بزرگترین ربا چیست؟

هر یک از گوش و چشم و دل انسان در قیامت مورد بازخواست قرار می گیرند، بنابراین ما حق شنیدن هر حرفی را نداریم.

غیبت آن است که انسان در غیاب شخصی چیزی بگوید که مردم از آن خبر نداشته باشند و اگر آن شخص بشنود، ناراحت شود.(1)

رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: "دست از سر مرده ها بردارید و بدی های آنان را بازگو نکنید، کسی که مرد خوبی هایش را بگویید".(2)

امام صادق (علیه السلام) فرمود: "غیبت کننده اگر توبه کند، آخرین کسی است که وارد بهشت می شود و اگر توبه نکند، اولین کسی است که به دوزخ برده می شود".(3)

پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمودند: "در قیامت هنگامی که نامه اعمال انسان به دست او داده می شود، عده ای می گویند: چرا کارهای خوب ما در آن ثبت نشده است؟ به آنها گفته می شود: خداوند نه چیزی را کم و نه چیزی را فراموش می کند، بلکه کارهای خوب شما به خاطر غیبتی که کرده اید از بین رفته است. در مقابل، افرادی کارهای نیک فراوانی در نامه عمل خود می بینند و گمان می کنند که این پرونده از آنان نیست، به آنها می گویند: به واسطه غیبت شدن، نیکی های کسی که شما را غیبت کرده است، برای شما ثبت شده است".

پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: "یک درهم ربا، از سی و شش زنا بدتر است و بزرگترین ربا، معامله با آبروی مسلمان است".(4)

جبران غیبت

اگر شاگردی را تنبیه کرده اید و این تنبیه منجر به جراحت در بدن یا کبودی شده باید دیه آن را بپردازید. برای جبران غیبت هایی که در گذشته مرتکب شده ایم، اگر غیبت شونده از دنیا رفته است باید توبه کرده و از درگاه خداوند عذرخواهی کنیم که البته خداوند توبه پذیر است، اما در صورتی که او زنده و در قید حیات است، اگر به او بگوییم که ما تو را غیبت کرده ایم ناراحت می شود، به گفته بعضی از مراجع تقلید نباید به او گفت، بلکه باید بین خود و خداوند توبه کرد .

روایاتى از معصومان نقل شده که استغفار را کافى دانسته است. امام صادق علیه السلام مى‏فرماید: از پیامبر صلی الله علیه و أله و سلم در مورد کفاره غیبت سۆال شد، حضرت فرمود: « تَسْتَغْفِرُ اللهَ لِمَنْ اِغْتَبْتَهُ کُلَّما ذَکَرْتَهُ؛ براى کسى که او را غیبت کرده‏اى، هرگاه یادت آمد، استغفارکن».(الكافی، ج‏2، ص: 358)

اگر امکان دسترسی به شنوندگان غیبت است، به نحوی با ذکر خیر و تکریم آن فرد، تحقیر گذشته را جبران کنیم و اگر غیبت شونده ناراحت نمی شود از خود او حلالیت بطلبیم.

توبه بهترین و مطمئن ترین راه برای جبران گذشته و پاك نمودن نامه اعمال است.

توبه‏اى که جامع شرایط باشد به اجماع علما مقبول است و خداوند آن را می پذیرد، و دلیل آن گفتار خداى تعالى است كه مى‏فرماید:

«وَ هُوَ الَّذِى یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَ یَعْفُواْ عَنِ السَّیاتِ »

او كسى است كه توبه را از بندگانش مى‏پذیرد و بدیها را مى‏بخشد.(شورى، 25)

موارد جواز غیبت

در مواردی، غیبت کردن جایز است که به بعضی از آنها اشاره می شود:

1- در مقام مشورت در کارهای مهم؛ یعنی اگر شخصی درباره دیگری مشورت خواست، ما می توانیم عیب های آن فرد را به مشورت کننده بگوییم.

2- برای رد سخن و عقیده باطل اشخاصی که دارای چنین اعتقاداتی هستند، نقل سخن و عیب سخن آنها جایز است، تا مبادا مردم دنباله رو آنها شوند.

3- برای گواهی دادن نزد قاضی، باید حقیقت را گفت گرچه غیبت باشد.

4- برای اظهار مظلومیت، بیان ظلم ظالم مانعی ندارد.

5- کسی که بدون حیا و آشکار گناه می کند، غیبت ندارد.

6- برای رد ادعاهای پوچ، غیبت مانعی ندارد. کسی می گوید: من مجتهدم، دکترم، سیدم و ما می دانیم که او اهل این صفات نیست، جایز است به مردم آگاهی دهیم تا فریب نخورند.

شنیدن غیبت

گوش ندادن به غیبت و دفاع از مومن از وظایف شنونده غیبت است. در حدیث می خوانیم: "الساکت شریک القائل" کسی که غیبت را بشنود و سکوت کند، شریک جرم گوینده است.(5)

در روایتی، غیبت کردن؛ کفر و شنیدن و راضی بودن به آن، شرک دانسته شده است.

در آیه 36 سوره اسراء می خونیم: هر یک از گوش و چشم و دل انسان در قیامت مورد بازخواست قرار می گیرند، بنابراین ما حق شنیدن هر حرفی را نداریم.

پی نوشت ها:

1- وسائل، ج 8، صص 600 و 604.

2- نهج الفصاحه، حدیث 246.

3- مستدرک، ج 9، ص 117.

4- بحار، ج72، صص 259 و 260.

5- غررالحکم

منبع: قدس آنلاین- ؛ برگرفته از کتاب دقایقی با قرآن