چگونه مالمان را پر برکت کنیم؟!

قدم اول طلب روزی حلال

اولین و اساسی ترین کار طلب روزی حلال است. امام صادق «علیه السلام» فرمودند: طلب روزى حلال را فرو مگذار، كه روزى حلال تو را در دیندارى كمك مى‏كند؛ و شترت را ببند و بر خدا توكّل كن. (الحیاة / ترجمه احمد آرام / ج‏4) روزى حلال، تأثیرى عمیق و ریشه‏دار در واقعیّت وجود انسانى و در ساختن بدن و روح آدمى دارد، و در جهت شكفتن استعدادهاى نیك و حصول تصمیمها و نیّتهاى خوب در انسان، از نقشى سرنوشت ساز برخوردار است. و این روزى، در منطق اسلام، جز دور از دو طرف میانه‏روى نیست، پس نه چیزهاى پاكیزه (و حلال)، حرام است، و نه این اجازه را داده‏اند كه - از همان پاكیزه و حلال - هر كس هر چه دلش مى‏خواهد و به هر اندازه كه مى‏خواهد بخورد، و كارش به طغیان بكشد. پس حلال طیّب آن است كه میان دو حد قرار گرفته باشد، یعنى به اندازه كفاف و نیاز. و به تعبیرى دیگر: حلال‏ چیزى است كه در آن مقیاسهاى شرعى، از لحاظ مالكیّت و مصرف، مراعات شده باشد، چه بسیار چیزها كه بر حسب مالكیّت حلال است و بر حسب مصرف حرام. بنابراین، دنبال رزق حلال باش و آن را جستجو كن تا خدا از هر طرف رزق تو را افزون گرداند.( دیوان أمیر المۆمنین علیه السلام / 58)

اجتناب از ربا

الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ، وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِیمٍ‏ («سوره بقره»  276) خدا مال ربا را نابود مى‏كند، و صدقه‏ها را افزایش مى‏دهد، و خداوند ناسپاسان و بزهكاران را دوست نمى‏دارد وَ ما آتَیْتُمْ مِنْ رِباً لِیَرْبُوَا فِی أَمْوالِ النَّاسِ فَلا یَرْبُوا عِنْدَ اللَّهِ، وَ ما آتَیْتُمْ مِنْ زَكاةٍ تُرِیدُونَ وَجْهَ اللَّهِ، فَأُولئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ‏ («سوره روم»  39) آن ربا كه مى‏دهید تا با اموال (و معاملات) دیگران افزایش یابد، در نزد خدا افزایش پیدا نمى‏كند، و آنچه بعنوان زكات و براى خاطر خدا مى‏دهید (داراى پاداش خواهد بود)؛ و اینان (زكات‏پردازان) پاداشى چند برابر خواهد داشت. در باره معناى «ربا» و مقصود از آن در این آیه دو قول است، یكى اینكه مراد از آن، بخشش و هدیه‏اى است كه كسى به دیگرى بدهد، تا در عوض آن، چیز بیشترى به دست آورد؛ و چنین كارى نه پاداشى دارد نه كیفرى. دیگر اینكه مراد همین رباى معروف است. و این مالى است كه بركت و افزایشى ندارد، بلكه خداوند آن را بى‏بركت و نابود مى‏كند (یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا ...) (الحیاة / ترجمه احمد آرام  /ج‏5  )

پیمانه کردن غذا و شستن دستها هنگام خوردن آن

اسماعیل بن ابى زیاد گفت: امام صادق (علیه اسلام) از امیرالمۆمنین (علیه السلام) نقل مى‏كند كه فرمود: هر كس بخواهد خیر و بركت خانه‏اش زیاد شود، پیش از خوردن غذا دستش را بشوید. (الخصال / ترجمه جعفرى ج‏1)

امیر المۆمنین(علیه السلام) فرمود: هر كس خوشش آید كه خیر و بركت در خانه‏اش افزون شود، موقع حضور غذا وضو بگیرد. (همان)

حفص بن عمر از امام صادق علیه السلام از پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله روایت مى‏كند كه فرمود:  مواد خوراكى‏تان را پیمانه كنید [بسنجید]؛ زیرا بركت در طعام پیمانه شده است. (منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة) / ج‏22 )

سحر خیزی

حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله فرمود: هر گاه یكى از شما كارى داشته باشد، صبح زود به دنبال آن كار رود زیرا من از خداى خویش خواسته‏ام به كسانى از امّت من كه اول وقت به سر كار خویش حاضر شوند، بركت دهد.( گلچین صدوق (گزیده من لا یحضره الفقیه) ج‏2 )

على بن عبدالعزیز از امام صادق علیه السلام روایت مى‏كند كه فرمود: من دوست دارم مرد پیشه‏ور را در طلب روزى ببینم! همانا رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: خدایا، براى امت من در صبح زود به دنبال روزى رفتن بركت قرار ده.» و نیز فرمود «خداوندا! در سحرخیزى شنبه و پنج‏شنبه براى امت من بركت قرار ده.»و نیز از رسول گرامى اسلام صلى الله علیه و آله روایت شده كه فرمود: «خداوند براى امت من در روز شنبه و پنج شنبه به خاطر روز جمعه بركت داد.»

محمد بن هلال مذحجى به اسحاق بن جعفر گفت: «پدرت - امام صادق علیه السلام - به من فرمود: هنگامى كه حاجت و نیازى دارى، صبح زود - پیش از آفتاب - به دنبال آن برو؛ زیرا روزى‏ها پیش از طلوع آفتاب تقسیم مى‏شود و خداوند در صبح زود براى این امت بركت قرار داده است و صبحگاهان مقدارى صدقه بده؛ چرا كه بلا و گرفتارى از صدقه گامى فراتر نمى‏گذارد.» (منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة) / ج‏22 )

در آخر ذکر این مطلب خالی از لطف نیست که مقصود از برکت یافتن روزی صرف افزایش کمی آن نیست بلکه می توان مالی همچون سابق داشت ولی بهتر از پیش از آن استفاده برد، بهره وری و استفاده هایی که می تواند نتایج دنیوی و اخروی پایداری به دنبال خود داشته باشد. و این برکت نه تنها مال آدمی را در بر می گیرد بلکه شامل عمر و اثر وجودی و زندگی اش نیز می گردد. امید است که خداوند متعال به مال  و عمر همه ما برکت دهد.

منابع:

1) منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعة)  /  ج‏22/ بروجردی

2)گلچین صدوق (گزیده من لا یحضره الفقیه)   / ج‏2/ ابن بابویه

3) الخصال / ترجمه جعفرى   / ج‏1/ ابن بابویه

4)الحیاة / ترجمه احمد آرام  /ج‏5  / حکیمی

5)دیوان أمیر المۆمنین علیه السلام / میبدی