گناهکاران را سرزنش نکن که سرت خواهد آمد!

وقتی با هم حرف می زنید؛ هر چه می گویید، امانتی میان شماست... چه مخاطب خواست و چه نخواست، این امانت را افشا نکن!

نه رازهایی را که از دیگران می دانی فاش کن و نه رازهای زندگی خودت را به کسی بگو... تا اسیر رازهای افشا شده ات نباشی و مدام نگران نباشی که تا کجا رفته اند.

سخن چینی

موسای نبی(علیه السلام)، چنان از نباریدن باران و دشواری حال امتش آشفته شده بود که برای چندمین بار، راه همیشه ای را که برای قحطی یا نباریدن باران، آزمایش کرده و جواب گرفته بود تکرار کرد: از مردم خواست تا برای دعا به صحرای بیرون شهر بروند... و خودش نیز مانند همیشه کمی زودتر رفت و روی بلندترین جای کوه که جای ایستادن نیز داشت، ایستاد... تا ظهر، دعا کردند؛ اماخبری از رسیدن ابرهای رحمت خدا نشد.

موسای نبی(علیه السلام) درمانده و مضطرب، از خدا پرسید:

- خدایا! این کار همیشه ماست و هر بار که پاسخی نمی دادی، می فرمودی اشکال کار ما کجاست... امروز هم بگو تا رفعش کنیم...

خداوند پاسخ داد:

- میان مردمی که برای دعا آمده اند، کسی است که عادت دارد با رساندن حرف آدم ها به هم، اختلاف بیندازد... نمی گویم کیست؛ امابا صدای رسا پیامم را بگو... یا از مردم فاصله می گیرد یا توبه می کند... آن وقت، ابرهای باران آور را خواهم رساند...

سخن چین، مجموعه ای از گناهان است... چون هر بار که متوجه شود کسی حرفش را باور نمی کند، دروغ خواهد گفت... تهمت خواهد زد... هنگام نبودن دیگران، بدگویی شان را خواهد کرد و برای اینکه حرفهایش را بپذیرند، اغراق نیز خواهد کرد.

اگر کسی را به سخن چینی شناختی و مطمئن شدی، هرگز خبر و رازی را که به تو می گوید باور نکن... حتی اگر درست باشد.

دو دروغ، گناه نیست... یکی دروغی که هنگام جهاد و جنگ در راه خدا به دشمن می گویی... دوم، دروغی که به دو نفر می گویی تا آنان را دوباره به هم علاقه مند کنی و آشتی شان بدهی... و این نشان می دهد که خدا تا چه اندازه برای اصلاح و آشتی بندگانش ارزش قایل است.

سرزنش کردن

وقتی می فهمی بلایی سر کسی آمده، او را سرزنش نکن... چون ما سر از قضا و قدر الهی در نمی آوریم و ممکن است بی دلیل، مسایل را هم ربط دهیم و کسی را محکوم کنیم.

یقین داشته باش اگر کسی را به خاطر بلایی که بر سرش آمده سرزنش کنی و بلا را از عمل خود او بدانی، خدا همان بلا را از او برمی دارد و بر زندگی تو نازل می کند تا همین جا حسابت تصفیه شود.

از کجا مطمئنی که در سالهای بعد عمرت، همان بلایی که امروز، دیگری را به خاطرش سرزنش می کنی، سر خودت نخواهد آمد؟!

بحث و لجبازی

بعضی از آدم ها عادت دارند بحث کنند تا حرف خودشان را ثابت کنند و برای شان مهم نیست که حقیقت ماجرا چیست!

وقتی متوجه شدی کسی راست می گوید، لجبازی نکن و بپذیر... زیرا اگر نپذیری، همان حرف درست را روزگار به زور، حالی ات خواهد کرد.

گفته اند:

- نه با دانا بحث کن... نه با نادان... زیرا دانا از بحث تو خسته می شود و از تو خوشش نخواهد آمد، نادان نیز خشمگین می شود و به تو اهانت می کند- امام ششم: جعفر بن محمد(علیه السلام)

تمسخر

اگر عیب کسی را نگویی و به جای «گفتن» بنویسی یا با اشاره حرفت را به دیگران برسانی هم گناه کرده ای.

بدترین شکل تمسخر مردم این است که حرکت ظاهری یا شیوه سخن گفتن شان را که دست خودشان نیست یا نمی توانند درمانش کنند تقلید کنی تا دیگران بخندند.

روز قیامت، کسی را که عیب مردم را تقلید می کرده خواهند آورد و از او خواهند خواست از دری که باز است به بهشت وارد شود... او هم به سوی در می دود و تا می خواهد داخل شود در را می بندند و این کار را تا جایی که خسته شود و بفهمد که اثر کار خود اوست ادامه می دهند!

شوخی

غمگین نباش... اما زیاد هم نخند... فقط کسی می تواند زیاد بخندد که مطمئن است هرگز نخواهد مرد... یا مطمئن است که خدا همه گناهان او را بخشیده است.

گفتن از دیگران، در نبودنشان(غیبت)

اگر از کسی چیزی بگویی که وقتی خودش شنید، از گفتن تو خوشش نیامد، غیبت کرده ای... چه از او بد گفته باشی و چه تعریفش را کرده باشی.

گاهی درباره نقص عضو یا کاستی روحی آدم ها چیزی می گویی و گاه رازی را که از آنان می دانی، به دیگران می گویی؛ در شیوه اول، غیبت کرده ای و در شیوه دوم، دو گناه کرده ای... هم رازشان را فاش کرده ای و هم غیبت کرده ای.

روزی کسی مقابل پیامبر(صلی الله علیه وآله) نشسته بود و از کار و بار خودش می گفت. در میان سخنش یادی از دوستش کرد و ناگهان گفت:

- فقط حیف که خیلی پُرخواب است!

پیامبر، نگاهی به مرد کرد و گفت:

- توبه کن که گوشت برادرت را خوردی.

وقتی شنونده غیبت کسی می شوی؛ مانند گوینده غیبت، گناه کرده ای... و اگر به زبان می گویی که غیبت را دوست نداری، اما در دلت می خواهی بقیه کلام او را بشنوی هم گناه کرده ای.

گناهی بدتر از زنا

گفته اند:

- از غیبت بترسید که از «زِنا» بدتر است... زیرا کسی که مبتلا به زنا می شود، روزی توبه خواهد کرد و اگر توبه اش حقیقی باشد، خدا او را خواهد بخشید... اما خدا گوینده غیبت را نمی بخشد تا کسی را که درباره اش غیبت کرده از خود راضی کند- پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله)

موارد جایز برای غیبت

در حالت هایی که خواهم گفت، می توانی غیبت کنی:

اول، از کسی که حق تو را خورده پیش کسی که می تواند کمکت کند، شکایت کنی.

دوم، بدانی که اگر عیب شرعی کسی را بگویی، دیگران او را یاری خواهند کرد تا عیبش را اصلاح کند.

سوم، اگر کسی با تو مشورت کند و تو نکته هایی مهم را بدانی که اگر نگویی، مخاطبت، آسیبی خواهد دید... در این حال هم غیبت، مجاز است.

چهارم، وقتی بدانی که مۆمنی، با فاسدی رفاقت کرده و  بدانی که اگر سکوت کنی، ادامه ارتباط، ایمان دوستت را از بین خواهد برد.

پنجم، بدانی که پزشک او نیازمند دانستن بیشتر است و عیبهای پنهان مریضی را پیش پزشکش فاش کنی.

ششم، اشکال راوی خبری را که می دانی درست نیست بگویی تا دیگران به آن خبر یا حدیث دینی عمل نکنند.

هفتم، عیب عالمی را که فتوایی داده اما شایسته فتوا دادن نبوده بگویی تا کسی به فتوای اشتباهش عمل نکند.

هشتم، اگر با لقبی از کسی اسم ببری که عیب جسمی او باشد، اما خودش حساسیتی به آن اسم نداشته باشد.

نهم، کسی عادت به گناهی داشته باشد و خودش هم مدام با افتخار از عادتش یاد کند.

دهم، هنگام شهادت دادن به سود یکی از بندگان خدا که حقی دارد و نیازمند شهادت است... درباره حقوق الهی هم می توانی چنین کنی.

یازدهم، می توانی حرف آدم های تندروی دینی و کسانی که دین را خوب نفهمیده اند و مردم را گمراه می کنند نقل کنی و نگذاری مردم گمراه شوند.

دوازدهم، غیبت کافر هم مجاز است.

سیزدهم، درباره کسی که خودش را به اسم کسی یا جایی پیوند داده و سود می برد و تو می دانی که دروغ می گوید.

چهاردهم، یاد کردن از آدم ها یا دسته های نامعلوم هم از غیبت های مجاز است.

دروغ گویی و راست گویی

هیچ کس نمی خواهد درآمدش کم و زندگی اش دچار دردسر مخارج فراوان شود... اگر شد، اولین کاری که می کند این باشد که دروغ را از زبانش بردارد.

گناهی که قطع شدنی نیست

دروغ، گناهی است که نمی توانی ادامه اش را قطع کنی... چون با هر دروغی که می گویی، مجبور می شوی دروغی دیگر بگویی تا دروغ قبلی را باور کنند.

مواقعی که می توان دروغ گفت

در پنج حالت می توانی دروغ بگویی:

اول، جایی که اگر دروغ نگویی، به مال و خانواده ات آسیبی برسد.

دوم، وقتی دو نفر کینه هم را دارند و تو با نقل قول دروغ، سبب آشتی کردن شان بشوی.

سوم، وقتی دستت خالی بود و همسرت چیزی را از تو خواست... و تو هر چند در دل بخواهی بگیری، اما در عمل نتوانی، شایسته نیست بگویی:«نمی گیرم».

چهارم، وقتی صلاح کودکت را در چیزی ببینی و او، نخواهد... می توانی با اینکه نمی توانی، برای تشویق یا تهدید او چیزی بگویی.

پنجم، ممکن است در جنگ، لازم شود به دشمن دروغی گفته شود.

بدترین شکل دروغ چه دروغی است؟

بدترین شکل دروغ، خواندن دعاها یا زیارت نامه هایی خطاب به خداوند یا اهل بیت است که گوینده دعا، باور حقیقی به مضمون آن نداشته باشد... یا طوری رفتار کند که دیگران فکر کنند او صفتهایی شایسته دارد و از درون، نداشته باشد.

از کجا بدانیم خدا دوستمان دارد؟

- خدایا!... بنده ات از کجا بداند که دوستش داری؟

- او را مبتلا به بلایی می کنم که تحملش از طاقت کوه ها هم بیشتر باشد... در آن هنگام، نگاه می کنم ببینم تا چه اندازه در ادعای محبتش به من راست گو بوده- گفتگوی خداوند و موسای نبی(علیه السلام)

زبان آدم ها

اگر بخواهد انسان را بهشتی کند می تواند... و اگر نخواهد، می تواند به همه گناهان آلوده شود و آدم ها را جهنمی کند.

همه آدم ها دنبال راهی می گردند که وسوسه شیطان موفق نشود و میان آنان و شیطان، دیواری باشد... راهش خاموشی زبان است.

منبع :

وبلاگ سادات اخوی، سید محمد  - مرور کتاب«یک عمر مسلمانی»-بازآفرینی کتاب«معراج السعاده/ نوشته مرحوم نراقی»