بازی بزرگان در انتخابات

شنبه، روز بسیار پرکار و هیجان انگیزی برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم بود. هر چه به ساعتهای پایانی روز نزدیک می شدیم اخبار قابل توجهی از حضور نامزدهای جدید در انتخابات اعلام می شد. تا پیش از ظهر دیروز، ابهامی همه جانبه بر عرصه انتخابات حاکم بود و هنوز معادله انتخابات ،متغیرهای مجهولی زیادی داشت. اما با آمدن آخرین نامزدها، برخی متغیرهای اساسی تعیین تکلیف شد و آرایش انتخاباتی تا حدود زیادی روشن شد. با ثبت نام تمام اعضای ائتلاف پیشرفت و آمدن  دقیقه نود آیت الله هاشمی رفسنجانی، سعید جلیلی و اسفندیار رحیم مشائی،  انتخابات داغتر از پیش پی گیری خواهد شد.

اکنون که حدودا سی نفر از چهره های شناخته شده سیاسی کشور در سطوح مختلف ثبت نام کرده اند، این سوال در اذهان پدید می آید که آیا واقعا همه این افراد تا پایان عرصه در رقابتها باقی خواهند ماند؟ کدام یک از این نامزدها برای رقابت و ماندن آمده اند و کدامیک برای انصراف؟ کدام یک از نامزدهای فعلی توسط شورای نگهبان به عنوان رجل سیاسی و مذهبی احراز صلاحیت خواهند شد؟ و کدامیک در رقابتهای نهایی شرکت خواهند کرد؟  در این نوشتار به بررسی شرایط هر کدام از جریانهای سیاسی کشور خواهیم پرداخت:

1حامیان دولت: حمایت صریح از مشائی، چانه زنی برای رحیمی؟

اگرچه اکثر تحلیلگران حدس می زدند که آقای احمدی نژاد در این انتخابات به دنبال نامزدی دوست و یار قدیمی اش اسفندیار رحیم مشائی است اما با توجه به احتمال عدم احراز صلاحیت او، این سوال طرح می شد که نامزد جایگزین طیف دولتی ها کیست؟ اگرچه برخی از احتمال نامزدی الهام، نیکزاد، صالحی،ثمره هاشمی و یا میرحسن موسوی سخن می گفتند اما این بار ، باز هم رحیمی به عنوان جانشین مشائی مطرح شد. در سال 1388 پس از مخالفت رهبر معظم انقلاب با معاونت اولی مشائی، نهایتا احمدی نژاد آقای رحیمی را بر کرسی معاونت اولی نشاند.  برخی تحلیلگران بر این باورند که اگرچه احمدی نژاد که برای رای آوری مشائی روزه و صلوات نذر کرده است، اما جانب احتیاط را در راهبرد انتخاباتی خود لحاظ کرده است. البته سوال اینجاست که آیا آقای رحیمی که با برخی اتهامات و مسائل در برخی پرونده های قضایی روبرو بوده( که البته حکم  مجرمیت برای وی تا کنون صادر نشده و نمی توان قضاوت نهایی داشت) می تواند گزینه خوبی برای این طیف باشد؟

نکته مهم دیگر حضور جوانفکر مدیرعامل سابق ایرنا که در پرونده قضایی محکوم شده است به عنوان نامزد انتخاباتی بود. اگرچه تحلیلگران شانسی برای وی در زمینه احراز صلاحیت قائل نیستند، اما حضور وی نشان می دهد که شاید طیف دولت تمایل به تقابل و برخی حاشیه سازی ها داشته باشد. به  هر حال آمدن مشائی دست در دست احمدی نژاد و مرخصی رییس جمهور برای ثبت نام نامزد مورد علاقه اش نشانگر عزم انتخاباتی این طیف است.

2-اصلاح طلبان و مردی برای تمام فصول؟

در آخرین لحظات ثبت نام نهایتا آیت الله هاشمی برای چهارمین باربرای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری تصمیم نهایی خود را گرفت و به وزارت کشور آمد. آمدن هاشمی رفسنجانی شاید مهمترین خبر انتخاباتی دیروز بود. چرا که نه تنها تا حد زیادی تکلیف اصلاح طلبان و  جریانهای حامیش را روشن کرد که احتمال زیاد تاثیر مستقیم بر آرایش انتخاباتی اصولگرایان خواهد داشت. با عدم حضور سید محمد خاتمی در عرصه، احتمالا اصلاح طلبان به شکل کامل پشت سر هاشمی بسیج شوند. پیش از این چهره هایی مانند شریعتمداری،عارف و روحانی از انصراف خود در صورت اعلام نامزدی هاشمی خبر داده بودند. اگرچه روز گذشته چهره های اصلاح طلبی مانند اصغرزاده، پزشکیان و یا اطاعت نیز در انتخابات نامزد شده بودند، اما به نظر می رسد خاتمی و بدنه اصلاح طلبان با فرض تایید صلاحیت آنها ، این افراد را به نفع هاشمی از رقابتها منصرف سازد. لذا احتمالا از الان تا زمان اعلام نتایج احراز صلاحیت و تثبیت شرایط حضور هاشمی برخی انصرافها به نفع هاشمی اعلام خواهد شد.

در مقابل اصولگرایان باید به این سوال پاسخ دهند که با کدام آرایش انتخاباتی روبروی  نامزد مورد حمایت دولت از یک سو و آیت الله هاشمی از سوی دیگر وارد کارزار انتخاباتی خواهند شد؟

3- اصولگرایان و تغییر آرایش بازی در دقیقه نود؟

تحولات روز گذشته تا حد زیادی اصولگرایان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. آنان باید به این سوال پاسخ دهند که آیا هم چنان به شکل متکثر و با تعداد زیاد نامزد در انتخابات حضور خواهند داشت یا این که به سراغ اجماع خواهند رفت و مدل اجماع آنان چه خواهد بود؟

نکته اول درباره اصول گرایان برخی اختلافات در ائتلاف 5 گانه بود. اگرچه حجت الاسلام ابوترابی نهایتا از سوی موسی پور به عنوان نامزد مورد حمایت ائتلاف معرفی شد، اما منوچهر متکی ضمن زیر سوال بردن سازوکار انتخاب نامزدنهایی ائتلاف و تاکید بر نتایج نظر سنجی ها به عنوان معیار از پیش تعیین شده ، برای انتخابات ثبت نام کرد. اما نکته و سوال اصلی اینجاست که آیا با وجود احتمال انصراف برخی از نامزدهای مستقل و یا اصلاح طلب به نفع هاشمی رفسنجانی، تداوم تکثر انتخاباتی اصولگرایان انتخابی صحیح است؟ به نظر می رسد برخی توصیه ها و رایزنی ها برای انصراف و یا ائتلاف در جریان است.

نکته مهم در شرایط انتخاباتی نیروهای اصولگرا، قطعی شدن حضور سعید جلیلی به عنوان نامزد در انتخابات است. با توجه به این حضور سوال اصلی اینجاست که تکلیف جبهه پایداری چه خواهد شد. آیا آنان هم چنان بر کامران باقری لنکرانی، نامزد مورد علاقه شان که او را اصلح اعلام کرده اند  اصرار خواهند کرد؛ یا بنا بر وعده گذشته این انتخابات، صحنه رقابت لنکرانی و جلیلی نخواهد بود؟ از طرف دیگر  سوال اینجاست که آیا واقعا زاکانی خواهان رقابت با جلیلی است یا به نفع وی از عرصه کنار خواهد کشید؟ برخی تحلیلگران از احتمال انصراف زاکانی و لنکرانی به نفع جلیلی  خبر می دهند. احتمالی که باعث خواهد شد یک بال جریان اصولگرا برای انتخابات مشخص تر گردد.

اما سوالی که هم چنان مطرح است ،این نکته می باشد که نامزد نهایی ائتلاف پیشرفت کیست؟ هر سه نامزد این ائتلاف در ثبت نام انتخابات شرکت کرده اند. اما آن چنان که خود اعلام کرده اند نهایتا یک نفر در عرصه انتخابات باقی خواهد ماند. کدام یک از اعضای این ائتلاف برای رقابت احتمالی با هاشمی در عرصه ظاهر خواهد شد؟ به نظر می رسد فاکتور نامزدهای رقیب در کنار نتایج نظرسنجی،معیارهای کیفی و نظر جامعتین از مهم ترین مولفه هایی که باشد که به پاسخ به این سوال کمک کند.