تبیان، دستیار زندگی
ازدواج‌هایی که با سبک‌های جدید مانند دوستی‌های خیابانی، اینترنتی و...صورت می‌گیرد؛ همه بر مبنای ارتباط‌هایی است که در اسلام، حرام شمرده شده است و همین ارتباط‌ها سبب به وجود آمدن یک عشق کور در دل فرد می‌شود که ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نتیجه بی توجهی به حریم عفاف


ازدواج‌هایی که با سبک‌های جدید مانند دوستی‌های خیابانی، اینترنتی و ... صورت می‌گیرد؛ همه بر مبنای ارتباط‌هایی است که در اسلام، حرام شمرده شده است و همین ارتباط‌ها سبب به وجود آمدن یک عشق کور در دل فرد می‌شود که فوق‌العاده سطحی و زودگذر است و غالباً هم به طلاق منجر می‌شود.


طلاق

طلاق یکی از مسائلی است که علت‌های متعددی می‌توان برای آن در نظر گرفت. کارشناسان تا به حال تقریباً حدود 20 علت را برای طلاق مطرح کرده‌اند که بخشی‌ از آن‌ها به مسائل اقتصادی، روانی، اخلاقی و خانوادگی مربوط می‌شوند.

متأسفانه در جامعه‌ی ما‌ سبک زندگی غربی جایگزین سبک زندگی دینی شده است. در سبک زندگی غربی طلاق به راحتی اتفاق می‌افتد و اگر می‌بینید قبح طلاق از بین رفته به خاطر این است که سبک زندگی اسلامی ما تبدیل به سبک زندگی غربی شده است.

طلاق در نظام حقوقى اسلام

اسلام همان گونه كه ازدواج را به عنوان یك پیوند مقدس و داراى كاركردهاى فردى و اجتماعى ضرورى ، مورد تاكید فراوان قرار مى دهد؛ طلاق را فى نفسه امرى منفور و ناپسند (داراى كراهت بسیار شدید) مى داند و تمام كوشش خود را در جهت پرهیز خانواده ها از طلاق به كار مى بندد، ولى در مواردى كه مصالح مهم تر ایجاب كند، ممنوعیتى براى طلاق قائل نشده است ؛ به بیان دیگر، یك دسته از روایات اسلامى طلاق را پدیده اى بسیار مبغوض و منفور معرفى كرده اند؛ براى نمونه ، در روایات تعبیرهایى از این دست وارد شده است كه «هیچ چیز در نزد خداوند ناپسندتر از خانواده اى نیست كه به وسیله طلاق از هم پاشیده شود » و «در میان آنچه خداوند حلال نموده هیچ چیز مبغوض تر از طلاق نیست و خدا فردى را كه از روى هوا و هوس، زنان را طلاق مى دهد، دشمن مى دارد ». (وسائل الشیعه؛ ج 15: 267)

از سوى دیگر به روایات متعددى برمى خوریم كه طلاق را در شرایط خاصى مجاز و احیانا لازم دانسته اند؛ براى مثال، بى دینى یا ضعف دیندارى از مواردى است كه طلاق در آنها به طور خاص تجویز گردیده است . در روایتى آمده است كه امام موسى بن جعفر(علیه السلام ) در پاسخ كسى كه در صدد بود طلاق دختر خود را از شوهرش بگیرد، فرمودند: «اگر به دلایل دینى نسبت به داماد خود بى علاقه شده و مى خواهى دخترت را از دست وى رهاسازى، چنین كن، در غیر این صورت ، هیچ اقدامى در جهت طلاق انجام نده» (وسائل الشیعه؛ ج 15: 42 - 43) افزون بر اینها، حتى در مورد برخى امامان معصوم(علیهم السلام) نیز نقل گردیده كه همسر خود را به دلیل انحراف دینى طلاق داده اند. (وسائل الشیعه؛ ج 14: 425)

توقعات بیجا و چشم هم چشمی ها كه بیشتر در میان زنان شایع است، سرزنش های زن است كه مرد را به كارهای گاها غیرمشروع وا می دارد

مهم‌ترین دلایل طلاق

- توقعات نامحدود زن و مرد

یكی از عواملی كه باعث بروز اختلاف در خانواده می گردد، توقعات است كه اعضای خانواده از یكدیگر دارند، در حالی كه بسیاری از این توقعات برآورده نمی شوند. مشكل عمده این است كه معمولا انسان به توقعاتی كه از دیگران دارد، توجه می‌كند نه به توقعات و انتظاراتی كه دیگران از او دارند.

اعمال نیك را باید همواره بخاطر خود نیكی و اجر و ثوابی كه دارد انجام داد نه با انتظار جبران آن، در این صورت، انسان از نیكی كردن به دیگران لذت می برد و البته زندگی بسیار لذت بخش تری نیز در قیامت در انتظار او خواهد بود و همین توجه به ثواب اخروی، زندگی دنیوی را نیز شیرین و با طراوت می كند.

البته باید توجه داشت كه بعضی افراد، بهانه گیر بوده و در مورد هر مسئله كوچكی بهانه گیری می كنند. زن و مرد در زندگی باید با تدبیر، خانواده را اداره كنند. زن در وظایف خود و مرد هم در وظایف خود، تلاش كنند در كنار هم كاستی های هم را برطرف نمایند. درباره تصمیمات خود با هم مشورت كرده و نظر و سلیقه همدیگر برایشان مهم باشد و سعی نكنند با زور و تحكم خواسته خود را برآورده سازند (آیین همسرداری، ابراهیم امینی، ص67)

توقعات بیجا و چشم هم چشمی ها كه بیشتر در میان زنان شایع است، سرزنش های زن است كه مرد را به كارهای گاها غیرمشروع وا می دارد. (همان، ص64)

پیامبر اكرم(صلی الله علیه وآله) می فرماید: هر زنی كه با شوهرش ناسازگار باشد و او را بر چیزهایی كه توانایی ندارد وادار نماید اعمالش مورد قبول خدا واقع نشده و در قیامت مورد غضب پروردگار جهانیان واقع می شود.(بحارالانوار، ج103، ص244)

تجمل

- تجمل‌گرایی

تجمل‌پرستی یکی دیگر از عواملی است که سبب ایجاد اختلاف بین زن و شوهر و در نتیجه طلاق می‌شود. اسراف و تبذیر و نبودن قناعت در بین خانواده‌ها عامل بسیاری از مشکلات است. بحث اخلاقی قناعت در خانواده‌ها خصوصاً در نظر جوان‌ها فراموش شده و به جای قناعت، اسراف و تبذیر رواج یافته است. نیازهای کاذب و درخواست‌های غیرواقعی از همسران به بحث طلاق دامن می‌زند.

بحث اخلاقی قناعت در خانواده‌ها خصوصاً در نظر جوان‌ها فراموش شده است. و به جای قناعت اسراف و تبذیر قرار گرفته است. در واقع نیازهای کاذب، درخواست‌های غیرواقعی از همسران، به بحث طلاق دامن می زند.

- دخالت‌های برخی از خانواده‌ها

کمک کردن والدین به فرزندان امری نیکو است که می تواند در زمینه مادی، معنوی و حتی مشاوره و راهنمایی در زندگی و انتقال تجربیات باشد:

خداوند متعال در سوره مائدة آیه 2 می فرماید:

«وَتَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى»

«و در نیكوكارى و پرهیزگارى با یكدیگر همكارى كنید» (ترجمه فولادوند)

یك دسته از روایات اسلامى طلاق را پدیده اى بسیار مبغوض و منفور معرفى كرده اند؛ براى نمونه ، در روایات تعبیرهایى از این دست وارد شده است كه «هیچ چیز در نزد خداوند ناپسندتر از خانواده اى نیست كه به وسیله طلاق از هم پاشیده شود» و «در میان آنچه خداوند حلال نموده هیچ چیز مبغوض تر از طلاق نیست و خدا فردى را كه از روى هوا و هوس ، زنان را طلاق مى دهد، دشمن مى دارد»

این کمک کردن، حق و حقوقی را ایجاد می کند؛ لذا فرزندان باید توجه داشته باشند که قدر این نعمت بزرگ را بدانند و در پی تشکر و قدردانی برآیند البته در خصوص کمک مالی آفتی وجود دارد و آن تنبل شدن و به دنبال کسب و کار نرفتن است که باید پرهیز نمود:

خداوند متعال در سوره نساء آیه86می فرماید:

«وَإِذَا حُیِّیْتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا»

«و چون به شما تحیّت و درودى گفته شد شما تحیّتى نیكوتر از آن یا همانند آن را بگویید، كه بى ‏تردید خداوند حسابرس همه چیز است» (ترجمه مشکینی)

منتها این کمک کردن نباید اهرمی باشد برای منت گذاشتن، سوء استفاده کردن و دخالت های نا بجا در زندگی فرزندان:

خداوند متعال در سوره بقرة آیه 264 می فرماید:

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِی یُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ یُۆْمِنُ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ»

«اى كسانى كه ایمان آورده ‏اید، صدقه‏ هاى خود را با منّت و آزار، باطل مكنید، مانند كسى كه مالش را براى خودنمایى به مردم، انفاق مى‏ كند و به خدا و روز بازپسین ایمان ندارد» (ترجمه فولادوند)

در این صورت است که این کمک کردن مورد رضایت حق تعالی قرار می گیرد اما اگر موجب از بین رفتن عزت نفس فرزند و یا دخالت های نابجا و منت گذاشتن ها باشد فرزندان باید با دلایل مختلف وبا مهربانی از پذیرفتن آنها خود داری کنند.

عفاف

- بی توجهی به حریم عفاف

دین، غریزه و روابط جنسی را خاستگاه بخش عمده خلافكاری ها در حیات اجتماعی می شناسد و تشكیل خانواده را عامل بازدارنده. قرآن زن و مرد را پوشش یكدیگر معرفی می كند: «هنّ لباس لكم و أنتم لباس لهنّ»(بقره/187) و پیامبر (صلی الله علیه وآله) ازدواج را زمینه پای بندی به نیمی از تعالیم دین و مجرد زیستن را منشأ فساد گسترده اعلام می كند و بر ازدواج و تشكیل زندگی مشترك و همكاری در این زمینه تأكید بسیار دارد.( حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة،20/17 و 77)

قرآن به منظور تأمین سلامت روابط جنسی، رعایت «عفت» (به معنای كنترل غریزه جنسی و مصون ماندن از روابط نامشروع)(راغب اصفهانی، المفردات، واژه «عفف») را پیشنهاد می كند و زن سالخورده و جوان بی بهره از امكانات ازدواج را به طور یكسان مخاطب خود می شناسد:

«و أن یستعففن خیرلهنّ» نور/60

[زنان ناامید از زناشویی می توانند پوشش خود را كنار گذارند، ولی] عفت ورزیدن برای آنها بهتر است.

«و لیستعفف الذین لایجدون نكاحاً حتی یغنیهم الله» نور/33

و كسانی كه توان ازدواج ندارند عفت پیشه كنند تا خداوند بی نیازشان كند.

قرآن عفت و پاكدامنی را با پیشنهاد رعایت حریم و یك سلسله پیشگیری ها می داند. خطوط اصلی حریم ناموسی عبارتند از:

1. اجتناب مرد از نگاه متمركز، نشان دادن اندام جنسی (با برهنه كردن یا لباس تنگ و نازك پوشیدن)، بی پروا سخن گفتن و رو به رو شدن با زن.

2. پرهیز زن از نگاه متمركز، نشان دادن اندام جنسی (با برهنه كردن یا پوشیدن لباس تنگ و نازك)، نمایاندن سر، گردن، سینه و زیورآلات، پای بر زمین كوبیدن، برهنه ساختن نمادهای زنانگی(نور/31ـ29) و سخن گفتن با ناز و كرشمه(احزاب/32) و استفاده از بالاپوش جهت عفیف شناخته شدن و مصون ماندن از آزار [هوس رانان]. (احزاب/59)

حریم گزیدن درحوزه روابط زن و مرد الهام بخش این است كه لباس پوشیدن ها، راه رفتن ها، نگاه كردن ها و سخن گفتن ها در پاره ای از موارد، وسوسه كننده است، افراد لاابالی را به اقدامات ناروا و آزار دهنده دعوت می كند و افراد وارسته را به تشویش و تخیل آزار دهنده جنسی وا می دارد.

در روایتی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) می خوانیم: «خود را به زنا نیالایید كه خداوند لذت همسران تان را از درون شما می زداید، عفت پیشه كنید كه این سبب عفت ورزی زنان تان می شود. فلان دودمان به زنا روی آوردند زنان شان نیز زناكار شدند

در روایتی از امام علی(علیه السلام) آمده است:

«من غضّ طرفه أراح قلبه»( حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة،20/194)

كسی كه از چشم چرانی پرهیز كند به قلب و روانش آسایش می دهد.

«جلوگیری از معاشرت های آزاد، ایجاد پاك ترین و صمیمی ترین عواطف بین زوجین است و برقرار ساختن یگانگی و اتحاد كامل در كانون خانواده است.»( همو، مسئله حجاب، 9ـ 88)

ولی وقتی كه حریم های جنسی می شكند، انگیزه حریم داشتن به خاموشی می گراید، تماس و تجربه با جنس مخالف، همه جا و همه وقت امكان پذیر می گردد، آرزوی ازدواج و تشكیل خانواده رنگ می بازد، هرچه زودتر به یكدیگر رسیدن توجیه خود را از دست می دهد، تصور زود به خانه بازگشتن دیگر به مرد نهیب نمی زند.

زن نیز چندان تب و تاب انتظار آمدن مرد را به خانه در خود احساس نمی كند و این روند ادامه می یابد. زمانی كه كام جویی جنسی به معنای اصلی كلمه نیز در خارج خانواده انجام می گیرد احساس لذت زندگی زناشویی به صورت نهایی فرو می ریزد… در روایتی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) می خوانیم:

«خود را به زنا نیالایید كه خداوند لذت همسران تان را از درون شما می زداید، عفت پیشه كنید كه این سبب عفت ورزی زنانتان می شود. فلان دودمان به زنا روی آوردند زنانشان نیز زناكار شدند.»( طبرسی، فضل بن حسن، مكارم الأخلاق، 238)

فرآوری: زهرا اجلال             

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منابع :

سایت حوزه

اندیشه قم

مصاحبه دکتر «مریم معین‌الاسلام»

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.