مرجعی مبارز(2)

در ادامه مقاله قبل در این مقاله به برخی از فعالیتهای آیت الله فاضل لنکرانی اشاراتی خواهیم نمود.

تدریس شکوهمند

آیة اللّه العظمی فاضل از همان اوان تحصیل، به تدریس سطوح مختلف علوم دینی پرداخت که تدریس سطوح عالیه و نیز خارج فقه و اصول ایشان، یکی از پرجمعیت‏ترین جلسات درسی حوزه علمیه قم به شمار می‏آمد. فرزند برومند آن مرجع فقید در این‏باره می‏گوید: «ایشان از همان اوایل طلبگی مقید بودند که در کنار تحصیل، تدریس هم داشته باشند. ایشان می‏فرمودند: در درس ارث شرح لمعه که حدود یکصد نفر شرکت می‏کردند، یک روز دقت کردم و مشاهده کردم که تمامی شاگردانم سنّشان از من بیش‏تر است. حدود پنج دوره مکاسب را درس گفتند و شش دوره هم کفایة الاصول را تدریس کردند و الآن بیش از سی سال است که به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال دارند که در مجموع بیش از پنجاه و پنج سال است که به امر تدریس در سطوح مختلف اشتغال می‏ورزند.‌» (1) و امروز جای بسی مباهات است که اغلب دانش‏آموختگان مکتب علمی معظم له در مشاغل مختلف مشغول خدمت به نظام اسلامی هستند.

فعالیتهای علمی‏

آیة اللّه العظمی فاضل لنکرانی نگارش، تحقیق، پژوهش و تألیف کتب ارزنده علمی و اسلامی را نیز از همان سالهای جوانی آغاز کردند که تا پایان حیات بابرکتشان تداوم داشت. اسامی برخی از آثار علمی معظم له بدین شرح است: 1. نهایة التقریر (3 جلد)؛ 2. تفصیل الشریعه (30 جلد)؛ 3. حاشیه بر عروة الوثقی؛ 4. حاشیه بر کتاب الطهارة «مصباح الفقیه» محقق همدانی؛ 5. شرح الاجتهاد والتقلید؛ 6. کتاب الصوم؛ 7. کتاب القضا؛ 8. الاحکام الواضحة؛ 9. المسائل المستحدثه؛ 10. القواعد الفقهیه؛ 11. احکام الحج؛ 12. معتمد الاصول (2 جلد)؛ 13. تبیان الاصول (4 جلد)؛ 14. تفسیر حمد؛ 15. آیین کشورداری از دیدگاه امام علی‏علیه‏السلام؛ 16. عصمت انبیا؛ 17. رساله توضیح المسائل؛ 18. مناسک حج؛ 19. اهل البیت یا چهره‏های درخشان در آیه تطهیر؛ 20. ائمه اطهارعلیهم‏السلام، پاسداران وحی. که این دو اثر اخیر را با همکاری آیة اللّه شهاب الدین اشراقی، داماد امام راحل نوشته‏اند.

تأسیس مراکز فقهی‏

آیة اللّه فاضل لنکرانی در جهت ترویج و اعتلای مکتب تشیع و گسترش حوزه فقه و فقاهت و تربیت فقیهان متعهدو آگاه به مقتضیات زمان و پاسخ مسائل جدیدو شبهات روز، به تأسیس مرکز بزرگ آموزشی، پژوهشی، فقهی ائمه اطهارعلیهم‏السلام در قم اقدام نمودند که در سال 1376 شمسی افتتاح شدو هم اکنون یکی از فعال‏ترین مراکز پژوهشی فقهی حوزه علمیه قم می‏باشد و شعباتی هم در مشهد، کابل، سوریه و مالزی دارد. جذب و آموزش و ساماندهی مبلغین، پاسخگویی به شبهات علیه اسلام و تشیع توسط مبلّغان اعزامی این مرکز، اعزام مبلّغان به مناطق محروم و آسیب‏پذیر به مناسبتهای مختلف به‏طور مستمر،ایجاد ارتباط نزدیک با علمای مناطق حساس کشور به منظور تحکیم وحدت میان شیعه و سنّی، تشکیل کانونهای بحث و مناظره با علما و دانشمندان سایر مذاهب و ادیان، تجهیز کتابخانه‏های مناطق محروم و اهدای کتب مورد نیاز، بخشی از فعالیتهای این مرکز فقهی می‏باشد. (2)

غربت قرآن

دوری از قرآن کریم، رنجی بود که در سالهای قبل از انقلاب اسلامی ناخودآگاه بر حوزه‏های علمیه تحمیل شده بود؛ ولی برای اهل حوزه چندان محسوس و ملموس نبود. این حلقه مفقوده را فقط معدودی از علما احساس می‏کردند و از میان همانها نیز کم‏تر کسی از این رنج سخن می‏گفت و یا برای برطرف کردن آن، گامی برمی‏داشت. آیة اللّه العظمی فاضل لنکرانی هر دو ویژگی را داشتند. اولاً، از بی‏توجّهی به علوم قرآنی در حوزه‏های علمیه به شدّت گلایه‏مند بودند و ثانیاً، خود برای رفع این کمبود اقدام کردند. معظم له، به دنبال تقاضای عدّه‏ای از شاگردان خود در سال 1348 ش، درس تفسیر قرآن را شروع کردند که مورد استقبال فضلای حوزه علمیه قم قرار گرفت. به تدریج تدریس تفسیر و علوم قرآنی رواج یافت و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با پیدایش مدارس برنامه‏دار و تخصصی شدن، علوم قرآن و تفسیر قرآن کریم از غربت خارج گردیده و جایگاه خاصی پیدا کرده است. (3)

دفاع از نظریه ولایت فقیه

آیة اللّه فاضل لنکرانی همواره از مدافعان سرسخت ولایت فقیه بودند و در این راه، علاوه بر مباحث نظری، گاهی هم از استادانشان نقل قول می‏کردند و از جمله درباره آیة اللّه بروجردی که بحث ولایت فقیه را به‏طور مستقل نقل نکرده بود، معتقد بودند که وی همانند امام، نظرش بر ولایت مطلقه فقیه بود و به عنوان مۆید این سخن فرموده‏اند: «شاهدم این است که ایشان به هنگام تأسیس مسجد اعظم، ناچار شدند حیاطی را که وضوخانه آستانه و در کنار آن بقعه‏هایی بود و در این بقعه‏ها قبر وجود داشت، خراب کنند و جزء صحن مسجد اعظم قرار دهند. ایشان وضوخانه و بقعه را خراب کردند و جزء مسجد اعظم قرار دادند. کسی به ایشان اعتراض می‏کند که حیاط مربوط به آستانه است و بقعه‏ها مربوط به دیگران. شما به چه مجوّزی آنها را تصرّف کردید؟ ایشان لبخندی می‏زنند و می‏فرمایند: معلوم می‏شود این آقا هنوز ولایت فقیه برایش جا نیفتاده است. (4)

پی نوشت ها:

1) اقتباس از سایت آیة اللّه العظمی فاضل لنکرانی‏رحمه الله.

2) جهت آشنایی با این مرکز فقهی ر. ک: روزنامه جمهوری اسلامی، ویژه‏نامه اربعین آیة اللّه فاضل لنکرانی‏رحمه الله، ص 12؛ و نیز ر. ک: سایت اینترنتی معظم له.

3) ر. ک: روزنامه جمهوری اسلامی، ویژه اربعین آیة اللّه فاضل لنکرانی‏رحمه الله، 3 مرداد 1386، ص 3.

4) مجله حوزه، شماره 44 و 43، ویژه سی‏امین سالگرد آیة اللّه العظمی بروجردی، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1371، ص 156.

تهیه و تنظیم: جواد دلاوری، گروه حوزه علمیه تبیان