فروش را ذکر می کنیم:

سۆال: حكم خرید وسایلی چون كفش و لباس و غیره از دست فروش ها در صورتی كه نمی دانیم كه این وسایل را از چه طریقی به دست آورده اند چه حكمی دارد؟

در صورتی كه نمی دانید از چه راهی تهیه كرده اند خرید از آنها اشكالی ندارد. (ر.ك توضیح المسائل 12 مرجع ج2، ص224 و 225)

سۆال: خرید و فروش حواله های ثبت نام ماشین, موتور, اوراق مشاركت در طرح های دولت چه حكمی دارد؟

شخص می تواند اولویتی را كه كارخانه برای او به خاطر پیش پرداخت پول ماشین و موتور قائل است به مبلغی با دیگری مصالحه نماید و خرید و فروش اوراق مشاركت در صورتی كه موجب شركت در طرح یا كارخانه ای می باشد مانعی ندارد. (سۆال از دفتر آیة الله فاضل لنكرانی(ره))

سۆال: اگر زمینی را دو نفر به طور شراكتی بخرند و یكی از آنها بدون اطّلاع طرف دیگر زمین را بسازد چه حكمی دارد؟

تصرّف در زمین مشترك بدون رضایت شریك غصب و حرام و موجب ضمان اجرة المثل مدت تصرف است. و شریك می تواند تقاضای افراز زمین و تخریب ساختمان شریك در سهم خود را بنماید و شریكی كه اقدام به ساخت كرده باید رضایت طرف دیگر را جلب نماید. (ر.ك توضیح المسائل 12 مرجع ج2، ص5 ـ 254)

سۆال: آیا خرید و فروش چك های بانكی كه در دست مردم است جایز است؟ و آیا می توان چك های بانكی كه مثلاً برای دو ماه آینده صادر شده را به قیمت كمتر, نقداً خرید یا نه؟

فروش چك یا سفته به شخص ثالث به كمتر ربا و حرام است. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج2، ص175، س225)

سۆال: اگر كسی در مقابل طلبی كه دارد سفته یا براتی داشته باشد و بخواهد طلب خود را پیش از وعده آن به كمتر از آن بفروشد اشكال دارد یا نه؟

اگر سفته یا برات را به خود بدهكار بفروشد به كمتر مانع ندارد ولی فروش آن به غیر مدیون به كمتر, ربا و حرام است. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج1، ص 176، س227)

سۆال: آیا در خیابان ها و جلو مغازه ها كه جوانها یا بچه ها فوتبال دستی بازی می كنند و یك نوشابه یا یك بستنی می برند چه حكمی دارد؟ آیا قمار محسوب می شود یا نه؟

فرض مسأله جایز نیست و قمار محسوب است. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج2، ص9، س16)

فرآوری: آمنه اسفندیاری 

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

سایت اندیشه قم

سایت اسلام کوئیست

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.