دلار، مانع حضور ایران در ونیز

ایران در بزرگ ترین رخداد تجسمی دنیا غایب است

امسال پنجاه وپنجمین دوره دوسالانه بین المللی ونیز با حضور 150 هنرمند از 37کشور جهان در شهر غرق شده در آب ها، از یکم ژوئن تا 24 نوامبر 2013 برپاست و در این میان ایران هیچ نماینده ای در این دوسالانه ندارد.

اصغر امیرنیا، رییس مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد گرانی، مشکلات اقتصادی و ارزی را دلیل این غیبت دانست و افزود: «حضور در این دوسالانه از سال قبل باید هماهنگ می شد. در عین حال شرایط اقتصادی و ارزی به گونه ای است که دستمان را برای شرکت در این رویداد هنری بست. از این رو مکانی را که قبلابرای دایرکردن غرفه ایران اجاره کردیم به مالک پس دادیم.»

از دست رفتن فرصتی تاریخی

در طول تاریخ 110 ساله دوسالانه و نیز، ایران تنها چهاربار توانست رسما در این رخداد شرکت کند، دوبار در سال های 1382 و 1384 در دوران تصدی علیرضا سمیع آذر بر مرکز هنرهای تجسمی؛ دو باردیگر هم سال های 88 و 90، همزمان با مدیریت محمود شالویی، مدیری که پس از رفتن از مرکز هنرهای تجسمی در سال 91 ابتدا مدیر اداره ارشاد اصفهان شد و هم اینک رایزن فرهنگی ایران در صربستان است.

البته در اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 سهراب سپهری، پرویز تناولی و محسن وزیری مقدم موفق به شرکت در این دوسالانه شده بودند و حتی پرویز تناولی اولین جایزه این دوسالانه را دریافت کرده بود، با این حال ایران آن زمان هیچ گاه نتوانست پاویون خود را در ونیز برپا کند. این ارتباط 30سال قطع شده بود تا اینکه سال 1382 ایران پاویون خود را تشکیل داد و حسین خسروجردی، احمد نادعلیان و بهروز دارش به ونیز اعزام شدند.

علیرضا سمیع آذر، پیش تر درمورد چگونگی برقراری غرفه ایران در ونیز پس از 30 سال گفته بود: «ما پیش از آنکه در سال 1382 به این دوسالانه برویم سه، چهار سال روی ارتباطات مان کار کرده و شرایط را برای حضور در این رخداد فراهم کرده بودیم. بعد از آن هم در سال 1384 یک شورای سیاستگذاری تشکیل شد و از آنجا که هنرمندان زن مورد توجه قرار گرفته بودند ماندانا مقدم و بیتا فیاضی دو هنرمند زن به این دوسالانه اعزام شدند.» حال باید تاسف خورد از عدم حضور ایران در مهم ترین گردهمایی هنرمندان همه کشورها؛ چراکه دوسالانه ونیز حکم جام جهانی فوتبال را دارد و غیبت ایران می تواند به بی اعتباری کشورمان در عرصه هنر جهان بینجامد. این روزها تقریبا تمام آدم های مهم عالم هنر، مجریان موزه ها و منتقدان هنر در ونیز حضور دارند و غیبت ایران به حساب این گذاشته می شود که ابعاد بین المللی هنر در ایران، از اهمیت ساقط شده است.

باز هم مشکل ارز و بودجه

مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد، مشکلات اقتصادی و ارزی را دلیل اصلی عدم شرکت ایران در دوسالانه ونیز عنوان کرده است؛ این در حالی است که مبالغ هنگفتی از بودجه این وزارتخانه صرف برپایی جشنواره ها و دوسالانه هایی می شود که ترجیحی بر دوسالانه مهم و معتبری چون ونیز ندارند. در عین حال مساله کمبود بودجه یکی از معضلات همیشگی حوزه فرهنگ و هنر در ایران بوده، آن هم در موقعیتی که کل بودجه فرهنگ کشور در سال 92، سه درصد از کل بودجه کشور است و سهم هنر کمتر از نیم درصد است. از طرف دیگر همگان می دانند ما همیشه مشکل بودجه داشته ایم و بودجه هیچ گاه مکفی نبوده است، مهم این است که این بودجه کم به مهم ترین کارها اختصاص یابد. پرداخت هزینه برای فرستادن یکی، دو هنرمند در چنین دوسالانه ای کار چندان شاقی نیست.

پاویونی برای ملت ها

دوسالانه ونیز در هر دوره پاویونی به ملت ها می دهد تا به معرفی و ارایه آثار هنری خود بپردازند. اهمیت این پاویون در آن است که تنها در دوسالانه مورد تایید جامعه جهانی برپا می شود. از طرف دیگر دوسالانه های هنری دیگری همچون دوسالانه های سائوپولو، نیویورک، هاوانا، شارجه و قاهره هستند که پاویونی در اختیار کشورهای شرکت کننده قرار نمی دهند؛ در حالی که پاویون های دوسالانه ونیز به ملت ها و نه دولت ها اختصاص می یابد. این پاویون ها فرصت خوبی برای معرفی هنرمندان کشورهایی چون ایران است. در پنجاه ویکمین دوره دوسالانه ونیز، پاویون ایران مورد استقبال خوب منتقدان هنری قرار گرفت و اعلام شد که هنر ایران شباهت زیادی با هنر اروپا دارد و فاصله آن با هنر این منطقه تنها یک فاصله 10ساله است.

برگزیدگان امسال

امسال همزمان با افتتاحیه این جشنواره شیرهای طلاو نقره به هنرمندان برتر اعطا شد. هیات داوران جشنواره به ریاست جسیکا مورگان (از بریتانیا)؛ شیر طلای بهترین پاویون شرکت کننده را به کشور آنگولادادند که امسال برای اولین بار در ونیز غرفه دارد. شیر طلای بهترین هنرمند به تینو سهگال از بریتانیا تعلق گرفت. شیر نقره ای هنرمند جوان به کامیل هنرت از فرانسه تعلق گرفت.

منبع:

روزنامه شرق ، پرویز براتی