تبیان، دستیار زندگی
از جمله شاهان آرمانی در زمان کیانیان و قسمت اساطیری شاهنامه فریدون است . وی از جمله کسانی است که دارای فر ایزدی و دینی است . او نماینده مبارزه با اهریمن و آورنده ی نیکی است
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فریدون و خونخواهی ایرج


از جمله شاهان آرمانی در زمان کیانیان و قسمت اساطیری شاهنامه فریدون است . وی از جمله کسانی است که دارای فر ایزدی و دینی است . او نماینده مبارزه با اهریمن و آورنده ی نیکی است .

فریدون و خونخواهی ایرج

در مقاله پیشین گفتیم که فریدون حکومت را میان پسران تقسیم نمود چندی از این تقسیم گذشت و فریدون به سالخوردگی رسید . دیو حسد بر سلم فرمانروای خاور غلبه کرد و بردار خویش تور را تحریک کرد که پدر بهترین قسمت از فرمانروایی خویش را به ایرج فرزند کوچک خویش داده است و بنای مخالفت را آغاز نمود . این امر باعث کینه توزی تور گردید و هر دو پیامی به پدر مبنی بر نارضایتی خویش فرستادند . فرستاده دو پسر به نزد فریدون رسید . وی بعد از دریافت پیام از کوته فکری دو فرزند خویش بسیار دلتنگ گردید و پیامی در سرزنش آنان فرستاد . ایرج از پیام برادران آگاه شد و تصمیم به دیدار آن دو و از میان بردن کدروت نمود . اما فریدون وی را از این کار باز داشت . اما ایرج بر عزم خود استوار بود پس به نزد سلم و تور به منظور دوستی و جلب محبت آن ها رفت . برادارن با سپاه از وی استقبال کردند . ایرج در چشم سپاهیان مظهر و شجاعت و مردانگی بود و همین امر آتش کینه و حسد آن دو را بیشتر نمود هر چه ایرج سعی نمود وحدت و آرامش برقرار نماید کارگر نیفتاد به طوری که تور با آشفتگی و خشم کرسی را که بر روی آن نشسته بود بر سر ایرج کوفت و  سر ایرج را از بدن جدا نمود  و آن را در تابوتی نهاد و برای پدر فرستاد . فریدون با دیدن سر ایرج به سوگواری پرداخت . خرد به وی اجازه نداد که خود به خونخواهی ایرج به جنگ پسران برود . پس در شبستان ایرج زنی یافت که مورد مهر و محبت ایرج بوده و از وی بار دار بود . پس از وی دختری به دنیا آمد که تحت حمایت فریدون قرار گرفت تا آن که به سن بلوغ رسید و با پشنگ برادر زاده ی فریدون ازدواج نمود.

پس از پیوند آن دو پسری متولد شد . نام او را منوچهر نهادند . فریدون تمام آداب رزوم و کشورداری را به وی آموخت و چون نیرومند شد او را با سپاهی گران و همراه با سردارانی چون قارن همراه نمود . خبر لشکر کشی به سلم و تور رسید . پس نامه یی برای اظهار پشیمانی و بخشایش به نزد فریدون همراه با هدایایی فرستادند اما فریدون نپذیرفت . چون از بخشش پدر نومید شدند لشکر را آماده جنگ کردند . میان دولشکر جنگ در گرفت . روز اول پهلوانی ترک به نبرد با قارن و سام پرداخت و به دست سام کشته شد .سپاه تور شب هنگام به سپاه ایران شبیخون زدند که راه به جایی نبرد . دیگر روز سپاه تور با سپاه منوچهر نبرد سختی کرد و در این میان تور کشته شد . پس منوچهر سر وی را از بدن جدا نمود و برای فریدون به همراه نامه یی ارسال نمود . پس به سپاه سلم روی آورد تا وی را در هم شکند . قارن که از پهلوانان سپاه بود چاره یی اندیشید و دژدار قلعه یی که در میان دریا قرار داشت را فریفت و با لباس ترکان و انگشتری تور وارد قلعه شد و بعد از کشتن دژدار پرچم ایران را بر بالای قلعه برافراشت . صبح هنگام سپاهیان به آن قلعه تاختند و آن را با خاک یکسان نمودند . در همین هنگام نبیره ی ضحاک به نام کاکوی به یاری سلم آمد . منوچهر با وی نبرد سختی کرد و در نهایت وی را از پا در آورد .

ایرج در چشم سپاهیان مظهر و شجاعت و مردانگی بود و همین امر آتش کینه و حسد آن دو را بیشتر نمود هر چه ایرج سعی نمود وحدت و آرامش برقرار نماید کارگر نیفتاد به طوری که تور با آشفتگی و خشم کرسی را که بر روی آن نشسته بود بر سر ایرج کوفت و  سر ایرج را از بدن جدا نمود  و آن را در تابوتی نهاد و برای پدر فرستاد .

در این هنگام که سلم تنها مانده بود قصد رفتن به دژ میان دریا کرد . اما چون بدان جا رسید اثری از دژو دژدار ندید . در این بین منوچهر که با سپاه خویش در پی او تاخته بود  بدان جا رسید و با تیغی سر سلم از بدن جدا نمود  . سر وی را به همراه غنایم جنگی برای فریدون فرستاد . سپاهیان سلم از منوچهر امان خواستند و اعلام نمودند که هیچ رغبتی به جنگ نداشته اند پس منوچهر آن ها را بخشود . در همین حین فریدون از خبر پیروزی منوچهر بسیار شاد شد اما از این که پیران وی کشته شدند ناراحت و دلتنگ بود  چرا که هر سه پسر خویش را از دست داده بود .

چندی گذشت و فریدون از جهان رفت . منوچهر یک هفته به سوگ نشست و به رسم و آیین زنار بست . مردم و سپاهیان نیز به سوگواری فریدون نشستند.

جهانا سراسر فسوسی و باد                               به تو نیست مرد خردمند شاد

بنیادها :

1 – وجود حسد باعث مرگ برادر و برادر کشی گردید

2 – دلیری و مردانگی و فروتنی ایرج  و بعضی معتقدند جانشین فریدون در واقع خود ایرج بوده است

3  - سوگواری و آیین آن در زمان فریدون و بستن زنار که پوشیدن لباس عزا بوده است

4 – وجود دو پادشاه آرمانی  فریدون و منوچهر

5 – وجود قهرمانان برای اولین بار در شاهنامه که در واقع پیش در آمدی برای وجود سام ، زال و در نهایت رستم است

6 – گذر از مرحله اساطیری شاهنامه به قسمت پهلوانی

اکرم نعمت اللهی

بخش ادبیات تبیان