آخرین سخن پیامبران
مسأله ای در زمینه بعثت پیامبران مطرح است و آن اینکه هدف اصلی از مبعوث شدن پیامبران و به اصطلاح منظور نهایى از ارسال رسل و انزال کتب چیست؟ آخرین سخن پیامبران کدام است؟ ممکن است گفته شود هدف اصلى، هدایت مردم، سعادت مردم، نجات مردم، خیر و صلاح و فلاح مردم است. شک نیست که پیامبران براى هدایت مردم به راه راست و براى سعادت و نجات مردم و خیر و صلاح و فلاح مردم مبعوث شده اند سخن در این نیست، سخن در این است که این راه راست به چه مقصود نهایى منتهى میشود؟ سعادت مردم از نظر این مکتب در چیست؟ در این مکتب چه نوع اسارتها براى بشر تشخیص داده شده که مىخواهد مردم را از آن گرفتاریها نجات دهد؟ این مکتب، خیر و صلاح و فلاح نهایى را در چه چیز مىداند؟
در قرآن کریم ضمن اینکه به همه این معانى اشاره یا تصریح شده، دو معنى و دو مفهوم مشخص ذکر شده که مىرساند هدف اصلى، این دو امر است، یعنى همه تعلیمات پیامبران مقدمه ای است براى این دو امر آن دو امر عبارت است از: شناختن خدا و نزدیک شدن به او، و دیگر برقرارى عدل و قسط در جامعه بشری. همه پیامبران الهى که از طرف خداى متعال در میان بشر مبعوث شدهاند ، براى دو هدف اساسى بوده است . یکى بر قرارى ارتباط صحیح میان بنده و خالق خودش ، میان بنده و خدا است ، و به تعبیر دیگر منع بشر از پرستش هر موجودى غیر از خالق خودش که در کلمه طیبه " لا اله الا الله " خلاصه مىشود . و دیگرى برقرارى روابط حسنه و صالحه میان افراد بشر، بعضى با بعضى دیگر ، بر اساس عدالت و صلح و صفا و تعاون و احسان و عاطفه و خدمت به یکدیگر است .
قرآن کریم ، این دو مطلب را به عنوان دو هدف براى انبیاء ، در کمال صراحت ذکر کرده است.راجع به هدف اول ، قرآن کریم درباره خاتم الانبیاء میفرماید:
« یا ایها النبى انا ارسلناک شاهدا و مبشرا و نذیرا و داعیا الى الله باذنه و سراجا منیرا » ( احزاب/45و46 ). اى پیامبر! ما ترا گواه ( گواه امت ) و نوید دهنده و اعلام خطر کننده و دعوت کننده به سوى خدا به اذن و رخصت خود او، و چراغى نورده فرستادیم.
هدف اساسى انبیاء دو چیز است: توحید و بر قرارى عدالت. اولى مربوط است به ارتباط انسان با خدا ، و دومى مربوط است به ارتباط انسانها با یکدیگر
در میان همه جنبه هایى که در این آیه آمده است، پیداست که " دعوت به سوى خدا " تنها چیزى است که مىتواند هدف اصلى به شمار آید . از طرف دیگر درباره همه پیغمبران مىگوید:
«لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط». . . ( حدید/25 ). ما پیامبران خویش را با دلایل روشن فرستادیم و با آنها کتاب و معیار فرود آوردیم تا مردم عدل و قسط را به پا دارند . . .
این آیه صریحا به پاداشتن عدل و قسط را هدف رسالت و بعثت پیامبران معرفى کرده است. ببینید قرآن با چه صراحتى عنایت انبیاء و بلکه مأموریت و رسالت انبیاء براى برقرارى عدل در میان بشر را بیان مىکند . در این آیه مىفرماید ما فرستادگان خودمان را با دلائل روشن فرستادیم و همراه آنها کتاب و دستور و نوشته فرستادیم با میزان ، یعنى قوانین و مقررات عادلانه ، براى چه ؟ « لیقوم الناس بالقسط ». براى اینکه همه افراد بشر به عدالت رفتار کنند و اصل عدالت در میان افراد بشر بر قرار گردد . بنابراین، مسئله بر قرارى عدالت ، آن هم با مقیاس بشریت ، هدف اصلى و عمومى همه انبیاء بوده است ، یعنى انبیاء آمدهاند، یک کار ، یک وظیفه، یک مأموریت و یک رسالتى که داشتهاند، به نص قرآن مجید عدالت بوده است .
بنابراین ، از قرآن مجید این مطلب استفاده مى شود که هدف اساسى انبیاء دو چیز است : توحید و بر قرارى عدالت . اولى مربوط است به ارتباط انسان با خدا، و دومى مربوط است به ارتباط انسانها با یکدیگر . دعوت به خدا و شناختن او و نزدیک شدن به او یعنى دعوت به توحید نظرى و توحید عملى فردى، اما اقامه عدل و قسط در جامعه یعنی برقرار ساختن توحید عملى .
پی نوشت:
1 –سیری در سیره ائمه اطهار ، شهید مطهری ، ص 220 – 222
2- وحی و نبوت ، شهید مطهری ، ص 7 – 31
بخش اعتقادات شیعه تبیان
منبع: سایت آل البیت
