حدس می زنید این عکس کجاست؟

علوم مختلف با سرعتی سرسام آور در حال رشد و تکامل هستند به طوری که هر روز بعد از بلند شدن از خواب و مالیدن چشمانمان از طریق اینترنت، تلویزیون، رادیو، رسانه های نوشتاری و ... با اخباری رو به رو می‌شویم که بعد از شنیدنشان دهانمان از تعجب باز می‌ماند و باید دوباره چشمانمان را بمالیم، اما این بار از شدت تعجب!

اخترشناسان و منجمان از آن دست افرادی هستند که باعث می شوند مغز ما از شدت تعجب سوت بکشد. تلسکوپ‌های غول پیکر و پیشرفته آن‌ها در کنار فناوری‌های پیچیده شبیه سازی داده‌های دریافت شده از ماهواره‌های فضایی باعث شده است این دانشمندان هر روز اخبار جدید و جذابی برای ما داشته باشند.

تلسکوپ فضایی هابل تا امروز نقش به سزایی در دستاوردهای فضایی داشته است و حتما تا به امروز نام آن را بارها شنیده اید اما حالا قرار است تلسکوپی به فضا ارسال شود که جانشین هابل شود: تلسکوپ فضایی جیمز وب. جیمز وب یک تلسکوپ فروسرخ است در حالی که هابل قدرت رۆیت نور مرئی و طول‌موج‌هایی از فرابنفش را دارد. قطر آیینه آن 6.5 متر است در حالی که قطر آیینه هابل تنها 2.4 متر است. هابل در فاصله 575 کیلومتری زمین واقع‌شده و در دمای 77 درجه کلوین کار می‌کند؛ در حالی که جیمز وب در دمایی سردتر و در فاصله دورتری از زمین کار خواهد کرد. پس با شروع کار این تلسکوپ فضایی باید منتظر اخبار به مراتب تعجب برانگیزتری باشیم!

در سلسله مطالب « حدس می زنید این عکس کجاست؟» قصد داریم شما را با تصاویری که اخترشناسان از جای جای کائنات تهیه می‌کنند آشنا سازیم. حالا به نظر شما دو تصویر بالا که قسمتی جدا شده از یک عکس کاملند متعلق به چه مکانی هستند؟

تصویر سمت چپ: آندرومدا از نگاه هرشل

این نمای فروسرخ از رصدخانه‌ی فضایی هرشل، نزدیک‌ترین کهکشان مارپیچی بزرگ به کهکشان راه شیری، یعنی کهکشان آندرومدا را مورد بررسی قرارداده‌است. ستاره‌شناسان این جزیره کائنات مشهور را، که 2.5 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد با نام M31 نیز می‌شناسند. آندرومدا 200 هزار سال نوری وسعت دارد، که بیش از ‌دو برابر اندازه‌ی راه شیری است. داده‌های این تصویر که با رنگ مجازی نشان‌داده ‌شده‌اند، خطوطی از غبار سرد و ابرهایی را آشکار می‌کند که در نور فروسرخ همچنان می‌درخشند اما در طول‌موج‌های مرئی تیره و تار هستند. هاله‌‌های سرخ‌رنگ نزدیک حاشیه‌ی کهکشان‌ نشان دهنده درخشش غبارها است که با نور ستاره‌ها،‌ چند ده درجه‌ای بالای صفر مطلق،‌ گرم شده‌اند. نورهای آبی رنگ مربوط به غبارهای داغ‌تر است که با نور ستاره‌هایی در مرکز شلوغ‌تر کهکشان گرم شده‌اند. غبار که ردی از گاز مولکولی منابع حیرت‌آور مواد اولیه‌ی آندرومدا را نشان می‌دهد که برای شکل‌گیری ستاره‌های جدید در آینده به کار خواهدرفت.

تصویر سمت راست: سایه در دریاچه نقطه

اگر سایه خود را روی مریخ می‌دید و آن سایه‌ی یک انسان نبود، چه فکر می‌کردید؟ در آن صورت شما احتمالاً روبات مریخ‌نورد کنجکاوی بودید که هم‌اکنون در حال کاوش در مریخ است. کنجکاوی در ماه آگوست گذشته در دهانه گیل فرود آمد. مریخ‌نورد در طی این مدت برای یافتن نشانه‌هایی از آب جاری در زمان‌های گذشته و سرنخ‌هایی از اینکه آیا زمانی مریخ پناهگاه امن حیات بوده، مشغول جست‌وجوی این منطقه بوده است. آن‌چه در تصویر بالا می‌بینیم، یک پانورامای گسترده است که کنجکاوی گرفته و شامل سایه خودش در جهت مقابل به خورشید نیز می‌باشد. این عکس در ماه نوامبر از مکانی ملقب به دریاچه نقطه (Point Lake) گرفته شده‌است که البته هیچ آبی اکنون در این دریاچه وجود ندارد. کنجکاوی تا کنون چندین نشانه از بستر خشک شده آب‌های جاری روی مریخ کشف کرده‌است و طبق برنامه‌ریزی اکتشاف خود را با بالا رفتن از کوه نزدیک شارپ در طول چند سال آینده ادامه خواهد داد.

برگرفته از پایگاه ماهنامه آسمان شب