مبلّغ شایسته(1)
امروز جهان روی تبلیغات میچرخد
امام خمینی قدس سره :
از جمله مسائل بسیار مهم و حیاتی در قرن حاضر، مسئله تبلیغ و تبلیغات است. اهمیت این امر برای دنیا طلبان در تحریف حقایق و یافتن قدرت و حفظ آن است.
علی رغم وحشیترین جنایات، خود را مظلومترین انسان معرفی مینمایند به گونهای كه عامه مردم نیز این دعوی ناحق ایشان را میپذیرند. از همین جهت است كه ناپلئون بناپارت میگوید: «از صدای قلم روزنامه نگاران بیشتر میترسیم، تا صفیر گلوله» (1).
و كارتر (رئیس جمهور اسبق آمریكا) در مورد اهمیت تبلیغ میگوید: «یك دلار برای تبلیغات بهتر است تا ده دلار برای تسلیحات» (2).
و دقیقا به همین علت است كه انسانهای صالح و مصلح نیز برای مقابله بلكه تهاجم هر چه قویتر بر علیه ظلم و ظالمان و اجرای احكام خداوند در روی زمین باید هر چه سریعتر و بهتر خود را به این سلاح اساسی مجهز نمایند.
مع الاسف بنا به فرموده حضرت امام راحل رحمه الله : «قدرت تبلیغاتی ما بسیار ضعیف و ناتوان میباشد» (3). تاسف بیشتر آن هنگام خود را مینمایاند كه میبینیم استكبار جهانی و صهیونیسم و در كنار این دو، دنیای مسیحیت با تمام قوا مشغول هر چه بیشتر مجهز نمودن خود به پیشرفتهترین ابزار تبلیغی میباشند. در این مقام جهت تذكر، مقدار اندكی از تبلیغات آنها را به روایت آمار بیان مینماییم. باشد كه موجب تنبه نویسنده و خوانندگان شود تا فرمایشات گهربار حضرت امام خمینی علیهاالسلام را در مورد وظایف مسلمانان و روحانیون در امر تبلیغ هر چه بهتر به گوش جان بسپاریم و عمل نماییم. ان شاءالله.
خبرگزاری «آسوشیتدپرس» - مهمترین ارگان خبری كه مركز آن در شهر نیویورك است - روزانه 17 میلیون كلمه خبر به سراسر دنیا مخابره میكند. «یونایتدپرس» نیز روزانه 14 میلیون كلمه خبر برای 7 هزار مشترك خود، در 90 كشور جهان ارسال میكند خبر گزاری انگلیسی، رویتر در 69 كشور جهان دفتر دارد و اخبار خود را به 138 كشور جهان میرساند (4).
تشكیلات تبلیغی مسیحیت نیز به گونهای است كه از سال 1931 واتیكان یك فرستنده رادیویی به وسیله «پاپ پیوس ششم» و «ماركوتی» تاسیس كرده و این رادیو 20 ساعت در شبانه روز به 30 زبان زنده دنیا برنامه پخش میكند و شنوندگان خود را در جریان مسائل و اخبار مربوط به كلیسا و جهان قرار میدهد. نشریات وابسته به واتیكان كه در سراسر دنیا به زبانهای گوناگون منتشر میشود، بالغ بر پنج هزار نوع با دو میلیارد تیراژ است (5).
لذا بر ما مبلغان و مسلمانان است كه تمام تلاش و كوشش خود را مصروف رشد و اعتلای اسلام كرده، در این راه از هیچ عملی دریغ نورزیم.
این حقیر نیز بر آن شدم كه برخی از وظایف مبلغان گرامی را از دیدگاه امام خمینی قدس سره (آن عالم ربانی و سیاستمدار فكور) برشمرم، باشد كه آنها را چراغ راه تبلیغ خود قرار دهیم.
1 - احاطه به مسائل روز
در این زمان آگاهی و تسلط كامل بر حوادث اطراف از واجبات تبلیغ میباشد، و بر مبلغ است كه تا حد توان خود، بدانها توجه نموده و از هر گونه سستی و فتور پرهیز نماید. بحمدالله با پیروزی انقلاب اسلامی و رشد جامعه، مردم وجوانان به مبلغی كه از مسائل روز بی خبر یا كم اطلاع باشد توجه نمیكنند و بدین سان مبلغ قدرت و توان تبلیغی خود را از دست میدهد.
امام قدس سره در این مورد میفرمایند: «مجتهد باید به مسائل زمان خود، احاطه داشته باشد. (6) »
تذكر این نكته خالی از فایده نیست كه منظور از احاطه، شناخت جزیی مسائل نیست زیرا كه این نوع شناخت احاطه آور نمیباشد بلكه پیوند و ربط میان این جریانات است كه انسان را محیط بر مسائل میكند، و طبیعی است كه در این صورت نه تنها شبهات نمیتواند او را از صراط مستقیم منحرف كند، بلكه میتواند از او فردی هادی و راهنما برای اقشار دیگر بسازد.
حضرت امام قدس سره كه تفكر و تاملی دقیق در مسائل روز داشتند، در لحظات بحرانی و حساس، یعنی، آن هنگام كه به ركت خزندهای علیه اسلام و مسلمین در دولت منحوس پهلوی پی میبرند، صدای كوبنده شان كاخ آنها را به لرزه درمی آورد و خواب شیرینشان را به كابوسی تبدیل میكرد.
یكی از بیانات امام راحل رحمه الله را با هم میخوانیم:
«شما ببینید كه محمدرضا چه ضربهای به روحیه پزشكان ما زد، او با طبیبان به گونهای برخورد كرده بود؛ كه مثلا، برای یك عمل جراحی باید روانه خارج شد. این خود نقشهای بود برای تضعیف روحیه متخصصین ما تا خیال كنند در تمام زمینهها عقب افتاده هستند.» (7)
می بینیم كه اگر امام رحمه الله احاطه به این اعمال نداشت، این برداشت میسر نمیشد نه آن كه مسائل جزیی مثل تعداد مسافرتهای محمدرضا را بداند كه هیچ تاثیری در فهم حركتهای خائنانه او نخواهد داشت.
2 - آمادگی رویارویی با مسائل جدید
اگر مبلغ احاطه كامل به دست بیاورد، میتواند با آمادگی كامل با تشبیهات و شبهه پراكنیها روبرو شود و جواب مناسب برای دشمنان یا دوستان تحت تاثیر آماده سازد. و بدین وسیله جامعه را به سرمنزل مقصود راهنمایی كند.
امام رحمه الله در این مورد خطاب به مبلغین اسلام و روحانیون میفرمایند: «باید نبض تفكر و نیاز آینده جامعه را همیشه در ست خود داشته باشند و همواره چند قدم جلوتر از حوادث، مهیای عكس العمل مناسب باشند، چه بسا شیوههای رایج اداره امور مردم در سالهای آینده تغییر كند و جوامع بشری برای حل مشكلات خود به مسائل جدید اسلام نیاز پیدا كنند، علمای بزرگوار اسلام از هم اكنون باید برای این موضوع فكری بكنند.» (8)
آری، مبلغ چیره دست با احاطه بر مسائل روز جامعه خود میتواند تا حدودی به برخی از مسائل جدید كه هنوز برای بشریت چهره خود را نمایان نكرده است، دست یابد و در حل آن بكوشد و یا حداقل خود را آماده مقابله و رویارویی با آن بكند.
اتفاقا این مطلب یكی از دو مسئله اساسیای بود كه رهبر فرزانه انقلاب در جمع فضلا و علمای حوزه علمیه قم بدان اشاره كردند وعلمای سلف را دارای این صفت دانستند، و فرمودند:
«در زمان شیخ طوسی اگر دشمن مكتب اهل بیت میگفت: «لامصنف لكم» ؛ شما كتاب و تصنیف ندارید، شیخ طوسی خودش به تنهایی وارد میدان میشد و بزرگترین كتاب رجالی را تلخیص میكرد و اختصاصا یك كتاب و فهرست رجالی دیگر مینوشت،... هنوز اشكال كسی كه میگفت: «فقه ندارید» از خانهاش بیرون نرفته بود كه ناگهان یك كتاب عظیم پرفرع پرتحقیق (به حسب سطح تحقیق آن روز) و «مبسوط» عرضه میگردید. اگر «محمدبن زكریای رازی» چهار كلمه الحادی بر زبانش جاری میشد، فورا «سیدمرتضای رازی» در رد او كتاب مینوشت و نمیگذاشت حرف او بی جواب بماند و...» (9).
3 - اهتمام به امور مسلمین
دین اسلام به نوع دوستی و انسان دوستی اهمیت داده و كمك به مسلمانان و توجه به وضع و حال آنها را وظیفه مسلمانان قلمداد میكند و یاری مسلمینی كه دچار فقر مادی و معنوی میباشند و برای احقاق حقوق خود هیچ پشتیبان و یاوری ندارند تكلیف مسلمانان معرفی فرموده است و از سوی دیگر خداوند عزوجل طرد و عدم توجه به ایشان را توسط پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم به شدت نفی میكند و پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم خطاب به دنیاپرستان میفرمایند: «و ما انا بطارد الذین امنوا...» (10) ؛ «من هرگز مردم با ایمان را (اگر چه به نظر شما فقیر و بی چیز باشند) از خود دور نمیكنم»
و پرواضح است كه روحانیون و مبلغین عزیز نیز از آنجا كه انتسابشان به وجود مقدس پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بیشتر است، ب اید به این نكته توجه وافری داشته باشند.
امام راحل رحمه الله نیز این مهم را در نظر داشته و در خطاب به ائمه جمعه مراكز استانهای سراسر كشور در تاریخ 61/7/22 میفرمایند:
«ما باید... اهتمام به امور مسلمین داشته باشیم و اهتمام به امور مسلمین تنها مسئله گویی نیست، علاوه بر آنها، امور سیاسی، اجتماعی و سایر گرفتاریهای مسلمین است كه هر كس به آنها اهتمام نكند مسلمان نیست، شما (روحانیون و مبلغان) باید بر تمام امور مسلمین نظارت داشته باشید.»
و در جای دیگر میفرمایند:
«خدمت همین نیست كه درس بخوانید، موظفید برای گرفتاریهای مسلمین كوشش كنید و در این راه با دشمنان مبارزه كنید. (11) »
پینوشـــــــــــــــتها:
1) تبلیغات دینی ابزار و شیوهها، احمد رزاقی، سازمان تبلیغات اسلامی، 1377، ص 21.
2) همان، ص 21.
3) وصیت نامه حضرت امام خمینی.
4) روشهای تبلیغ و سخنرانی، احمد صادقی اردستانی، ص 13، به نقل از كیهان، 1368/1/6، ص 10.
5) همان، ص 15، به نقل از مجله حوزه، شماره 29، دی و بهمن 1367، ص 157.
6) صحیفه نور، ج 21، 1367/12/3، صفحه 88 تا 101.
7) صحیفه نور، ج 16، ص 81.
8) صحیفه نور، ج 21، 67/12/3، صفحه 88 تا 101.
9) منشور ولایت، سخنرانی مقام معظم رهبری، مدرسه فیضیه قم، آذر ماه 1374، ص 12.
10) هود/29.
11) در جستجوی كلام امام، دفتر هشتم، ص 272.
تهیه و تنظیم: جواددلاوری، گروه حوزه علمیه تبیان