بهبهان، بهترین دشت جنوب

وجه تسمیه بهبهان در وجه تسمیه بهبهان چند نظریه بیان شده است كه مهمترین آنها، بهو به معنای كوشك و كوشك عبارت است از قصر و عمارت عالی خارج از شهر كه در میان باغ و بوستانی قرار گرفته باشد و بهبهون یعنی بهترین كوشك. بهبهو به فضای باز و جا و مكانی مناسب گفته می‏شود كه عشایر و ایلات به خصوص در فصل بهار در آن موقتاً اطراق می‏كنند و چون این مكان از نظر جغرافیایی با تعریف دشت همخوانی دارد لذا بهو یعنی دشت و بهبهو (بهبهان) یعنی بهترین دشت.

در غرب بهبهان كنونی (كوهپایه‏ های زاگرس) جایگاهی وجود دارد كه مربوط به بغ بغان یعنی خدای خدایان (عهد باستان) است كه با گویش محلی بعبعو گفته می‏شود. این لفظ در اثر تكرار در طول زمان به بهبهو و سپس بهبهون یا بهبهان بیان شده است.

ویژگی‌های منحصر به فرد بهبهان

در شمال دشت بهبهان رشته کوه خائیز که بلندترین نقطه آن یک‌هزار و 885 متر بر فراز تنگ شیخ و کوه حاتم با ارتفاع بیش از 22 هزار و 100متر قرار دارد؛ در جنوب این دشت پازنان و دریزه‎کوه با حداکثر ارتفاع 600 متر در غرب آل‏کوه و زرد با ارتفاع حداکثر 785 متر و در شرق کوه رمه‏چر‎(احمد و محمد) با حداکثر ارتفاع 700 متر واقع شده ‎است؛ شاید بتوان رمز موجودیت و حیات شهر بهبهان با دیرینه تاریخی‏اش را در دو شریان طرفین آن یعنی مارون و خیرآباد جست‌وجو کرد.

تنگ تكاب

این روستا در 20 كیلومتری شمال بهبهان، نواحی اطراف كارخانه سیمان و در نزدیكی سد مارون، در دامنه كوه تنگ تكاب واقع شده است. راه باریك و پرپیچ و خم كوهستانی ما را به این منطقه خوش آب و هوا می‏رساند كه به طور كامل بر شهر بهبهان و رودخانه مارون كه در پای آن جریان دارد مسلط است. مخصوصاً در شب چشم‏ انداز شهر بسیار دیدنی است.

باغ‏ های انبوهی در دامنه كوه واقع شده‏ اند و هركدام دارای چشمه و استخر است. كوهستانی بودن، وجود مناظر زیبای طبیعی و دور بودن از هیاهوی شهر باعث شده است تا در همه فصول سال علاقه‌مندان زیادی برای تفریح و استراحت به این منطقه بیایند. كوهستانی بودن منطقه به دوستداران كوهنوردی و صخره ‏نوردی امكان پرداختن به علاقه خود را می‏دهد. علاوه بر این از قلعه ‏هایی به جای مانده كه به حسن صباح نسبت داده می‏شوند و آن طور كه در كتاب خداوند الموت آمده یكی از معاونان حسن صباح در این قلعه بر منطقه‏ های خوزستان و فارس و كهگیلویه نظارت می‏كرده است.

خاییز

این روستا در شمال شرقی بهبهان در دامنه كوه خاییز و با فاصله حدود 22 كیلومتری از شهرستان واقع شده است. روستا دارای تاریخچه طولانی از دوران پادشاهان ساسانی است و آثار آن عبارتند از سنگچینی‏ های راه شاهی و همچنین سه آسیاب واقع در دهانه تنگ خاییز كه رونق منطقه را تا قرون گذشته یعنی تا دوره‏ های اسلامی‏ می‏رساند.

این روستا در طول سال در ماه‌های اسفند تا اوایل خرداد دارای شرایط آب و هوایی مناسب است و سرسبزی منطقه در این اوقات شرایط مناسبی برای تفریح خانوادگی و دسته جمعی همشهریان فراهم می‏ نماید.

جاذبه‏ های گردشگری روستای خاییز عبارتند از، امكان انجام فعالیت كوهنوردی، وجود گونه‏ های جانوری در محیط كوهستان و وجود چشمه آب خاییز كه از تنگ خاییز سرچشمه می‏ گیرد. مهم‌ترین عامل جذب گردشگران زیارتگاه امامزاده محمد است.

پشكر

این روستا در شمال بهبهان و در نزدیكی سد مارون در پای یكی از كوه‌های رشته كوه تنگ تنكاب، میان كوه و دره‏ هایی به عمق 40 متر كه رودخانه خروشان مارون در آن می‏گذرد، قرار دارد. در این روستا، باغ‏ هایی از لیمو و نخل و نارنج در دو بخش شرق و غرب وجود دارد. همچنین در فاصله میان روستا و باغ ‏های غربی حدود دویست متر تپه‏ هایی وجود دارند كه در ماه های پرباران سال از چمن و گل پوشیده می‏ شوند. خانه ‏های روستا گلی و قدیمی‏ هستند و بافت قدیمی‏ آن پلكانی‏شكل و زیبا و با وجود غیر مسكونی بودن هنوز قابل استفاده هستند.

بقعه بشیر نظیر

كاروانسرای معروف و تاریخی خیرآباد بهبهان بنای كاروانسرا (مدرسه) خیرآباد كه با شماره 3840 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده در 25 كیلومتری شرق بهبهان در روستای خیرآباد (قلعه مدرسه) با چهار قرن قدمت در سال 1089 ه.ق همزمان با سلطنت شاه سلیمان صفوی، به دستور حسین علی خان زنگنه (حاكم ایالات بهبهان و كهگیلویه) ساخته شد.

وسعت این بنا كه تماما از آجر پخته و گچ ساخته شده است، در ابتدا 9 هزار 943 متر مربع بوده و دارای قسمت‌های مختلف از جمله مسجد، حجره برای معلمان، آشپزخانه، حمام و بازارچه بود، كه هم اكنون تنها بنای اصلی مدرسه (حدود 2500 متر مربع) باقی مانده و آثار بقیه بناها از بین رفته است.

به دلیل اینكه از سال 1135 ه‏‏.ق كه علمای اخباری در آن اقامت كردند، از این محل به عنوان برج و بارویی مستحكم جهت مقابله و مباحثه علمی‏ با آیت‏ الله وحید بهبهانی استفاده می‏ كردند. از این زمان به بعد مدرسه خیرآباد به قلعه مدرسه معروف گردید. این بنا نماینگر خصیصه علم دوستی مردم بهبهان است.

حمام تاریخی بكان بهبهان

این حمام متعلق به دوره ساسانی و مرتبط با شهر قدیم ارجان است و در كنار رودخانه مارون در نزدیكی روستای امام رضا واقع شده است. معماری این بنا به صورت چهار ایوانی است كه در حال حاضر به علت اینكه كف آن تا ارتفاع زیادی بر اثر ریزش سقف ها و سنگ های كناره دره پر شده است، پلان آن كاملاً دیده نمی ‏شود، یك قسمت مربع شكل مركزی است كه چهارایوان در چهار جهت آن قرار داشته است.

ایوان‌ها كه در روی چهار ستون قرار داشته‏ اند با طاقهای جناقی به هم متصل شده و قسمت مركزی سقف گنبدی شكل داشته كه در حال حاضر ریخته است.

پل تاریخی ارجان

این پل كه در كنار رودخانه مارون در نزدیكی روستای امام رضا (ع) و قدمگاه امام رضا (ع) واقع شده است متعلق به دوره ساسانی است. این پل دارای دهانه‌ای طاق مانند در دست راست رودخانه باقی مانده است و چند پل و سنگفرش بستر زیر پل نیز در حول و حوش بالا و پایین دیده می‏شود. تمامی‏ آثار به جامانده ساسانی است و از سنگ و ملاط گچ ساخته شده است. آثار پل كوچك دیگری پائین تر از پل بزرگتر دیده می‏شود.

صنایع دستی بهبهان

بهبهان از قدیم‏ الایام دارای صنایع دستی متنوعی بوده است كه مهمترین آنها عبارت بودند از مسگری، ورشوسازی، ساخت قلیان، ظروف سفالی، عبابافی، نمدمالی، لحاف‏دوزی، تولید كلاه نمدی، گیوه و… از این میان در حال حاضر تنه عبابافی، نمدمالی، لحاف‏دوزی و گیوه‏ دوزی باقی مانده است.

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از: فارس