تبیان، دستیار زندگی
هالیوودی ها اگر می خواستند ، فیلمی بسازند ، که دربوق تبلیغاتیش بدمند و هر چه جایزه دارند را یک شبه به آن تقدیم کنند ، باید فیلم بهتری می ساختند . جبهه گیری بسیاری از منتقدین سینما به اهدای جایزه ی بهترین فیلم به آرگو برای این نیست که این فیلم یک فیلم ضد ا
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مجتبی شاعری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تعظیم سینما به سیاست


هالیوودی ها اگر می خواستند فیلمی بسازند ، که در بوق تبلیغاتیش بدمند و هر چه جایزه دارند را یک شبه به آن تقدیم کنند ، باید فیلم بهتری می ساختند . جبهه گیری بسیاری از منتقدین سینما به اهدای جایزه ی بهترین فیلم به آرگو برای این نیست که این فیلم یک فیلم ضد ایرانی است . آرگو را ادامه ی روندی می دانند ، که اعتبار هنری مثل سینما را برای مردم خرد و کم ارزش می کند . هنری که به سیاست تعظیم کرده است .

تعظیم سینما به سیاست

حالا هشتاد و پنج دوره است که اسکار برگزار شده . هشتاد و پنج دوره ای که در هر سال دست کم چهار ، پنج فیلم شاخص داشته است . بسیاری از فیلم ها جایزه گرفته اند و نام بسیاری از فیلم ها برای عشاق سینه چاک سینما هم قابل ذکر نیست ، فیلم هایی که جایزه گرفته اند و در زمان خودشان توی بوق شده اند.

در این چند سطر در مورد مولفه های ماندگاری یک اثر سینمایی صحبت نمی کنیم . اما باید این را بدانیم که جایزه گرفتن یا جایزه نگرفتن رمز ماندگاری یک فیلم نیست . قضاوت ها در مورد فیلم زمانی کارساز است ، که زمانی بگذرد و محل داوری به گذشت زمان موکول شود .

وقتی یک ایرانی در مورد آرگو می نویسد ، قطعا ، ملیت نگارنده در تاثیر تحلیلش موثر خواهد بود . یک ایرانی نمی تواند ، در مورد آرگو بدون پیش زمینه اظهار نظر کند .مطمئنا  وقتی فیلمی در مورد یک کشور یا فرهنگ ساخته می شود ، اهالی آن سرزمین بهتر می توانند درمورد آن قضاوت داشته باشند . هر چند که در یادداشت هایی  از سینمانویسان غیر ایرانی هم ، می توانیم  این نکته را دریافت کنیم ، که سیمای ایرانی ها در آرگو با واقعیت جامعه شناسی ایرانی ها تفاوت دارد .

آرگو ، به یک رویداد تاریخی می پردازد . رویدادی که بدون در نظر گرفتن زمینه های اجتماعی و تاریخی ، قابل بررسی نیست .

اما در همین برش از یک رویداد تاریخی مفهوم کلی درام آرگو مشخص نمی شود . داستان آرگو - سوای این که چقدر با تاریخ هماهنگی دارد یا نه- ، باید در یک مفهوم کلی روایت شود . باید پی رنگ مشخصی داشته باشد . پی رنگ آرگو در هدف سیاسی سازندگانش گم می شود . از همین جا افتراق داستانی در هسته و پی رنگ ایجاد می گردد . هدفی که زمینه ساز ساخت فیلم است با هدفی که در داستان وجود دارد و آن را طرح داستانی یا پی رنگ می نامیم ، دچار خلط می شود . علاوه بر این در آرگو دو شخصیت کلی وجود دارد ، یکی آمریکایی و یکی ایرانی .در واقع در آرگو دو تیپ وجود دارد . تیپ ایرانی و آمریکایی . همه ی آمریکایی ها شبیه هم و همه ی ایرانی ها هم مثل هم اند . با این وجود در شخصیت پردازی هم آرگو ، به معیار یک درام سینمایی نمی رسد .

آرگو ، به یک رویداد تاریخی می پردازد . رویدادی که بدون در نظر گرفتن زمینه های اجتماعی و تاریخی ، قابل بررسی نیست . اما در همین برش از یک رویداد تاریخی مفهوم کلی درام آرگو مشخص نمی شود . داستان آرگو - سوای این که چقدر با تاریخ هماهنگی دارد یا نه- ، باید در یک مفهوم کلی روایت شود . باید پی رنگ مشخصی داشته باشد . پی رنگ آرگو در هدف سیاسی سازندگانش گم می شود

به هر حال کارخانه ی رویا سازی  هالیوود ، خیلی از مواقع مخالفانش را هم تحت تاثیر قرار می دهد ، و فضاهایی که می سازد ، ملاک در نظر گرفتن شاکله ی کلی از واقعیت است . اما با دیدن آرگو ، باید در این تاثیر پذیری هم تجدیدنظر کنیم ، فضایی که آرگو از تهران آن زمان می دهد ، در مفهوم فیزیکال هم درست نیست ، هر چند که خیلی ها که تهران آن زمان را ندیده اند ، در نماهای خصوصا گسترده دچار شگفتی از سر ندانستن می شوند ، ولی تقریبا شبیه یک گاف بزرگ در فضا سازی است .

جایزه هایی که آرگو گرفته است ، مثل نمره ای است که به دانش اموز سفارش شده می دهند . مدرک پایان تحصیلات برایش صادر می شود ، اما معلوم نیست که با این مدرک کار پیدا کند .

برای قضاوت سینمایی می شود چند سال صبر کرد . صبر کرد و بعد نظر اهل سینما را جویا شد . باید ببینیم در چند سال بعد در فهرست فیلم های خوب سینما جایی برای آرگو خواهد بود یا نه . امروز میزان قضاوت آرگو نیست . بسیار خواهیم شنید . خواهیم خواند ، نظر اهل سینما را که اتفاقا در همان هالیوود کار می کنند و از تبلیغاتی بودن آرگو خواهند گفت .  نظر نامزد های دیگر جایزه ی اسکار هشتاد و پنجم در سال های بعد شنیدنی است .

مجتبی شاعری         

بخش سینما و تلویزیون تبیان