تبیان، دستیار زندگی
درادامه صحبت های خود بفرمایید روند حركتی موسیقی ایران را در دو – سه دهه ی اخیر چطور ارزیابی می كنید؟ احساس می كنم موسیقی ایران در مجموع، روند رو به رشدی را طی می كند. ما آهنگسازان ِ خیلی خوبی داریم. در حوزه موسیقی كلاسیك آقا...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

قسمت دوم مصاحبه لوریس چكناواریان

درادامه صحبت های خود بفرمایید روند حركتی موسیقی ایران را در دو – سه دهه ی اخیر چطور ارزیابی می كنید؟

احساس می كنم موسیقی ایران در مجموع، روند رو به رشدی را طی می كند. ما آهنگسازان ِ خیلی خوبی داریم. در حوزه موسیقی كلاسیك آقایان شریفیان، مشایخی و برخی دیگر بسیار خوش درخشیده اند . در گذشته نیز آهنگسازان صاحب نامی نظیر گری گوریان، باغچه بان و اصلاًنیان توانسته اند موسیقی كلاسیك را پیش ببرند. الآن می بینم جوان ها خیلی ایده آلیست شده اند و بیشتر به دنبال هنر می روند تا مادیات. قدیم ترها كمتر این طور بود.

اگر بخواهید رستم و سهراب و لیلی و مجنون را به عنوان خالق هر دو اثر با هم مقایسه كنید چه خواهید گفت؟

هر دو ایشان راجع به عشق است. اصلاً به اعتقاد من اول تا آخر دنیا عشق است.

پس می توان گفت حرف آخری كه لوریس چكناواریان خواهد زد نواختن عشق است؟

همین طور است. اصلاً بدون عشق نمی شود زندگی كرد. من باید همواه سرشار از مستی عشق باشم.

زمانی كه اركستر را رهبری می كنید گاهی اوقات دیده ام عضلات صورتتان هم حركت می كند. از احساستان در آن زمان بگویید؟

وقتی می خواهم نت موسیقی را بیان كنم سعی می كنم در آن احساس بگذارم. رهبر اركستر یك نت موسیقی را می تواند با احساسات مختلفی بیان كند. من معمولاً قبل از اجرا به این فكر می كنم چه احساسی را به نوازندگان  سازها منتقل كنم كه در شنونده بهترین تأثیر را بگذارد.

بسیاری از تماشاگران اركستر می خواهند بیشتر راجع به وظایف و تأثیر گذاری رهبر اركستر در یك اجرای موفق بدانند. بزرگ ترین علم در دنیا علم موسیقی است. چرا كه علم های دیگر بدون صدا هستند ولی موسیقی، علم با صدا است. به خاطر همین ، اگر كسی بخواهد آهنگساز خوبی شود حداقل باید 40 سال زحمت بكشد. حالا اگر كسی بخواهد رهبر اركستر شود باید زحمت بیشتری متحمل شود. اجرای سمفونی ،  نظم و انضباط بسیار بالایی می خواهد حتی از سربازخانه هم بیشتر. شما در سربازخانه وقتی می گویی شلیك با چند ثانیه اختلاف ، همه شلیك می كنند اما در سمفونی وقتی فرمان می دهی همه باید در كمتر از یك دهم ثانیه نت را بزنند. در طول یك سمفونی، شما ممكن است یك میلیون نت بزنی. بنابراین رهبر اركستر موظف است طوری هماهنگی ایجاد كند كه در نهایت ، هارمونی از بین نرود. دومین نكته مهم این است كه رهبر باید روح اجرا را به نوازندگان منتقل كند. ممكن است یك قطعه بتهوون را هر رهبری با یك احساس بزند. رهبری اركستر علمی است كه رنگ و لعابی زیبا با حركاتی جذاب دارد؛ اما در درونش سال ها تجربه نهفته است. شما باید بتوانی دریك لحظه ، 32 خط نت را بخوانی و احساسش را منتقل كنی.

شما این اواخر، اجراهای متعددی با اركستر سمفونیك تهران و اركسترهای دیگر كشورها داشته اید، اركستر سمفونیك تهران را در مقام مقایسه چطور می بینید؟

موزیسین ها را نباید با هم مقایسه كرد. باید موقعیت ها را سنجید. موزیسین ها در  كشورهای دیگر هنرستان های بسیار خوبی دارند ، سازهای بسیار عالی دارند و تأمین مالی می شوند. اما درایران این طور نیست. موزیسین ها صرفأ از روی علاقه است كه كار می كنند و اگر این روند ادامه یابد به زودی اركستر سمفونیك تهران جایگاه بسیار خوبی در عرصه ی بین المللی خواهد یافت.

برنامه اجراهای آینده تان چگونه است؟

خردادماه لیلی و مجنون در تالار وحدت اجرا می شود، بعداز آن در لس آنجلس و بعد هم در وین و براتیسلاوا كنسرت اجرا خواهم كرد و پس از آن هم در مكزیكو. اما ایران را بیشتر از هر جای دنیا دوست دارم. الآن در سنی هستم كه دوست دارم ارتباطم با هموطنانم بیشتر باشد. معمولاً سعی می كنم سالی دو یا سه برنامه در ایران اجرا كنم.

تفاوت كنسرت هایی كه در تهران اجرا می كنید با سایر نقاط جهان چیست؟

مردم ایران خیلی گرم هستند و در عین حال تشنه و قدردان. در كشورهای دیگر به دلیل این كه كنسرتهای زیادی اجرا می شود مردم خیلی تشنه نیستند و به خاطر طبع سردشان احساساتشان را خیلی بروز نمی دهند. ما ایرانی ها تمدن بسیار قدیمی داریم و همیشه تشنه زیبایی هستیم.

به هنگام كنسرت خسوف كه چندی پیش در تالار وحدت اجرا شد گربه ای به میان جمعیت پرید و چند ثانیه ای سالن را به هم ریخت در آن لحظه چه احساسی داشتید؟

من متوجه شدم اتفاقی در داخل جمعیت افتاده اما نفهمیدم كه گربه وارد سالن شده است. در آن لحظه من ادامه دادم؛ چون احساس كردم كه مثل كاپیتان كشتی هستم كه در طوفان افتاده و باید كار را ادامه دهم خوشبختانه  با ادامه روند كار جمعیت نیز ساكت شدند. اگر موزیسین ها هم بروند باز هم رهبری خواهم كرد.

از این دست خاطرات حتمأ باز هم دارید.

بله، همان روز كه گربه وارد جمعیت شد یك پشه دست من را نیش زد و به هنگام رهبری به طور وحشتناكی خارش گرفته بود. بسیار سختم بود  اما ناچاراً باید ادامه می دادم.اتفاق دیگری هم كه افتاد زمان اجرای كنسرت خسرو و شیرین بود. یك مگس مدام روی پارتیتور نشسته بود و با آن همه حركت و صدا تكان هم نمی خورد. پیش خودم گفتم این مگس یا آهنگساز است یا آمده نظارت كند. حالا این مگس چه بود، خدا می داند.

مدتی است كه مشغول نوشتن موسیقی رستم و اسفندیار هستید. این اثر را چه وقت به اتمام خواهید رساند؟

سعی می كنم تا تابستان امسال این اثر را تمام كنم. البته كار دیگری كه این روزها باید انجام دهم ضبط اپرای رستم و سهراب است تا با نمایش عروسكی در تالار وحدت اجرا شود. فكر می كنم عروسك هایش هم الآن در اتریش ساخته می شود.

در شبانه روز چند ساعت می خوابید؟

بعضی اوقات 2 ساعت، بعضی اوقات ممكن است دو شب نخوابم چون مرتب در سفرم و ساعت عوض می كنم. اما بیشتر در تاكسی و هواپیما می خوابم. در مجموع خود آدم نرمالی نیستم و زندگی نرمالی ندارم و هیچ وقت هم نمی خواهم آدم نرمالی باشم. اگر روزی به من بگویند كه چكناواریان انسان نرمالی است خودكشی می كنم. چرا كه از انسان های نرمال اصلاً خوشم نمی آید.

با این همه مشغله كاری آیا فرصت می كنید به خانواده تان برسید؟

من یك پسر 35 ساله دارم كه در حال حاضر كارگردان سینماست و در آمریكا فعالیت می كند. یك دختر و یك پسر 8 ساله و 9 ساله هم دارم كه یكی پیانو می زند و دیگری ویولن. همسرم نیز پیانیست بسیار خوبی است و به زودی در ایران برنامه اجرا خواهد كرد. ما در مجموع زندگی هنرمندانه ای داریم.

فكر می كنید پدر یا همسر خوبی هستید؟

این را از بچه ها باید بپرسید. من فكر می كنم پدر خوبی بوده ام ولی باید از بچه ها و همسرم بپرسید.

اما امیدوارم نمره ام به صفر نرسد، چون هر كجای دنیا كه باشم هر روز یك یا دو بار با خانواده ام تماس دارم. من عاشق خانواده ام هستم.

این اواخر مطالعاتتان در چه زمینه ای است؟

كمتر فرصت مطالعه دارم. اما این اواخر خاطرات آهنگسازها را می خواندم .

اهل سینما و تئاتر هستید؟

تئاتر خوب را معمولاً می بینم. اما فرصت سینما رفتن ندارم. فیلم های خوب را می گیرم و در منزل نگاه می كنم.

به عنوان هنرمندی كه نشان درجه یك دولت ایران را دریافت كرده اگر بخواهید موضوعی را برای علاقه مندانتان طرح كنید چیست؟

این اواخر در بین دوستان همیشه می گویم كه زندگی آن قدر كوتاه است و انسان ها آن قدر باید كار انجام دهند كه مسائل كوچك نباید عصبانی شان كند. انسان ها همواره باید ببخشند و فراموش كنند. بخشیدن و فراموش كردن از بهترین مواهب زندگی است.

بهترین شخص در زندگی تان كیست؟

من معتقدم ، دشمن بهترین چیز است. چون در بسیاری از اوقات بهتر از دوست كمكت می كند. انسان نباید دشمنانش را از خود دور كند . دشمن واقعیت را به انسان می گوید. حالا اگر هم واقعیت را نگوید اقلاً خیلی مسائل را روشن می كند. دوست به خاطر این كه انسان را ناراحت نكند ممكن است خیلی چیزها را نگوید. انسان بدون دشمن امكان ندارد موفق شود. اگر بتوانی در كارت و عشقت دشمنت را شكست دهی، بدون این كه لطمه ای به آن بزنی آن موقع پیروز واقعی هستی.

اهل سیاست هستید؟

كسی دراین دنیا نیست كه اهل سیاست نباشد. اما اگر سیاست خیلی در سطح پایین باشد دنبال نمی كنم. سیاست هم مثل هنر است فقط در سطح بالایش قابل تأمل است. صرفاًهر كس كه مقامی داشته باشد، سیاستمدار نیست . مثل این كه هر كس ویولن به دست گیرد  ویولن زن  نیست.

از صحبتهایتان لذت بردیم. شما را به خدا می سپاریم.