تن تن از کتاب تا تئاتر

نگاهی به نمایش تن تن به كارگردانی آروند دشت آرای

كاپیتان هادوك، میلو، پروفسور تورنسل، دوپونت ها و. . . فقط دوستان شخصیت اصلی داستان نبودند، بلكه هر كودكی را به سمت خود می كشیدند و با آنها رفاقت می كردند. تن تن ویژگی دیگری هم دارد: به دلیل اشاره های شیطنت آمیز و سیاسی هرژه به مسائل روز مورد توجه بزرگسالان هم قرار می گرفت مثلاموستلر كه تركیبی از نام هیتلر و موسیلینی بود صدراعظم خائن سرزمین بود و اشاره های اینچنینی مثل استفاده از یونیفرم پلیس های انگلیسی كه گاها باعث دلخوری سران دولتی هم می شد. به دلیل جذابیت و مجبوبیت این داستان تصویری است كه هنوز هم كتاب های تن تن با تیراژ بالاچاپ می شوند، عروسك های ریز و درشت آن ساخته شده و به فروش می رسند، مجسمه اش در بروكسل مورد توجه گردشگران است و كارگردان سرشناسی مثل استیون اسپیلبرگ فیلم سینمایی سه بعدی اش را می سازد.

حتما آروند دشت آرای هم با تكیه بر همین حس نوستالژیك «تن تن و راز قصر مونداس» را به روی صحنه آورده است. «تن تن و راز قصر مونداس» تلفیقی است از ماجراهای چندین كتاب مهم تن تن، به اضافه زاییده های ذهنی محمد چرم شیر (نویسنده) كه ماجراهای راز قصر مونداس را به تم اصلی اضافه كرده است. تئاتر فضای فانتزی دارد و تمامی شخصیت ها با تكیه بر همین اصل، نقش خود را روی صحنه ارائه داده اند. آنها كاریكاتورهایی هستند كه به قصد بازسازی و یادآوری شخصیت های ماجراهای تن تن به روی صحنه می آیند. مثلاسحر دولتشاهی با گریم خاصی كه دارد و دماغ بزرگی كه برای او گذاشته شده شباهت ظاهری به كاستافیوره، عفریته خواننده پیدا كرده است.

او با حركات خنده دار كه در عین افسردگی برای دزدیده شدن انگشترش، دلش می خواهد مورد توجه قرار بگیرد و در میهمانی بزرگ از او تقاضای خواندن شود باعث دلنشین شدنش شده یا حسن معجونی (كاپیتان هادوك) و سعید چنگیزیان (تن تن) با وام گیری از شخصیت های اصلی این داستان شباهت رفتاری و ظاهری را حفظ كرده اند. حتی در صحنه هایی تن تن با فكر كردن یكی از ابروهای خود را بالامی اندازد و دست به سینه می ایستد كه نه تنها بی شباهت به كاریكاتور كتاب ها نیست بلكه تن تن راز شاخ دار را هم یادآوری می كند. میلو كه در كتاب ها فكر می كرد، اینجا هم بلند بلند فكر می كند، غر می زند و در عین حال به تن تن كمك می كند. دوپونت ها، پروفسور تورنسل و. . . این ها تصاویر و شمایی كلی از شخصیت های اصلی این داستان های مصور هستند.

در واقع دشتارای با طراحی صحنه و قلمفرسایی با طراحی لباس سعی بسیاری برای نزدیك شدن كاراكترهای نمایش به واقعیت های كاریكاتور داستانی كرده اند. بماند كه موسیقی نامناسب كار و تعدد شخصیت ها گاها یادآوری شخصیت های تن تن را از ذهن دور می كند و شباهت برخی كاراكترها به انیمیشن های سال های دور، تن تن را در حاشیه قرار می دهد اما این نمایش را از رسالتش دور نمی كند. رسالت تن تن و راز قصر مونداس در چیز دیگری است: یادآوری و نشان دادن یك تن تن زنده! بدون در نظر گرفتن هرگونه ارزش نمایشی! كه البته این كار ویژگی هایی برای احترام و اعمال ارزش های حرفه یی تئاتر دارد، مثل بازی های درست تعریف شده بازیگران، گریم مناسب، زمانبندی و ریتم خوب. نكته در این است كه قرار نیست این كار بازسازی داستان های نوشته شده باشد.

فقط زنده كردن قسمتی از خاطرات شكل گرفته است، بدون پز روشنفكری. به همین دلیل هم دشتارای یكی از ماجراهای نوشته شده تن تن را به روی صحنه نبرده است. در واقع او تن تن را در موقعیتی نمایشی روی صحنه آورده است تا به نوعی او را زنده نشان دهد. در نمایش دشتارای با تماشای یك تن تن و گروهی از دوستان حی و حاضر او لحظات شیرین و مفرحی برای تماشاگر رقم می خورد. این یك تن تن زنده است، فارغ از ماجراهای عجیب و غریبی كه داشته. همین كافی است؟!