دعای کمیل

چکیده:

در این طرح درس، دانش آموزان با یک سری مباحث از سلسله آموزش های نمازخانه ای مقطع راهنمایی مرتبط با دعای کمیل آشنا می شوند.

اهداف درس:

1.       آشنایی دانش آموزان با فرازهای دعای کمیل.

٢.       آشنایی دانش آموزان شان و جایگاه این دعا.

٣.       به خاطر سپردن فرازهایی ازدعای کمیل.

٤.       آموختن محل قرارگیری دعای کمیل در مفاتیح.

٥.       آشنایی با زمان و مکان قرائت دعای کمیل.

وسایل لازم:

1. امکانات پخش صوت

2. مفاتیح به تعداد دانش آموزان ـ چنانچه چنین امکانی در مدرسه شما نیست می توانید روز قبل از همه بخواهید که با خود بیاورند یا از لینک زیر جهت دانلود برگه مخصوص دعا استفاده نمائید.

3. جهت دانلود متن دعای کمیل کلیک کنید.

4. جهت دانلود فایل صوتی دعای کمیل کلیک کنید.

٥. برگه فعالیت

طرح درس:

دبیر گرامی باید پیش از تبیین این درس توجه داشته باشند که عارفان و شایستگان، جایگاه دعای کمیل را در میان همه دعاها چون جایگاه انسان در میان همه موجودات می دانند، چنان که انسان را اشرف خلایق به حساب می آورند، دعای کمیل را اشرف همه دعاها می شمارند و از آن تعبیر به انسان الادعیه می نمایند.

نظر مرحوم مجلسی این است که دعای کمیل بهترین دعاست .

مرحوم مجلسی در کتاب «زادالمعاد»  به نقل از کتاب «اقبال » سید بن طاوس می نویسد کمیل گفته: روزی در شهر بصره خدمت مولایم علی علیه السلام نشسته بودم، سخن از شب پانزدهم شعبان به میان آمد، حضرت فرمود: هر آن که شب را به عبادت احیا بدارد، و دعای حضرت خضر را بخواند یقینا دعایش مستجاب می شود، وقتی حضرت به منزل بازگشت، خدمتش مشرف شدم، چون مرا دید فرمود: برای چه کاری آمده ای؟

گفتم به طلب دعای خضر به حضورت آمده ام .

فرمود: بنشین، سپس به من خطاب کرد: ای کمیل هنگامی که این دعا را حفظ کنی در هر شب جمعه یا ماهی یک بار، یا سالی یک بار، یا به عمر یک بار بخوان، خواندن این دعا تو را از شر دشمنان کفایت می کند، و یاری می شوی، و روزیت می دهند و گناهانت آمرزیده می شود.

ای کمیل طول مصاحبت و خدمتت سبب شد که تو را به چنین نعمت و کرامتی سرافراز کنم، سپس فرمود بنویس و دعا را به من تلقین فرمود.

مرحوم کفعمی می نویسد: امیرالمۆمنین علیه السلام این دعا را در حال سجده قرائت می کرده اند.

خواننده این دعا در شب جمعه پس از رعایت شرایط دعا بهتر است دعا را به سوی قبله، و با بدنی فروتن، و دلی خاشع، و نیتی خالص و چشمی اشکبار  و صدایی محزون قرائت کند، بدون شک دعا با چنین کیفیت به مقام اجابت نزدیک و ظهور آثارش حتمی است.

چشم اشکبار در پیشگاه حضرت حق از اعتباری عظیم، و ارزشی والا برخوردار است، و اشک چشم و گریه با سوز، سبب آمرزش گناه، و خاموش شدن آتش غضب رب و عامل جذب رحمت حق به سوی گریه کننده است.^[1]

از حضرت صادق علیه السلام روایت شده: چیزی نیست مگر این که برای آن پیمانه و وزنی است جز گریه، قطره ای از آن دریاهایی از آتش را خاموش کند، هنگامی که چشم اشکین شود، چهره تیرگی و خواری نبیند و چون اشک روان گردد، خدا آن را بر دوزخ حرام گرداند، به راستی اگر در امتی یک گریان باشد، همه مورد ترحم قرار گیرند.

و نیز آن حضرت فرموده: هر دیده ای در قیامت گریان است، مگر سه دیده،

فلذا معلمین عزیز باید مختصرا بگویند که این دعا از بهترین دعاهای یادگار مانده از امامان ما علیهم السلام است؛ که مولا علیه السلام آن را به یکی از محرمان و خاصان خود که فردی به نام کمیل بن زیاد بوده آموخته اند.

این دعا که می توانیم فقراتی از آن را برای خواندن در قنوت به خاطر بسپاریم حاوی معانی بلند بالایی ست که از امروز تا آخر عمر باید جرعه جرعه آن را نوشید و در کام جان مزه مزه نموده و با آن اُنس گرفت.

هر زمان می توان آن را خواند و از آن بهره برد لکن در اعمال شب جمعه و شب نیمه شعبان وارد شده که این مسلمانان این دعا را بخوانند.

باز مِن باب تأکید مجدد باید دوستان را پرهیز داد از تفصیل بیشتر به همین رو تنها متن دعا را یک مرتبه به همراه دانش آموزان خوانده و پس از آن دانش آموزان را به انجام فعالیت در کلاس ترغیب می نماییم که به نوعی آشنایی غیر مستقیم با معانی تمام دعا توسط خود ایشان است.

پس از اتمام کار از تک تک دانش آموزانتان بخواهید یک فقره از انتخاب های خود را در کلاس بخوانند و توضیح دهند چرا آن را انتخاب نموده اند.

اکنون دعا را به صورت جمعی با صوت خوش بخوانید ـ یا از بسته صوتی که تقدیم شده است استفاده نمائید ـ

هنگامی که دانش آموزان موارد انتخابی خود را می خوانند به شکلی که به نظر دانش آموزان نیاید شما در برگه خود علامت بگذارید و در انتهای کلاس برای خودتان بررسی کنید که چه فقراتی بیشتر جلب توجه بچه ها را کرده است که می تواند آمار جالبی برای یک معلم پرورشی باشد و در سمت و سوگیری های بعدی تان مفید خواهد بود.

خالی از فایده نخواهد بود اگر دانش آموزانتان یک شب جمعه به یکی از بقاع متبرکه برده یا هیئتی در مدرسه تشکیل دهید و دعای کمیل را ضمن بررسی معنی آن به صورت همزمان بخوانید.

پی نوشت:

[1]مستدرکات علم الرجال، ج 6، ص 314

[2]اصول کافی، ج 6، ص 54 - 56

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محمد حسین بنکدار

تنظیم: مریم فروزان کیا