خوب و بد مادر شدن دختران مجرد

دختران مجرد، تنها می توانند سرپرستی دختران را برعهده بگیرند

چند روز پیش معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در خصوص بخشی از لایحه حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست که با تصویب آن دختران و زنان مجرد می‌توانند سرپرستی این دسته از کودکان را بر عهده بگیرند، توضیحاتی را ارائه کرد که بر اساس آن دختران مجرد و زنان بدون شوهر با حداقل 30 سال سن منحصرا حق سرپرستی اناث (دختر) را خواهند داشت.

اگر مادر مجرد ازدواج کند، تکلیف طفل چه می شود؟

مسئله ای که در این میان به ذهن خطور می کند این است که اگر دختر یا زن مجرد بالاتر از 30 سال که سرپرستی کودکی را بر عهده گرفته است در اثنای زندگی تصمیم به ازدواج بگیرد، تکلیف فرزند خوانده او چه می شود. معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در این خصوص اظهار کرده است: آنچه که اهمیت دارد مصالح کودک است. در صورت ازدواج زنان یا دختران مجرد ‌(سرپرست) ابتدا نظر کارشناسان سازمان بهزیستی ملاک خواهد بود؛ به طوریکه اگر شرایط ادامه سرپرستی توسط قیم مناسب تشخیص داده نشود، حق سرپرستی توسط دادگاه از آنها بازپس گرفته می‌شود. این در حالیست که اگر کارشناسان بهزیستی شرایط ادامه سرپرستی توسط زنان و دختران مجرد را پس از ازدواج سرپرست را مناسب تشخیص دهند، حق سرپرستی کودک بدون تغییر ادامه می‌یابد.

38 سال از عمر قانون فرزندخواندگی گذشته

تغییرات در قانون فرزندخواندگی پس از تصویب در مجلس در حالی اتفاق خواهد افتاد که 38 سال از عمر قانون اولیه در خصوص سرپرستی فرزند می گذرد و در این سالها شرایط اجتماعی دچار تحولات بسیاری شده است که لزوم تغییر در این قانون را لازم و ضروری کرده است. در همین راستا حدود 5 سال پیش سازمان بهزیستی کشور با ارائه طرحی کارشناسی شده در قالب زوایای مختلف سپردن کودکان بی سرپرست و بدسرپرست تحت حمایت بهزیستی به هیات دولت درصدد کاهش مشکلات این بخش بود.

براساس آمارهای سازمان بهزیستی در حال حاضر  9 هزار و 500 کودک در مراکز و خانه های کودک تحت پوشش سازمان بهزیستی نگهداری می شوند که در شرایط فعلی فقط 18 درصد کودکان شرایط داشتن سرپرست دائم و فرزند خوانده شدن را دارند در حالی که در صورت تصویب قانون جدید شرایط واگذاری 50 درصد کودکان فراهم می‌شود.

افزایش سن ازدواج و تجرد قطعی دختران

تغییرات اجتماعی در سالهای اخیر تحولات شگرفی را در جزئیات زندگی فردی و اجتماعی مردم ایجاد کرد که به سبب آن دیگر بسیاری از مسائلی که حتی در گذشته ای نه چندان دور حتمی بود، نا ممکن تلقی می شد. گرایش روز افزون دختران به تحصیلات عالیه و اشتغال در دهه گذشته باعث شد دختران نه تنها قسمت اعظم فارغ التحصیلان دانشگاهی را به خود اختصاص دهند بلکه جایگاه های شغلی و اجتماعی را هم از آن خود کنند.

افزایش تحصیلات و اشتغال گسترده آنها باعث شد که سن ازدواج دخترانی که تا دیروز مجبور بودند پیش از پایان تحصیلات مدرسه پای سفره عقد بنشینند، افزایش پیدا کند. دختران یکی دو دهه اخیر پس از پایان تحصیلات مدرسه در صف کنکور قرار می گرفتند و پس از پایان تحصیلات دانشگاهی در بازار کار مشغول می شدند. این مسئله باعث شد که این دختران دیگر تن به ازدواج های تحمیلی ندهند و از طرف دیگر به دلیل تامین مسائل اقتصادی مجبور نباشند تن به یک زندگی مشترک ناخواسته بدهند، چون خود شاغل بودند و می توانستند از پس هزینه های معاش بر بیایند.

همه این مسائل در کنار هم باعث شد که هر سال بر سن ازدواج دختران افزوده شود تا به جایی که سن ازدواج دختران از 23  در سال 81 به 27 در سال91 رسید. علاوه بر این نسبت متولدین دختر به پسر در سالهای دهه شصت گویای این بود که تعداد دختران این دهه بیشتر از تعداد پسران بود و بر این اساس ما در نهایت با تعداد زیادی دختر متولد دهه 60 روبرو هستیم که به ازای آنها پسری برای ازدواج وجود نداشت!

از طرف دیگر با افزایش سن ازدواج دختران مسئله دیگری هم به وجود آمد که آن پدیده تجرد قطعی دختران بود، بر این اساس دختران از یک سنی که کارشناسان این سن را 40 سال اعلام کرده اند، در سن تجرد قطعی قرار می گیرند و طبق معیارهای آماری، مجرد قطعی محسوب می شود. اتفاقی که در این سالها به شدت رو به افزایش است. با کنار هم قرار دادن همه این مسائل ما با تعداد چشمگیری دختر روبرو می شویم که تا پایان عمر مجبور هستند مجرد بمانند. دخترانی که در تمام سالهای تنهایی شان میل مادرانه و عشق داشتن فرزند را در خود خفه می کنند چون بر اساس قوانین فعلی  دخترهای مجرد نمی توانند حضانت فرزند را بپذیرند.

فرزندی برای ارضای میل مادرانه دختران مجرد

تصویب این لایحه می تواند امید را در دل دختران و زنانی که برای همیشه مجرد و تنها مانده اند روشن کند که می توانند با پذیرفتن حضانت فرزند خوانده ای تنهایی هایشان را  پایان بخشند و احساس مادری را در عوض حس همسری که تجربه نکرده اند، به دست بیاورند. در حالی که وقوع این مسئله در تمام کشورهای پیشرفته اتفاق می افتاد و با تصویب این طرح دختران و زنان مجرد ایرانی هم می تواند طعم شیرین مادر شدن را بچشند.

مادران مجرد نیازمند فرهنگ سازی اجتماعی هستند

البته ماجرای اهدای حق سرپرستی فرزند به دختران و زنان مجرد باید با فرهنگ سازی همراه باشد. همه ما می دانیم که در فرهنگ و عرف ما بسیاری از مسائل غیر قابل قبول است و انجام برخی از اعمال خلاف جهت آب شنا کردن تلقی می شود. در این میان قانون اهدای حق سرپرستی فرزند به دختران و زنان مجرد باید همراه با فرهنگ سازی اجتماعی باشد تا بر آن اساس دختر یا زن مجردی که فرزند خوانده می پذیرد با بازخورد های منفی از سوی جامعه روبرو نشوند. از سوی دیگر مجلس و دولت هم باید فکری به حال دختران و زنان مجردی که از تمول مالی برخوردار نیستند بکند تا آنها هم بتوانند با کمک دولت، حضانت کودکانی که در انتظار مادر روز را به شب می رسانند، مسجل کند.

به هر رو این گونه می شود نتیجه گرفت که دختران و زنان مجرد برای پذیرش سرپرستی فرزند نیازمند یاری مجلس و دولت و فرهنگ عمومی هستند و از این طریق هست که می توانند حس شیرین مادری را در امنیت اجتماعی تجربه کنند.