3 دارویی که قلب ها را شفا می دهد

این سه دارو قلب‌ها را شفا می دهد!

صله رحم با بستگان و نیکی با همسایه‌ها، پاک کردن دارایی ها و دادن زکات و آشتی و برخورد منصفانه و مسالمت آمیز با دیگران سه دارویی است که در مکتب امام سجاد به عنوان شفادهنده قلب معرفی شده‌اند.

رسیدن به آخر سال و ورود به سال جدید یکی از بهترین فرصت‌ها برای خانه تکانی قلب از کینه‌ها و عداوت‌ها و رذایل اخلاقی است.

اگرچه تظاهرات و نمود بیرونی و عینی عید نوروز، بوی غبارروبی و خانه تکانی ظاهری را دارد اما این خانه تکانی نمود و تجلی باطنی نوروز در غبارروبی قلب از رذایل اخلاقی است .

قلب آدمی بزرگترین سرمایه‌اش در زندگی است. کسی که قلبش را می‌بازد شجاعتش را هم با او می‌بازد، چرا که کانون شجاعت قلب آدمی است.

کسی که قلبش را می‌بازد مهربانی و نوع دوستی را هم می‌بازد. قلبت را ببازی نمی توانی ایمانت را حفظ کنی. اگر قلب در جایگاه خویش نباشد و عقب نشینی کند کانون های شرک یکی پس از دیگری در اندرون انسان خانه می‌کنند و آن گاه باطن آدمی غار خفاشان می‌شود و تاریکی بر در و دیوار این خانه می‌تند.

اما چه راه‌هایی پیش پای ما قرار دارد که قلب‌هایمان را از سمت تیرگی‌ها و تاریکی‌ها به سمت فتاب هدایت کنیم. اگر نخواهیم موضوع را صرفا در نسخه های نظری بپیچیم و به زبان عینی و عملی سخن بگوییم راهکارهایی در این باره از زبان امام سجاد(علیه السلام) در صحیفه سجادیه آمده است که می‌تواند گره گشا باشد.

امام سجاد در بخش دهم از نیایش چهل و چهارم صحیفه سجادیه خطاب به پروردگار می فرمایند: "وَ وَفِّقْنا فیهِ لِاَنْ نَصِلَ اَرْحامَنا بِالْبِرِّ وَالصِّلَةِ، وَاَنْ نَتَعاهَدَ جیرانَنا بِالْاِفْضالِ وَ الْعَطِیَّةِ، وَ اَنْ نُخَلِّصَ - اَمْوالَنا مِنَ التَّبِعاتِ، وَ اَنْ نُطَهِّرَها بِاِخْراجِ الزَّکَواتِ، وَ اَنْ نُراجِعَ مَنْ هاجَرَنا، وَ اَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنا، وَ اَنْ نُسالِمَ مَنْ عادانا، حاشى‏ مَنْ عُودِىَ فیکَ وَ لَکَ، فَاِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذى لانُوالیهِ، وَ الْحِزْبُ الَّذى لانُصافیهِ: و در این ماه به ما توفیق ده که به خویشاوندان خویش با نیکی و هدیه بپیوندیم و با همسایگان با نکویی کردن و بخشش سراغ گیریم و دارایی‌هایمان را از حقوق دیگران بپالاییم و آن را با بیرون کردن زکات پاک گردانیم و به آن کس که از ما دوری گزیده بازگردیم و با آن که به ما ستم کرده انصاف ورزیم و با آن کس که با ما دشمنی ورزیده با مسالمت برخورد کنیم، مگر کسی که در راه تو یا برای تو با وی دشمنی کرده باشیم که او دشمنی است که با او دوستی نمی کنیم و از دسته ای است که با وی خلوص نمی ورزیم."

داروی اول؛ صله رحم با بستگان و نیکی با همسایه‌ها

انسان نمی تواند بدون غم خواری دیگران و تیمار دردهای همنوعان از بستگان و خویشاوندان گرفته تا همسایگان به مراتب بالای اخلاقی و انسانی برسد و قلبش را از نیکی‌ها انباشته کند. در واقع مهم‌ترین ستون‌های تعادل ذهنی و معرفتی در انسان، تیماری و رسیدگی به وضع و احوال دیگران است و رمز و راز این که انبیا و اولیا با همه دشواری هایی که پیش پایشان بوده هیچ گاه از هدایت و تیمار انسان ها دست برنداشته اند در همین جاست.

همه ما هم به نوعی این تجربه را در زندگیمان مرور کرده ایم که وقتی به دیگران کمکی هرچند مختصر می کنیم یا رفتاری شایسته با آن ها داریم ناخودگاه حال درونیمان هم بهتر می‌شود.

الان بهترین فرصت برای رسیدگی به حال بستگان و همسایگان است که به بهانه تبریک سال نو از احوالات آنها نیز خبر دار شویم.

اولین مصداق صله رحم پدر و مادر هستند

«وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» وقتی می‌گوید: به پدر و مادر احسان كن (بدون هیچ قید و شرطی) ، نگفته: «بِالوالِدَینِ مُومِنیَن»، «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» با والدین چه خوب، چه بد! نگفته: «بِالوالِدَینِ حَیین»، «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» چه زنده، چه میت! نگفته: «وَ بِالْوالِدَیْنِ إنِفاقا» خیلی وقت‌ها پدر و مادر پول نمی‌خواهند ولی باید یك كاری كنیم كه قبل از آنكه پدر و مادر به زبان بیاورند، اولادها پول در كیسه‌ی پدر و مادر بگذارند.

در قرآن 4 بار «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» تكرار شده است. كنار توحید هم مطرح شده است. «لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْسانا» (بقره/83) «وَ ذِی الْقُرْبی‏» به فامیل!

چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است!

یك حدیث داریم «لَا صَدَقَةَ وَ ذُو رَحِمٍ مُحْتَاجٌ» (فقیه/ج2/ص68) اگر در فامیلت فقیر هست، جای دیگر پول خرج كنی این پول تو حساب نمی‌شود. چون فامیلت محتاج است، حالا كه فامیلت فقیر است و نیاز دارد تو جای دیگر پول خرج می‌كنی؟ پز می‌دهی؟ هزار تا درد بی‌درمان در فامیل است، این حالا رفته جای دیگر ولخرجی می‌كند. یك مرغ عمه‌اش ندارد. خاله‌اش ندارد. آنوقت جای دیگر جوجه‌كباب به رفیق‌هایش می‌دهد. «لَا صَدَقَةَ وَ ذُو رَحِمٍ مُحْتَاجٌ»

نرده های سعادت را خراب نکنیم

حدیث داریم كه امانت و فامیل مثل نرده‌های یك جاده‌ی باریك هستند. جاده‌ی باریك اگر دورش نرده نباشد ممكن است آدم بیافتد.

دو سمت پل صراط دو چیز است. فامیل، امانت! اگر به فامیلت رسیدی، به امانت هم خیانت نكردی، رد می‌شوی. چنانچه یا به فامیل نرسیدی، یا به امانت‌ها خیانت كردی، سرنگون می‌شوی.

داروی دوم؛ پاک کردن دارایی ها و دادن زکات و خمس

بخش بزرگی از محرومیت‌ها و شکاف های طبقاتی در هر جامعه ای از جمله جامعه ما در این است که حرص ها بر قلب‌ها چنگ می اندازد و انسان ها دارایی‌هایشان را با خمس و زکات و مالیات پاک نمی کنند. معلوم است این تدابیر اقتصادی و اجتماعی که در اسلام پیش بینی شده به خاطر این است که قله های ثروت در کنار دره های فقر و نداری شکل نگیرد. زمانی که انسان نخواهد مال و دارایی هایش ر ا پاک کند اسیر حرص و ولع های تمام ناشدنی و سراب داشتن‌های بیشتر و بیشتر می‌شود و دنیا را قرارگاه می داند، نه مسافرخانه. معلوم است قلبی که دنیا را قرارگاه بداند رو به ویرانی رفته است.

خمس، در روایات نیز از اهمیّت ویژه‏ اى برخوردار است، از جمله اینکه هر کس خمس مالش را نپردازد، مالش حلال نمى‏ شود و نمی‏‌تواند در آن تصرّف کند و نماز با لباسى که خمس آن پرداخت نشده باشد، مشکل دارد.

داروی سوم؛ آشتی و برخورد منصفانه و مسالمت میز با دیگران

آیه ی دهم از سوره ی حجرات از آن آیه‌هایی است كه هر مسلمانی به آن نیاز دارد : إِنَّمَا الْمُۆْمِنُونَ إِخْوَة حجرات(10)

مۆمنین با هم برادران اگر چیزی پیش آمد قیام كنید آشتی بدهید(وَ اتَّقُوا اللَّهَ) تقوا داشته باشید، در اصلاحتان عدالت داشته باشید(لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ) شاید شما مورد رحمت قرار بگیرید(تُرْحَمُونَ)

در جمله قبل گفتیم می‌گوید(إِنَّمَا) یعنی فقط مۆمنین با هم برادراند، یعنی چیزی كه می‌تواند مردم را بهم جوش بدهد ایمان است، سیاست و اقتصاد، نژاد و زبان، منطقه و قبیله مثل ایمان قدرت ندارد . زور ایمان است كه می‌تواند مردم را(فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُم) آل عمران(103) دل‌ها را به هم جوش بدهد او خداست می‌تواند بدنها را كنار هم بنشاند ولی قرآن می‌گوید: (فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُم) دلهایتان بهم جوش بخورد، فقط مۆمنین هستند كه با هم برادرند اگر مسئله‌ای شد اصلاح بدهید بین برادرانتان(وَ اتَّقُوا اللَّهَ)

اگر قلب کانون کینه باشد مثل پرنده ای می ماند که بال هایش را بسته اند و می خواهند در آسمان پرواز کند. سرنوشتی جز سقوط در انتظار چنین پرنده ای نخواهد بود.

مکتب امام سجاد (علیه السلام) که داروخانه بزرگی برای شفای قلب‌های ماست این دارو را برای ما تجویز می‌کند که اگر حتی کسی ستمی هم به ما کرده و پیوندی را گسسته راه این نیست که عداوت و کینه آن فرد را در قلبمان نگه داریم، راه اینجا برخورد منصفانه و مسالمت آمیز است ، مگر آن که این گسست و عداوت بر سر خدا باشد. به این معنا که ممکن است ریشه کینه و دشمنی کسی با ما به خاطر این باشد که ما در سبیل خداوند سلوک می کنیم و او در بیراهه شیطان. معلوم است که این فصل عین اتصال به راه حضرت رحمان است.

منابع :

خبرگزاری فارس

سایت حوزه

بیانات حجت الاسلام ضیاء آبادی

بیانات حجت الاسلام عالی

بیانات حجت الاسلام قرائتی