مبانی زیباشناسی

مبانی زیباشناسی. پیر سوانه. مترجم: محمدرضا ابوالقاسمی. نشرماهی.چاپ اول. تهران.1389. 2000 نسخه.192 صفحه.4000 تومان.

«غایت و هدف عمیق ترین و در نتیجه مهم ترین نشانه ی واگرایی هنرمند و پیشه ور است. کانت در بند چهل و سوم نقد قوه ی حکم هنر را از طبیعت، علم و پیشه وری متمایز می کند. او در مورد تمایز هنر از طبیعت معتقد است کار زنبورها را نمی توان هنری دانست زیرا زنبورها بر اساس غریزه کار می کنند نه بر مبنای آزادی.»[1]

زیبایی شناسی علمی تازه است که به بررسی ذات هنر می پردازد. به چه چیزی هنر می گوییم و چه نیازی در انسان وجود دارد که به شکل هنر بروز داده می شود. ارتباط بین هنرمند و اثر چیست و یا چه رابطه ای می توان بین هنر و مخاطب پیدا کرد پاسخ به هر کدام از این سوالات خود نگرش پیچیده ای در تاریخ فلسفه هنر را به دنبال داشته است که این کتاب تلاش دارد به آنها بپردازد.

در مقدمه کتاب آمده است این کتاب می کوشد با تحلیل مهم ترین مفاهیم زیباشناسی، چشم اندازهای گوناگون این رشته را برای خواننده ترسیم کند. اگر چه پیدایش زیباشناسی به قرن هجدهم باز می گردد اما بررسی مفاهیمی چون تقلید، هنرمند، اثر هنری و... نشان می دهد که برای شناخت گستره ی زیباشناسی باید به سرچشمه های فلسفه ی غرب بازگشت. به همین منظور نویسنده با تحلیل دیدگاه های افلاطون، ارسطو، کانت، هگل، نیچه، هایدگر و... خواننده را با بسیاری از مباحث زیباشناسی و فلسفه ی هنر آشنا می کند.

این کتاب می تواند به نگرش هنرمندان و علاقمندان به مباحث نظری هنر ژرفا ببخشد و شناخت آنان از زیبایی شناسی و فلسفه ی هنر را ارتقا دهد.

این کتاب کتابی دانشگاهی است که برای دانشجویان نوشته شده و به بررسی عمیق موضوع نپرداخته بلکه بیشتر به آشنا کردن دانشجویان با مفاهیم یاد شده می پردازد. در واقع این کتاب همانطور که از نام آن بر می آید صرفا به مبانی اولیه زیبایی شناسی می پردازد. هر چند در پیشگفتار آن ذکر شده است مبانی زیبایی شناسی مشخصا به معنای زیبایی شناسی مقدماتی نیست چون زیبایی شناسی ابتدایی وجود ندارد.

هدف از این کتاب بیشتر ارائه ی عناصر کلیدی فهم رشته ی زیباشناسی و مباحث مطرح در آن است. بنابر این در این کتاب همه جریان های اصلی زیباشناسی بی طرد و حذف معرفی می شوند.

زیبایی شناسی رشته ای جدید و در عین حال کهن است. برای مثال افلاطون نظریات مهمی درباره زیبایی شناسی دارد و این موضوع نشان می دهد زیبایی شناسی در نظر فیلسوفان اولیه نادیده انگاشته نشده است. اما مشخصا از سال 1750 بود که نام زیبایی شناسی برای این رشته خاص در نظر گرفته شد. این کتاب با بررسی تاریخ و مبانی زیبایی شناسی تلاش دارد کلیتی از مباحث این رشته مهم را ارائه کند و به بحث بگذارد.

مبانی زیبایی شناسی شامل 6 فصل است که عبارتند از: زیبایی شناسی، تقلید، هنرمند، اثر هنری، مقایسه و طبقه بندی هنرها و داوری زیباشناختی. همچنین پی نوشتی نیز برای جمع بندی در پایان کتاب آورده شده است.

پیر سوانه  یکی از استادان به نام دانشگاه بوردو فرانسه است و استاد زیباشناسی این دانشگاه.

« کاربرد واژه هنر به شکل مفرد ابهام آفرین است. نخست باید بدانیم انسان توانایی های مختلفی دارد و در نتیجه می تواند هنرهای زیبای مختلفی بیافریند. می توان همه این آفرینش ها را ذیل مفهوم کلی هنر قرار داد...»[2]

[1]صفحه 81 کتاب

[2]صفحه 124 کتاب