این وصله‌ها به شهر نمی‌چسبد
دیگر به حضورشان در خیابان‌های شهر عادت كرده‌ایم. انگار اگر یك روز نباشند چیزی در زندگی مان گم شده. اینقدر به زندگی با آنها خو گرفته‌ایم كه دیگر از حجم دود سیاهی كه در هر بار گاز دادن به هوا و ریه هایمان می‌فرستند ناراحت هم نمی‌شویم. شده‌ایم رفیق گرمابه و گلستان هم.
خودروهای فرسوده كه قرار بود سالی 400 هزار دستگاه از آنها از شهر جمع‌آوری شوند نه تنها وصله ناجوری به حساب نمی‌آیند بلكه در غیاب مسئولانی كه روزگاری طرح ممنوعیت تردد آنها را در خیابان‌ها داده بودند با خنده‌ای بر لب به ریش همه كارشناسان و مسئولان در خیابان‌ها جولان می دهند و خم به ابرو نمی‌آورند.
یازده سال قبل بود كه طرح خارج كردن خودروهای فرسوده از شهر مصوب شد. اما تا سال گذشته فقط یك میلیون خودرو فرسوده از رده خارج شد و طرحی كه قرار بود با كمك مالی دولت اجرایی شود روزهای ركود خود را می‌گذراند به گونه‌ای كه به گفته سردار اسكندر مومنی، رئیس پلیس راهور ناجا امسال شاهد 29 درصد كاهش در خروج خودرهای فرسوده از شهرها بوده‌ایم.
بر اساس مصوبه هیات وزیران نیز قرار بود از اول تیرماه سال جاری تردد تمامی خودروهای سواری بالای 20 سال، وانت بالای 15 سال، تاكسی و مینی بوس 10 سال، میدل باس 12 سال،اتوبوس شهری8 سال، اتوبوس برون شهری 12 سال، كامیون كشنده 20 سال و موتورسیكلت 8 سال به بالا در تهران ممنوع شود اما این روز‌ها تعداد خودروهایی كه سن بالایی دارند و به زحمت در خیابان‌ها تردد می‌كنند اینقدر زیاد هست كه از شمارش خارج شده باشند.
بی توجهی دولت به جمع آوری خودروهای فرسوده براساس قانون برنامه چهارم توسعه هر سال به طور متوسط باید 400 هزار دستگاه خودروی فرسوده از رده خارج شود اما متأسفانه به رغم آن که موعد برنامه چهارم امسال پایان می‌یابد، هنوز تصمیمات اتخاذ شده در قالب این برنامه عملیاتی نشده و دولت به این امر بی توجه است.
عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی با اعلام این مطلب از نگرانی مجلس مبنی بر بی توجهی دولت در جمع‌آوری خودروهای فرسوده خبر داد و افزود: البته درباره خودروهای فرسوده جلسات متعددی در کمیسیون صنایع مجلس فعلی و قبلی تشکیل دادیم و از مسئولان دستگاههای مختلف برای ارائه توضیحات دعوت کردیم تا بررسی کنیم که موانع و مشکلات موجود در اجرای این مصوبه قانونی مجلس چیست.
محمدرضا سجادیان با اشاره به این که پس از بررسی ها مشخص شد که اشکال اصلی نبود متولی مشخص برای پیگیری طرح خروج خودروهای فرسوده بود، اظهار کرد: با شروع به کار ستاد تبصره 13 متولی این کار مشخص شد.
بر اساس مصوبه قانون خروج خوردوهای فرسوده، وزارت كشور، شهرداری و محیط‌زیست هر كدام باید به ترتیب مبلغ 20 و 10 میلیون تومان را به خروج خودروهای فرسوده و نوسازی آنها در سال 90 اختصاص می‌دادندو از یك هزار و 250 مینی‌بوس فرسوده‌ای كه در سطح شهر تردد می‌كنند تنها 121 دستگاه نوسازی شده‌اند
بر اساس آماری که در زمان تهیه و تدوین قانون برنامه چهارم توسعه برای تعداد خودروهای فرسوده کشور اعلام شد، تعداد این خودروها یک و نیم تا دو میلیون برآورد شد و قانون مشص کرد که هر سال به طور متوسط 400 هزار دستگاه خودروی فرسوده از رده خارج شود اما متأسفانه به رغم آن که موعد برنامه چهارم امسال پایان می‌یابد، هنوز تصمیمات اتخاذ شده در قالب این برنامه عملیاتی نشده و دولت به این امر بی توجه است.
درضمن معیارهای لحاظ شده در ایران برای خودروهای فرسوده با استانداردهای جهانی متفاوت است، در کشور ما تنها قدمت خودرو منظور می شود، درحالی که بر اساس استانداردهای جهانی عوامل دیگری نظیر استهلاک و میزان تولید آلاینده های زیست محیطی خودرو نیز در نظر گرفته می شود.
خروج خودروهای فرسوده از خیابان‌های شهر متولی مشخصی ندارد
وحید نوروزی، مشاور محیط‌زیست معاون حمل و نقل و ترافیك شهرداری تهران می‌گوید: به نظر می‌رسد ستاد سوخت طرح خروج خودروهای فرسوده را به حال خود رها كرده و مدیریت سابق ستاد سوخت هم كه مدتها در گیر مسائل مختلف بود و الان هم كه مدیر این ستاد عوض شده به نظر نمی‌رسد كه برنامه‌ای برای خروج خودروهای فرسوده در دست داشته باشند.
وی با انتقاد از همكاری نكردن خودروسازان می‌گوید:«خودروسازان به حدی از قدرت رسیده‌اند كه حتی ستاد سوخت هم نمی‌تواند برای آنها تعیین تكلیف كند و قدمی برای خروج خودروهای فرسوده بردارد. از طرف دیگر در برنامه جامع كاهش آلودگی هوا به دلیل اینكه كلمه مصوبه را یدك می‌كشد خروج خودروهای فرسوده به عنوان یك محور مهم در برنامه مبارزه با آلودگی هوا بدون بودجه و متولی رها شده و تنها در حد توصیه به آن نگاه شده است و هیچ كس هم كاری برای این موضوع نمی‌كند و در عمل خروج خودروها به امان خدا رها شده است. با این شرایط اگر شاهد 50 درصدی كاهش خروج خودروهای فرسوده از خیابان‌ها نباشیم، باید خدا را شكر كنیم.»
در برنامه چهارم توسعه به خارج كردن خودروهای فرسوده نگاه ویژه‌ای شده بود؛ طبق قانون برنامه چهارم توسعه، دولت موظف شده بود از سال 1384 تا 1388 به ترتیب سالانه 200 هزار، 300 هزار، 400 هزار، 500 هزار و 600 هزار دستگاه خودرو فرسوده را از رده خارج کند. اگرچه برنامه چهارم یک سال تمدید شد اما باز هم این طرح نتوانست کاملا اجرایی شود و تا زمانی كه در اجرای طرح خروج خودورهای فرسوده نگاه زیست‌محیطی، اقتصادی، كاهش مصرف سوخت، تأمین سلامت شهروندان و عزم ملی وجود نداشته باشد، حتما این طرح شكست خواهد خورد.
به جای عمل كردن شعار می‌دهند
سید علی رضوی، مدیرعامل مركز معاینه فنی خودروهای تهران نیز با اشاره به این نكته كه قانون 5 ساله شدن معاینه فنی خودروها تمام محاسبات برای خارج شدن خودروهای فرسوده را به هم ریخته می‌گوید: بر اساس این قانون باید سالانه 2.5 میلیون خودرو به مراكز معاینه فنی مراجعه كنند. اگرچه مراكز با تمام ظرفیت قابلیت سرویس دهی به مراجعان را دارند اما در حال حاضر حدود 400 تا 500 هزار خودرو به مراكز معاینه فنی مراجعه می‌كنند.
بر اساس مصوبه قانون خروج خوردوهای فرسوده، وزارت كشور، شهرداری و محیط‌زیست هر كدام باید به ترتیب مبلغ 20 و 10 میلیون تومان را به خروج خودروهای فرسوده و نوسازی آنها در سال 90 اختصاص می‌دادندو از یك هزار و 250 مینی‌بوس فرسوده‌ای كه در سطح شهر تردد می‌كنند تنها 121 دستگاه نوسازی شده‌اند. از سوی دیگر در خصوص تاكسی‌های فرسوده نیز، بر اساس تفاهم نامه‌ای كه میان شهرداری تهران، سازمان محیط‌زیست و خودروسازی سایپا امضا شد باید تا آخر سال جاری 3 هزار پراید تاكسی اقدام به تعویض رایگان كاتالیست می‌كردند اما به رغم جلسات متفاوتی كه شهرداری با محیط‌زیست و خودرو سازان داشت این امر محقق نشد و از 3 هزار خودرو 900 دستگاه موفق به تعویض كاتالیست شده‌اند.
معیارهای لحاظ شده در ایران برای خودروهای فرسوده با استانداردهای جهانی متفاوت است، در کشور ما تنها قدمت خودرو منظور می شود، درحالی که بر اساس استانداردهای جهانی عوامل دیگری نظیر استهلاک و میزان تولید آلاینده های زیست محیطی خودرو نیز در نظر گرفته می شود
اگر چه مراكز معاینه فنی از سال گذشته موظف شدند تا كاتالیست خودروها را مورد معاینه فنی قرار دهند و در صورتی كه این قطعه ایراد داشت خودرو تایید نشود اما با وجود اینكه قطعه‌سازان مدام شعار می‌دهند آمادگی تامین كاتالیست را دارند و در عمل به علت اینكه نتوانسته‌اند به تعهدات خود در قبال تامین كاتالیست عمل كنند موضوع معاینه فنی كاتالیست خودروها در مراكز معاینه فنی اعمال نمی‌شود.
حرف آخر...
موضوع خروج خودروهای فرسوده با سن فرسودگی خودروها اگر چه ارتباط مستقیم دارد اما داستانی تكراری است. با توجه به این که سالانه حدود 1.6 دهم میلیون تن آلاینده توسط منابع متحرك شامل خودرو، موتور و خودروهای سنگین به شهر تحمیل می‌شود و مضرات بالایی كه آلودگی هوا از نظر اقتصاد، سلامت و مالی به جامعه وارد می‌كند، با كمی تدبیر و شعار ندادن می توان شاهد ورود این مقدار آلاینده به شهر نباشیم. یكی از مهم‌ترین راهكارها ریشه كن كردن خودورهای كاربراتوری است. بستن عوارض سنگین به خودروهای بالای 5 سال، اختصاص بیمه سنگین به این خودروها با توجه به سن خودروها از جمله راهكارها است .
فرآوری: نسرین صفری
بخش اجتماعی تبیان
منابع: تهران امروز/خبرگزاری مهر
مقالات مرتبط :
