نگاه اسلام و مسیحیت به انسان!

دیدگاه مکاتب مختلف درباره ی انسان و جایگاه آن متفاوت است. این تفاوت نگرشها سبب می شود سعادتمندی و برنامه ریزی برای انسان به عنوان هدف اساسی خلقت متفاوت باشد! اسلام چه نگاهی به انسان و جایگاه او دارد؟ آیا نگاه اسلام از نگاه مسیحیت بسیار متفاوت است؟ آیا شباهتهای میان دیدگاه اسلام و مسیحیت قابل دریافت است؟ این اختلافها و شباهتها از کجا نشأت می گیرد؟

انسان و جایگاه آن

انسان هدف اصلی خلقت بر اساس همه ی ادیان الهی است. خداوند متعال انسان را آفرید و برنامه ی اساسی برای زندگانی او در این دنیا و حیات دنیوی تدوین نمود. نگاه به انسان مبتنی است برنگاه به اساس آفرینش، خلقت دنیاو آخرت و سرنوشت عالمیان! همه ی اینها به دیدگاه مکاتب مختلف و به ویژه ادیان الهی به انسان مرتبط است و تأثیر ویژه ای در آن می گذارد. انسان در نگاه دین اسلام اشرف مخلوقات و خلیفه ی الهی است که در روی زمین و در حیات دنیوی خویش وارث همه ی میراثهای الهی است!

انسان در مکتب اسلام

در مکتب الهی اسلام انسان عالم صغیر است که در دل عالم کبیر همچون قلبی تپنده می تپد! انسان موجودی الهی است که پس از آن که 4 ماه از خلقتش در عالم رحم مادر سپری شد با نفخه ای الهی که "نفخت فیه من روحی" متذکر آن است ودیعه ای الهی و آسمانی می شود و از آن هنگام تا به آخر حیات ابدی خویش ، مهر الهی بودن و آسمانی بودن را برپیشانی دارد گرچه در طی حیات خویش زنگارها و سیاهی ها و پلیدی ها را بر پیرایه ی پیشانی خویش ببندد!

قوس نزول و صعود حیات آدمی

انسان در مراحل خلقت خویش از پروردگار عالمیان تا حیات خاکی زمینی خویش مراتب قوسی را طی می نماید که از عرش برین و افلاک الهی به فرش زمین خاکی پا می گذارد و همچون مسافری پس از اندک تأملی در این حیات خاکی پس از آن که کولباری از بایسته ها و شایسته ها بربست در قوسی صعودی تا دوباره ی خدا پرواز می کند! انسان در چنین صعود و نزولی است که ، عالم صغیری را به منصه ی ظهور می رساند که عالم کبیر و همه ی خلقت و آفرینش ممکن است در مقابل او سر به سجده بسایند ، همان طور که مولای متقیان امیر المۆمنین علی (علیه السلام) فرمودند: أتزعم أنک جرمٌ صغیر بل فیک عالمٌ اکبرٌ، آیا گمان می بری که تو جسمی کوچک هستی در حالی که در تو عالم بزرگی است.

جایگاه انسان در اسلام

اسلام با چنین نگاهی به انسان به مثابه ی خلقی الهی و خلیفة اللهی می نگرد و از این رو شناخت خدای تبارک و تعالی را نیز منوط به شناخت انسانیت هر فردی می نماید و می فرماید: مَن عَرَف نفسه فقد عرف رَبه: هر کس خودش را شناخت خدایش را شناخته است. چنین نگاه ویژه ای به انسان ناشی از عظمت رتبه ی انسانی در نگاه متعالی اسلام است که برگرفته از شأن و رتبه ی خلیفه الله بودن انسان در مکتب الهی دین اسلام می باشد اما چنین نگاهی درسایر ادیان الهی کمتر به چشم می خورد.

مسیحیت و جایگاه انسان

انسان در نگاه مسیحیت موجودی است که بواسطه ی گناه اولین و نخستین در سرسلسله ی آدمیان پابند به این حیات خاکی است و برای بخشودگی گناه رنج اسارات و قفس ماده را بردوش می کشد! مسیحیت گرچه دینی الهی است اما تحریف وارده شده برآن در طول تاریخ بشریت و حیات آدمی به آنجا کشیده شده است که، انسان را به مثابه ی موجودی خطا کار معرفی می نماید که برای دوری از خبث آن گناه و پلیدی، از همان بدو ولادت بایستی به آب حیات دین مسیح شستشو داده شود! کودک تازه متولد شده برپیشانی خویش مهر گناه دارد! این نگاه به انسان نگاهی بسیار متفاوت است با آنچه اسلام از انسان نشان می دهد. انسان الهی اسلام در نگاه مسیحیت انسانی پلید وخطا کار است! دین در اسلام سبب ارتقا و رشد و کمال آدمی است اما در مسیحیت در جایگاه شستشو دهنده ی نسل آدمی از پلیدی است که ذاتی اوست و با آن پا به عرصه حیات گذاشته است!

شباهتهای نگاه اسلام و مسیحیت به انسان

براساس آنچه گذشت نگاه اسلام و مسیحیت به انسان درد و مقوله ی مختلف و متفاوت معنا می شود. انسان در اسلام معنوی و از روح الهی و خلیفه خداست ، اما در مسیحیت انسان شرور و پلید و ناپاک است. البته در هر دو دین آنچه سبب رشد و یا پاکی انسان می شود دین الهی است و این شباهت ظاهری به اندازه آسمانها تا زمین اختلاف میان اسلام و مسیحیت را نشان می دهد! اسلام انسان را بال و پر می دهد و او را به سوی ابدیت ملکوتی پرواز می دهد. اما مسیحیت آب پاک کننده از پلیدی است اما بال و پردهنده و رشد دهنده البته نمی باشد!

سخن پایانی ....

دین به عنوان برنامه ی حیات انسان که اصلی ترین عضو آفرینش الهی است نگاه ویژه ای به انسان دارد اما در مکتبی چون اسلام دین اسلام را تا ملکوت خدا پرواز می دهد ولی در مسیحیت (تحریف شده) دین ابزار شستشوی نسل و نژاد پلید آدم است و بیین تفاوت ره از کجا ست تا به کجا!

                                                                                                                                                        ن. رادفر

منابع و مآخذ:

1-    جایگاه انسان در حکمت متعالیه – دکتر رضا اکبریان

2-    مراحل اخلاق در قرآن – آیت ا... جوادی آملی (مدظله العالی)

3-    انسان وسرنوشت – شهید مطهری (ره)

4-    تفسیر المیزان – علامه ی طباطبایی (ره)

5-    شرح نهج البلاغه – علامه ی جعفری (ره)