تبیان، دستیار زندگی
اگر بپذیریم كه روند زندگى مردم در قرن حاضر به سوى هرچه بیشتر الكترونیكى شدن است و نیز زندگى الكترونیكى (E-LIFEِ) را یك واقعیت در حال شدن بدانیم آنگاه در خواهیم یافت كه هیچ وجهى از وجوه زندگى بشرى از تاثیرات این پدیده به دور ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خطرات زندگى الكترونیكى (1)

اگر بپذیریم كه روند زندگى مردم در قرن حاضر به سوى هرچه بیشتر الكترونیكى شدن است و نیز زندگى الكترونیكى (E-LIFEِ) را یك واقعیت در حال شدن بدانیم آنگاه در خواهیم یافت كه هیچ وجهى از وجوه زندگى بشرى از تاثیرات این پدیده به دور نخواهد ماند. بر اساس پیش بینى ITU جهانى، كاربران رو به رشد اینترنت در دنیا تا پایان سال 2006 میلادى از مرز 800 میلیون نفر خواهند گذشت. كافى است به اطرافمان بنگریم كه زندگى الكترونیكى چگونه همه عرصه هاى زندگى بشرى را یكى پس از دیگرى به احاطه خود درآورده و به همراه ویژگى هاى مثبت و مفید خود اثرات سوء و مخربى را نیز به دنبال آورده است. اگر چه همه اقشار جوامع بشرى در سطوح گوناگون از منافع و راحتى هاى (FACILITIES) زندگى الكترونیك بهره مند و یا دست كم از آن سخن به میان مى آورند اما كمتر كسى به آسیب هاى ناشى از همه گیر و فراگیر شدن این پدیده پیچیده و غامض كه ابعاد آن ناشناخته و حیرت انگیز است توجه داشته است.

در قاموس فرهنگ مدرن، وقتى سخن از زندگى الكترونیك مى شود منظور كلیه حوزه هایى است كه به تسخیر آن درآمده و یا به عبارت دیگر سخن از همه چیز الكترونیك (E-EVERYTHING) است.

به هر حال گویا دستاوردهاى زندگى الكترونیك در سرعت بخشى و خدمت رسانى و افزایش دقت عمل در كارهاى گوناگون امكان پذیر نیست ولى این پدیده نیز مانند همه دستاورد هاى بشرى همواره دو كفه ترازو دارد كه با بالا رفتن یكى، دیگرى رو به پائین میل خواهد كرد. كفه منافع و كفه مضرات. اگر چه ما در این گزارش بر موضوعات محورى مضرات این پدیده تاكید خواهیم كرد ولى منافع و ویژگى هاى مثبت زندگى الكترونیك از جمله مباحثى است كه نیازى به اثبات و تفصیل ندارد و یا كفه مثبت آن به عینه براى همگان لمس شدنى است ولى آن كفه مضرات است كه از چشم بسیارى پنهان خواهد ماند. این مضرات شامل موارد زیر است:


دكوراژه الكترونیك:

اولین عارضه در دكوراژه كردن آدمى كه از قضا اندام فیزیكى كاربران را مورد تهدید قرار مى دهد، كار مداوم با ابزار الكترونیك است كه ارمغان زندگى مدرن و عجین شده با E است.

به عنوان مثال مى توان از دردهاى عضلانى، درد مچ دست، خمیدگى پشت و دردهاى موضعى در نزد اغلب كاربران كامپیوتر و اینترنت نام برد كه هر روزه بر شمار آنها افزوده مى شود. مشكلات بینایى نیز به دلیل كار زیاد با رایانه از قبیل سرخى و سوزش و آبریزش چشم كه به كاهش قدرت بینایى، خستگى و سردرد منجر مى شود. چشم هاى انسان قادر است بر روى اشیاى دور و نزدیك متمركز شوند كه این كار باید به تناوب در طول بیدارى فرد تكرار شود ولى از آنجایى كه كاربران براى كار با صفحه نمایش مجبور هستند اغلب اوقات به نزدیك خیره شوند، قدرت تطابق را به مرور از دست مى دهند. كار مداوم با رایانه خطرات دیگرى نیز به همراه دارد كه ابعاد آن به درستى شناخته شده نیست، مانند:

خطر انتشار امواج الكترواستاتیك، خطر انتشار امواج نورى و تشعشعات، خطر انتشار گازهاى سمى ناشى از گرم شدن قطعات رایانه و... براى مبارزه با این مشكلات علم نوینى در دنیا مطرح شده است كه به ارگونومى (ERGONOMY) یا كارپژوهى جهت استفاده بهینه از ماشین در جوامع انسان محور تاكید دارد.


انزواى الكترونیك:

فردگرایى از دیگر آسیب هاى زندگى الكترونیكى است كه در بطن خود به تدریج ایجاد حصارى براى فرد خواهد كرد كه گریز از آن به سادگى میسر نخواهد بود. زندگى الكترونیك خاصیت بى نیازى را در آدم ها افزایش و در عوض تعامل طبیعى در روابط اجتماعى را به شدت خواهد كاست.

تنهایى ناشى از طبیعت كار با وسایل و ابزار الكترونیك از جمله رایانه كه دنیاى خصوصى و یا مجازى را به ارمغان مى آورد، افراد جامعه را هر چه بیشتر به كام خود كشیده و اثرات زیانبار و عمیقى را برجاى خواهد نهاد كه ابعاد آن به روشنى قابل تبیین نیست. انسان موجودى است اجتماعى كه به طور حتم هر آنچه كه به این خصیصه لطمه وارد كند بخشى از ابعاد شكوفایى اش را در چرخه زندگى طبیعى (LIFE CYCLE) با مشكل مواجه خواهد ساخت. جذابیت دنیاى مجازى به قدرى است كه پس از مدتى كاربران زندگى الكترونیك، مصاحبت با دیگران را تحمل نكرده و مانند فرد معتادى كه همواره به سوى همدم و مخدر خود كشیده مى شود در اولین فرصت به سراغ فردیت و ابزار الكترونیكى خود خواهد رفت. در این حالت تنها ارتباطات مجازى از طریق امواج است كه بر ارتباطات فردفرد جامعه سایه افكنده و به تدریج طبیعت آدمیان را معیوب خواهد ساخت.

براى نمونه به روابط والدین و فرزندان كه جزء اولین قربانیان زندگى الكترونیك هستند مى توان اشاره كرد. در دنیاى الكترونیك كانون خانواده شدیداً آسیب دیده و اعضاى آن از بسیارى منافع طبیعى كه نتیجه تعامل هاى منطقى آن است محروم مى شوند كه صدالبته دامنه هاى آن فراتر از روابط والدین و فرزندان رفته و حتى روابط زناشویى را مورد مخاطره و هدف قرار مى دهد. فردمحورى با سنگ بناى دیجیتالى و مدرن با شدت هر چه تمامتر در حال گسترش است.


مطالب مرتبط:

استرسهای دیجیتالی و ...