سندروم حاد پرتو چیست؟
سندروم حاد پرتو (acute radiation syndrome) که به آن مسمومیت پرتویی یا بیماری پرتو هم گفته می‌شود، یک بیماری وخیم است که ممکن است در هر زمانی در بدن فردی که در یک چارچوب زمانی کوتاه، در معرض دوزهای بسیار بالای پرتوهای یونیزه‌کننده قرار گرفته است، رخ دهد.
اشعه رادیو اکتیو چیزی نیست که قابل دیدن باشد و یا بویی ندارد که آن را حس کنید و یا علائم خاصی که سریعا متوجه آن شوید ، فقط بعد از مدتی عوارض آن در موجودات زنده آشکار می شود.
در انسان نیز پس از مدتی، سرطان های مختلفی مثل سرطان پوست، خون، ریه، نای، معده، روده و … آشکار می شود.
مقدار علائمی که فرد تجربه می‌کند به طور مستقیم با مقدار پرتو جذب‌شده بوسیله بدن فرد بستگی دارد.
به طور مثال اگر میزان اشعه کم باشد، فرد در هفته های دوم و سوم دچار آب مروارید چشم، ریزش مو، کم اشتهایی، خستگی، گلودرد، رنگ پریدگی، خونریزی زیر پوستی، اسهال و لاغری و رشد سریع بیماری های عفونی می گردد.
حقایقی درباره سندرم حاد پرتو
- برای ایجاد سندروم حاد پرتو، پرتو (اشعه) باید به درون بدن نفوذ کند تا به اندام‌های درونی برسد. میزان پرتو ناشی از وسایل اشعه ایکس و پزشکی به طور معمول بسیار پایین است و باعث این سندروم نمی شود، گرچه پرتودرمانی (رادیوتراپی) سرطان ممکن است آنقدر پرتو منتشر کند باعث ایجاد این علائم شود.
- برای ایجاد سندروم حاد پرتو شما باید در مدت زمانی کوتاه، یعنی در طول چند دقیقه، در معرض تابش پرتو قرار بگیرید و تمام بدن‌تان باید پرتو را دریافت کند.
- علائم این سندرم در طی چند دقیقه تا چند روز پس از قرار گرفتن در معرض تابش پرتو آغاز می‌شود و شامل تهوع، استفراغ و اسهال است. این علائم ممکن است برای چند دقیقه یا چند روز به طول انجامد و ممکن است متغیر باشد.
- پس از برطرف شدن علائم اولیه ممکن است احساس بهبودی کنید و بعد دوباره احساس بیماری کنید و این بار بیماری وخیم‌تر است، و با علائم تب، خستگی، بی‌‌اشتهایی، استفراغ و اسهال همراه است. ممکن است حتی دچار تشنج یا اغما شوید. این مرحله از بیماری ممکن است بسیار طولانی‌تر، مثلا تا چند ماه باشد.
- آسیب به پوست شما ممکن است در طول چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض پرتو ظاهر شود و ممکن است برای چند هفته تا چند سال طول بکشد، که بستگی به شدت دوز قرارگیری در معرض پرتو دارد. این علائم شامل تورم و خارش و سوختگی مشابه آفتاب‌سوختگی شدید است. ریزش مو ممکن است با این علائم همراه شود.
- مرگ ممکن است رخ دهد و احتمال آن بسته به مقدار پرتو دریافت شده دارد. این مرگ در اغلب موارد، در طول چند ماه پس از قرارگیری در معرض پرتو و به علت تخریب مغز استخوان، عفونت و خونریزی اتفاق می افتد.
- این بیماران ممکن است تا دو سال پس از قرارگرفتن در معرض پرتو، همچنان دچار علائم باشند.
- درمان شامل پیشگیری از آلودگی بیشتر با اشعه، کاهش علائم، درمان اندام‌های آسیب‌دیده و کنترل درد است.
- آلودگی‌زدایی فرآیندی است که آلودگی خارجی بوسیله ذرات رادیواکتیو را برطرف می‌کنید. در آوردن لباس‌ها و کفش‌ها می‌تواند تا 90 درصد آلودگی خارجی را کاهش دهد. شستن پوست نیز به برطرف کردن بیشتر ذرات رادیواکتیو کمک می‌کند.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
همشهری آنلاین
سایت امدادگر
مطالب مرتبط:
تاثیرات مضر اشعه‌ها بر زن باردار
چگونه طی پرتودرمانی سرطان مراقب خودتان باشید؟
