فرهنگ رزق و روزى را بیاموزیم

این روزی و به دست آوردن مال یک فرهنگی دارد که باید آن را آموخت و به کار بست تا در این فرصت کوتاه عمر در پی سراب زرق و برق مال دنیا ،به سرگردانی و حیرت راه نپیماییم و در نهایت همه اندوخته هایمان را برای دیگران تدارک دیده و با تنی رنجور و ضعیف و خاطری با هزار هول و هراس راهی دیار باقی نشویم .

فرهنگ روزی چیست؟

خداوند براى همه ى مخلوقات و بندگان خود اعم از مۆمن و كافر، انسان و حیوان روزى خاصى مقرر فرموده است:

و من عاش فعلیه رزقه [ نهج البلاغه، خطبه ى 109 ]

«عیاله الخلق ضمن ارزاقهم» [ نهج البلاغه خطبه ى 91. ]

«و لن یسبقك الى رزقك طالب» [ نهج البلاغه قصار 379. ]

در واقع روزى هر كس معین و اندازه گیرى شده و در دیوان الهى به ثبت رسیده است بطوری كه هیچ كس جز دست تقدیر الهى نمى تواند آن را كم یا زیاد كند و یا روزى كسى را ببرد.

ذكر این نكته لاز است كه این تقدیر و تقسیم، منافاتى با كار و تلاش ندارد، بلكه وظیفه مردم است كه خود را در راه تحصیل روزى تلاش كنند، زیرا خداوند خود دستور داده كه بندگان در راه تامین زندگى فعالیت كنند و از كار و برنامه ریزى كوتاهى ننمایند.

قد تكفل لكم بالرزق و امرتم بالعمل [ نهج البلاغه خطبه ى 114. ]

خداوند ضمانت روزى شما را كرده و شما مامور به تلاش هستید.

تفاوت در روزى

نكته دیگر آنكه، تقسیم روزى یكسان نیست و خداوند بنابر مصالح بندگان و نظام زندگى انسان و اداره ى جهان روزى افراد را متفاوت مقرر فرموه است البته كسى از آن مطلع نیست و هیچكس نمى تواند بگوید كه روزى چه كسى كم یا زیاد است و چه بسا كه خود افراد در این زمینه دخیل باشند، زیرا روزى بر دو گونه است : یك نوع آن روزى قطعى است كه در هر صورت و در هر شرایط نصیب انسان مى گردد، ولى نوع دیگر آن بستگى به عوامل دیگر و منجمله تلاش و فكر و برنامه ریزى دارد، به این بیان كه خداوند مقرر كرده است كه انسان با فكر و تلاش و سایر عوامل به اوج قدرت مالى و اقتصادى برسد.

در هر صورت، تفاوت در روزى وجود دارد و اگر كمى روزى معلول عوامل اختیارى نباشد قطعا مقدر آن فرد است و به صلاح و سعاد او خواهد بود و كسى نمى تواند آن را كم یا زیاد كند و یا روزى كسى را بخورد.

بنابراین، آنكه روزیش كم است باید فكر و تلاش كند و اگر به جایى نرسید نباید مایوس و ناامید شود، شاید دست تقدیر بیش از آن براى او رقم نزده است و بیشتر از آن باعث مشكلات و مصائب مادى و معنوى او خواهد بود. بنابراین فرد خداشناس و موحد از آنچه براى او مقدر شده راضى و خشنود بوده و امورات خود را بر اساس آن تنظیم مى كند.

و من رضى برزق لله لم یحزن على مافاته [ نهج البلاغه قصار 349. ]

انه یخبرهم بالاموال و الاولاد لیتبین الساخط لرزقه [ نهج البلاغه، قصار 93. ]

پس باید براى تامین و تحصیل روزى تلاش كرد ولى این را هم باید دانست كه هر تلاشى هم مثمرثمر نخواهد بود و باعث زیادى روزى نخواهد شد.

لیس كل طالب بمرزوق [ نهج البلاغه، نامه 31. ]

بعضى تصور مى كنند، كسانى كه روزیشان فراخ و ثروتشان زیاد است، حتما از راه خلاف و نامشروع به دست آورده اند، یعنى آدم باایمان ممكن نیست كه ثروتمند و پرروزى باشد كه البته این از نظر امام صحیح نیست و حتى دستورهایى داریم كه باعث زیادى روزى مى گردد:

1- الزكاه تسبیبا للرزق [ نهج البلاغه، نامه 31. ]- زكات دادن باعث و موجب روزى است.

2- شاركوا الذى قد اقبل علیه الرزق [ نهج البلاغه، نامه 31. ]- با آنكس كه روزیش فراخ است شریک شوید.

3- استنزلوا الرزق بالصدقه [ نهج البلاغه، نامه 31. ]- روزى را با صدقه بدست آورید.

4- و قد جعل لله سبحانه الاستغفار سببا لدرور الرزق [ نهج البلاغه. ]- خداى سبحان استغفار را سبب زیادى روزى قرار داده است.

نكته مهم دیگر آنكه، به دست آوردن مال حرام و تحصیل ثروت از راه هاى نامشروع جزء رزق و روزى نیست و كسانی كه دست به مال حرام مى زنند و از آن پروا ندارند ، بدانند كه روزى حلال الهى را از دست داده و به جاى آن مال حرام مى خورند.

فرآوری : محمدی    

بخش نهج البلاغه تبیان

منبع :کتاب  از پارسایان برایم بگو سید جمال الدین دین پرور