تا مردم نباشند حاكمیت اسلام بوجود نمیآید
12 فروردین روز جمهوری اسلامی
12 فروردین 1358 در حالی كه كمتر از دو ماه از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته بود، رفراندومی بیسابقه در كشور برگزار شد كه در آن مردم با 98/2 درصد آرا به جمهوری اسلامی آری گفتند؛ انتخابیكه قطعا خوشایند قدرتهای استكباری نبود به ویژه كشورهایی كه سالها بر ایران تسلط پیدا كرده بودند.
اكنون بعد از گذشت 34 سال از تجربه برگزاری این همهپرسی، میتوان از كسانی كه در آن ایام این تجربه را لمس كردهاند سوال كرد كه چقدر انتخاب مردم با هوشیاری و آگاهی بوده است.
در همین رابطه حجتالاسلام و المسلمین حسین ابراهیمی از اعضای ارشد جامعه روحانیت مبارز كه معتقد است بیتوجهی به ارزشهای اسلامی در كنار خفقان شدید در كشور و تسلط كشورهای خارجی بر ایران مهمترین نقش را در انتخاب نوع حكومت جمهوری اسلامی توسط مردم داشته است.
مشروح گفتوگوی تبیان با حجتالاسلام و المسلمین حسین ابراهیمی را در زیر میخوانید:
با توجه به اینكه پیش از این مردم ایران تجربه حكومتی جز شاهنشاهی را نداشتند، چطور شد كه به جمهوری اسلامی رای مثبت دادند؟
درست است كه پیش از این تجربهای وجود نداشته كه مردم این نوع حكومت را انتخاب كردند اما حكومتهای قبل از نظام مقدس جمهوری اسلامی در ایران عمدتا در طول تاریخ یا به دین كاری نداشتند یا از دین استفاده ابزاری میكردند. در حكومت پهلوی ارزشهای اسلامی نادیده گرفته میشد و كار به جایی رسید كه تاریخ هجری اسلامی كه تاریخ هجرت نبی اكرم اسلام از مكه به مدینه است نادیده گرفته شد و به جای آن تاریخ شاهنشاهی گذاشته شد. آنها به هر نحو ممكن ارزشهای اسلامی را زیر سوال میبردند و نسبت به عفاف، حجاب، دیانت و اخلاق رفتار خصمانه داشتند. مردم هم از اینكه این حكومت برخلاف نظر مردم متدینی است كه به ارزشهای اسلامی پایبندند ناراحت بودند. ارتباط مردم با مراجع و علما ناگسستنی و جدانشدنی بود. در این شرایط ملت مسلمان دیدند كسی بر آنها حاكمیت میكند كه ارزشهای اسلامی را رعایت نمیكند.
تا زمانی كه مردم نباشند اسلامیت و اسلام اجرایی نمیشود و حاكمیتی به نام اسلام به وجود نمیآید لذا امكان ندارد اسلام در جامعه بدون مردم پیاده شود
مردم غیر از عدم رعایت ارزشهای اسلامی و بیتوجهی حكومت پهلوی به اسلام چه مشكل دیگری با نوع حكومت شاهنشاهی داشتند؟
پهلویها همچنین استبدادی را در داخل به وجود آورده بودند تا جایی كه اگر كتابی بود كه مدتها پیش چاپ شده بود اگر قرار بود مجددا چاپ شود درباره آن حساسیت به خرج میدادند و آن را محدود میكردند. در واقع آزادی وجود نداشت و خفقان و استبداد به تمام معنا احساس میشد. ضمن اینكه شاه آن زمان شاید در طول تاریخ كثیفترین شاهان ایران بود. طبیعی است وقتی آزادی را از ملتی بگیرند ملت احساس تحقیر میكند و شخصیت خود را از دست رفته میبیند. همچنان كه امام (ره) گفتند وقتی دیدم كه شاه ایران مقابل رییسجمهور آمریكا ایستاده و او نشسته و توجهی ندارد احساس حقارت كردم. یعنی جامعه ما به سمتی رفته بود كه نه در داخل حرمتی برای مردم قائل بودند و نه در خارج عزتی مانده بود. در واقع استبداد داخلی جان مردم را به لب رسانده بود و استعمار خارجی بر سرنوشت و ثروت مردم مسلط شده بود. در زمان پهلوی قوانینی هم به نفع خارجیها به تصویب رسید، فكر میكنید این قوانین چه نقشی در آگاه شدن مردم داشت؟
تصویب كاپیتولاسیون از جمله موارد مهمی بود كه احساس حقارت شدیدی به ملت میداد زیرا مقرر میكرد آمریكاییها هر كاری در ایران بكنند حق محاكمه آنها در داخل وجود ندارد یعنی یك سگ آمریكایی در ایران مورد حمایت بود اما از ایرانی هیچ حمایتی نمیشد. از سوی دیگر آنها بر ارتش و امكانات ما مسلط بودند. مرحوم فلسفی میگفتند اطرافیان شاه به او گفته بودند چند هواپیما كنار بگذار كه اگر حادثهای پیش آمد بتوانیم از كشور خارج شویم اما شاه گفت مگر فكر میكنید نیروی هوایی دست من است، دست آمریكاست. طبیعی است در شرایطی كه 40 هزار مستشار آمریكایی مشغول بردن ثروت ما بودند و آقایی میكردند مردم بدبختی و حقارت را تحمل میكردند.
نقش امام (ره) و رهبری نهضت اسلامی را در انتخاب نوع حكومت جمهوری اسلامی چطور ارزیابی میكنید؟
خداوند به ملت ایران لطف كرده بود كه رهبر و مرجعی با حمایت همه حوزههای علمیه برای هدایت ملت وجود داشت كه آیندهنگر و جامعنگر بود. قطعا ارشاد امام (ره) در انتخاب نوع حكومت جمهوری اسلامی از سوی مردم نقش اساسی داشت و شنوایی جامعه از امام (ره) باعث شد ملت بفهمد چه انتخابی داشته باشد. پیش از برگزاری رفراندوم 12 فروردین و نوشتن قانون اساسی، شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی از دل و جان مردم برآمد. استقلال به این معنا بود كه ما هیچ سلطه خارجی و وابستگی را نمیخواهیم و نوكر هیچ كس نیستیم. شعار آزادی هم به این خاطر سر داده شد كه ملت از نبود آزادی رنج میبرد. در كنار اینها، عشق و علاقه به اسلام هم وجود داشت و با حمایت مردم، جمهوریت و اسلامیت در كنار یكدیگر قرار گرفت كه یك معنا و مفهوم در این دو كلمه وجود دارد. ملت، اسلام را میخواهند و از آن حمایت میكنند لذا در حقیقت اسلام با كمك ملت حاكم شد و تا این ملت در صحنه هستند انشاءالله همین جمهوریت و اسلامیت هم حاكم است.
به نظر شما آیا مردم با انتخاب نوع حكومت جمهوری اسلامی دقیقا میدانستند كه چه نوع حكومتی را میخواهند؟
قطعا انتخاب مردم از روی فهم و درك و تجربهای بود كه به دست آوردند و نقش امام، مراجع و روحانیت بیدار و آگاه و همچنین مردم متدین و خداخواه موجب شد این انتخاب از عمق جان مردم صورت گیرد لذا جمهوری اسلامی و این قانون اساسی در حقیقت بر اساس شناخت ملت و رهبر بزرگ و كبیرمان بود كه با بیداری و هوشیاری جامعه را به این سمت كشاند و بعد از مشخص شدن نتیجه رفراندوم هم نوع حكومت را جمهوری اسلامی، نه یك كلمه كم و نه یك كلمه زیاد عنوان كرد. حقیقتا مردم انتخاب خوبی كردهاند و پای آن ایستادهاند.
آیا هر كدام از ابعاد جمهوریت و اسلامیت به تنهایی میتواند در كشور حاكم باشد؟
تا زمانی كه مردم نباشند اسلامیت و اسلام اجرایی نمیشود و حاكمیتی به نام اسلام به وجود نمیآید لذا امكان ندارد اسلام در جامعه بدون مردم پیاده شود پس لازمهی اجرای دستورات الهی، حضور مردم و حمایت آنان است و بیعت شرط امامت است بنابراین تحقق اسلام همواره با حمایت مردم صورت میگیرد، همچنانكه مقام معظم رهبری نیز گفتند كه اسلامیت و جمهوریت قابل تفكیك نیستند. اگر روزی مردم به صحنه نیایند حاكم، اسلامی نخواهد بود كه حكومت اسلامی داشته باشد پس مردم باید در صحنه باشند به همین دلیل است كه مقام معظم رهبری در انتخابات همه تاكیدشان بر حضور اكثریت است. زیرا سرنوشت اسلام در دست مردم است و مردم ما علاقهمند به اسلام هستند و تا مردم هستند نسل به
نسل از اسلام حمایت خواهند كرد.
آیا تاكنون تلاشهایی برای تضعیف ابعاد جمهوریت یا اسلامیت نظام صورت گرفته است و به نظر شما كدام یك بیشتر در معرض خطر هستند؟
نمیتوان گفت تلاشی نشده كه بعضی اسلامیت و برخی دیگر جمهوریت نظام را از بین ببرند اما به كوری چشم دشمنان اسلام و انقلاب، اسلام ما امروز از حمایت مردمی برخوردار است و به الگویی برای بیداری اسلامی در منطقه تبدیل شده و همچنان این الگو برای گسترش اسلام مورد استفاده قرار میگیرد.
حسنین هیكل روزنامهنگار مشهور مصری در همین رابطه گفته كه امروز مقتدرترین زمان ایران است و ایران در طول تاریخ هیچگاه چنین عزتی نداشته است. حقیقت این است كه اسلام بر قله رفیع اقتدار نشسته و مستكبرین نمیتوانند آن را تحمل كنند اما چه بخواهند و چه نخواهند وعده الهی تحقق فراگیر حاكمیت اسلام در سرتاسر جهان به دست موعود جهانی بقیهاللهالاعظم (عج) است كه این پرچم جهانی را بلند میكند. ما معتقدیم او خواهد آمد و جهان را اسلامی خواهد كرد و حاكمیت اسلام را در سرتاسر جهان میگستراند. نظام ما هم انشاءالله مقدمه و تمهیدی برای نظامی است كه امام زمان (عج) آن را برپا خواهد كرد و این پرچم در سرتاسر جهان به اهتزاز در خواهد آمد.
مصاحبه: سارا كیان بخش سیاست تبیان