تعقیبات نماز مغرب

اهداف درس:

در این طرح درس، دانش آموزان با یک سری مباحث از سلسله آموزش های نمازخانه ای مقطع راهنمایی مرتبط  با تعقیبات نماز مغرب، تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، سجده شکر، آشنا می شوند.

وسایل لازم:

امکانات پخش صوت

تخته جهت یادداشت کردن نکات روی آن ( یا چنانچه تخته در اختیار ندارید از یکی از دانش آموزان بخواهید به عنوان دبیر جلسه نکاتی را که بعد از پاسخ دانش آموزان، شما تکرار کردید یادداشت نماید)

امکانات پخش صوت

مفاتیح به تعداد دانش آموزان ـ چنان چه چنین امکانی در مدرسه شما نیست می توانید روز قبل از همه بخواهید که با خود بیاورند یا اینکه با استفاده از لینک زیر برگه مخصوص تعقیبات نماز مغرب، تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، را دانلود و به تعداد دانش آموزان تهیه نمائید ـ

جهت دانلود متن تعقیبات نماز مغرب، تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها، کلیک کنید.

طرح درس:

طرح درس این جلسه باید به گونه ای ملایم و تنها برای تقریب ذهن دانش آموزان به این مسایل ارایه می شود و دبیر گرامی باید توجه داشته باشند که نباید عمل به تعقیبات را به دانش آموزان تکلیف کرد. شاید یکی از عواملی که بزرگسالان اشتغال به تعقیبات نماز ندارند سخت جلوه یافتن انجام این اعمال باشد. فلذا دبیر گرامی باید عنایت داشته باشند که با عمل و اجرای بد خود بچه ها را نمازگریز نکنند.

برای تقریب ذهن جلسه را با پرسش هایی که  بچه ها را به فضای بحث بکشاند آغاز نمایید. بدین ترتیب که بپرسید برای گرامی داشت یک مهمان چه آدابی را رعایت می کنند و آن هایی را که متناسب با بحث ما هستند روی تخته یادداشت نمائید. ( یا چنان چه تخته در اختیار ندارید از یکی از دانش آموزان بخواهید به عنوان دبیر جلسه نکاتی را که بعد از پاسخ دانش آموزان، شما تکرار کردید یادداشت نماید).

نهایتاً نتیجه بگیرید:

نماز حضور در پیشگاه خداوند و شرکت در مهمانی معنوی است که همگان به آن فرا خوانده شده اند.

1. حضور در یک میهمانی، مقدمات و آدابی دارد.

2. نسبت به مهمان، استقبال و بدرقه به عمل می آید.

3. مهمان هرچه عزیزتر باشد مراسم پیشواز و بدرقه با شکوه تر صورت می پذیرد.

ادای فریضه الهی نماز نیز چنین است:

در ادامه بدون خسته کردن دانش آموزان و با توجه به حوصله جمع بخشی از موارد زیر را برای دانش آموزانتان تبیین نمائید:

1- معصومین ما علیهم السلام پیش از فرا رسیدن وقت نماز، خودرا مهیای آن می ساختند و پس از نماز نیز، مدتی به تعقیب نماز می پرداختند.

2- اذان و اقامه نوعی استقبال از نماز است و تعقیبات بدرقه آن.

در روایات نسبت به زودتر رفتن به مسجد و انتظار کشیدن برای شروع نماز سفارش شده و منتظر نماز را، «مهمان خدا» گفته اند^[1].

o تعقیب نماز

امام صادق علیه السلام می فرمایند: همین که از نماز واجب فارغ شدی، به دعا و تعقیب نماز مشغول باش.^[2]

از بچه ها بپرسید جدای از عمل به دلیل تبعیت از فرمایش معصوم این کار چه فایده ای می تواند داشته باشد؟

پس از شنیدن پاسخ های بچه ها بگوئید بیائیم یکی از فرمایشات خود امام صادق علیه السلام را در این رابطه بشنویم که ایشان می فرمایند: دعا پس از نماز صبح و ظهر و مغرب، مستجاب می شود.^[3]

o تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها

یکی از مهم ترین تعقیبات نماز، تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها است.

به دانش آموزانتان طریقه تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها که گفتن 34 مرتبه الله اکبر،33 مرتبه الحمدلله و 33 مرتبه سبحانه الله، پس از فراغت از هر نماز است را بیاموزید و یادآور شوید که این تسبیحات را رسول خدا صلی الله علیه و آله به دخت گرامیشان فاطمه زهرا سلام الله علیها تعلیم فرمودند و بر گفتن آن بسیار سفارش شده است و پاداش بسیار دارد.

o سجده شکر

یکی دیگر از تعقیبات سجده بعد از نماز است که به اعتباری شکرانه توفیقِ انجامِ نماز است^[4].

در سجده شکر، سه مرتبه «شکرا لله »کافی است، ولی در حدیث است: اگر انسان به طول یک نفس، «یا رب، یا رب» بگوید: خداوند به او خطاب می فرماید: «لبیک! ما حاجتک؟» حاجت تو چیست تا انجام دهم؟ ^[5]

امام صادق علیه السلام فرمودند: سجده شکر بعد از نماز، دلیل کامل شدن نماز و رضای خدا و اعجاب و خوش آمدن فرشتگان است.

خداوند بارها ازآنان می پرسد، پاداش این بنده شاکر چیست؟

می گویند: رحمت تو، بهشت تو، حل مشکل او. ولی هر خیری را که فرشتگان در برابر پرسش الهی بر می شمرند جوابی نمی شنوند، به خدا عرضه می دارند: ما نمی دانیم پاداش این سجده چیست؟

خداوند می فرماید: هم چنان که او از من شکر کرد؛ من هم از اوتشکر می کنم؛ و با این جمله به فرشتگان می فهماند که رضا و سپاس الهی از او، بالاتر از بهشت و رحمت و حل مشکلات است. ^[6]

چنان چه حوصله کلاس تا همین جا بیش تر همراهی نمی کرد؛ زمانی تقریبی انجام این اعمال را از بچه ها بپرسید و طی مقایسه ای بگوببد که با گذراندن همین اندک و التزام به آن می توانند به چنان درجاتی که در روایات ذکر شد نابل آیند.

و بعد برنامه ای ساده را برای زندگی ایمانی به دانش آموزان پیشنهاد کنید:

1. بیدار شدن از خواب، چند دقیقه قبل از اذان صبح.

2. آماده شدن برای نماز شب (در صورت تمایل ) و یا نماز صبح.

3. خواندن تعقیبات پس از نماز صبح.

4. تلاوت حداقل بیست آیه از قرآن مجید همراه با تدبر.

5. ورزش صبحگاهی.

6. صبحانه و پرداختن به درس و یا دیگر فعالیت ها.

7. در صورت امکان قبل از ظهر چند دقیقه استراحت و به خواب رفتن.

8. خواندن نماز ظهر و عصر و تعقیبات.

9. صرف ناهار.

10. استراحت مختصر؛ سپس پرداختن به کارهای جاری.

11. خواندن نماز مغرب و عشا.

12. مطالعه و پرداختن به درس.

13. خوردن مقداری اندک غذا (در اوایل شب)

14. زود به بستر خواب رفتن (به جهت بیدار شدن سحر)

15. تلاوت قرآن قبل از خواب (مانند آیه الکرسی و یا آیات و سوره های دیگر)^[7]

در ادامه از دانش آموزان بخواهید مفاتیح ها را بگشایند و ضمن یادگیری مکان آن در مفاتیح به مرور موارد ذکر شده در تعقیبات نماز مغرب بپردازید و خود با صوت خوش بخوانید ـ

پی نوشت:

[1] مستدرک الوسائل،ج 1 ص 336.

[2] مستدرک الوسائل،ج 1 ص 336.

[3] مستدرک الوسائل،ج 1 ص 336.

[4] بحار،ج 83 ص 200.

[5] وسائل،ج 4 ص 1071.

[6] وسائل،ج 4 ص 1071، وافی،ج 2 ص 123.

[7] توصیه های مرجع عالی قدر آیت الله مکارم شیرازی به جوانان

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محمد حسین بنکدار

تنظیم: مریم فروزان کیا