قمر بنی هاشم علیه السلام الگوی منتظران

بهترین الگو و اسوه برای منتظرانِ حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه، حضرت ابوالفضل  علیه السلام است؛ برای پی بردن به این حقیقت؛ گرچه زیارات آن بزرگوار مملو از درس‌های فراوانی مانند: تسلیم، تصدیق، وفا، بصیرت، یاری، خیرخواهی، ایثار، ادب و خضوع در برابر امام زمان است ولی ما در اینجا به رجز‌ها و حماسه‌سراییهای آن بزرگوار می‌پردازیم:

اشعار، شعارها و رجزهاى هر شخصى، برگرفته از شعور، افكار و امیال اوست. رجز مكنونات قلبى را به منصه ظهور مى گذارد. از این رو رجزهاى حضرت عباس علیه السلام را یك بار دیگر مرور مى كنیم تا رهیافت و درسى براى این عصر و زمان باشد.

حضرت عباس علیه السلام به هنگام حمله براى آب آوردن چنین رجز مى خواند.

نَفْسى لِسِبْطِ الْمُصْطَفَى الطُّهرِ وِقى***اِنّى اَنَا الْعَبّاسُ اَغْدُو بِالسّقاء(1)

جان من فداى فرزند پاك مصطفى باد. منم عباس كه با مشك براى سیراب كردن تشنگان مى آیم.

عاشقان امام زمان(علیه السلام) در دعاى ندبه چند بار «بنفسى انت»; جانم فدایت را مى گویند، امّا آیا مانند عباس علیه السلام براى امام زمانشان هستند؟

قمر بنى هاشم علیه السلام بعد از خارج شدن از شریعه فرات فرمود:

هذا الحسین واردَ المنونِ***و تشربین باردَ المعین(2)

اینك حسین وارد میدان جنگ شده است و تو آب خنك و گوارا مى نوشى؟!

با توجه به این فرمایش، یاوران امام مهدى علیه السلام در این برهه از زمان چه باید بگویند؟ و مهدى زیستى چگونه باید باشد؟ امام زمانى كه در زندان غیبت(3) به سر مى برد، آیا من باید سرگرم دنیاى خویش باشم؟! هیهات؛هرگز

هنگامى كه دست راست او در راه یارى امام زمانش علیه السلام قطع گردید، فرمود:

وَاللّهُ اِنْ قَطَعْتُمْ یمینى***اِنّى اُحامى اَبَدَاً عَنْ دِینى

وَ عَنْ اِمامِ صادِقِ الْیَقینِ***نجل النّبىِ الطّاهِرِ الاَْمینِ(4)

به خدا سوگند، گرچه دست راست مرا قطع كردید، ولى من تا آنجا كه زنده هستم، از آئین خود و از امام و پیشوایم كه در ایمان خود صادق و فرزند پیامبر پاك و امین است، دفاع خواهم نمود.

مقرم در این خصوص مى نویسد: وقتى دست راست عباس را قطع كردند

فَلَمْ یَعْبَأ بِیَمینِهِ بَعَدَ اَنْ كانَ هَمُّهُ ایصالُ الْماءِ اِلى اَطْفالِ الْحُسین(علیه السلام);او به قطع شدن دستش توجهى نكرد و قصدش این بود كه هر چه زودتر آب را به اهل بیت و كودكان امام حسین برساند.(5)

اگر ما در راه یارى امام عصر علیه السلام دچار زحمت و سختى شویم، آیا جانانه، كار و فعالیت را دنبال مى كنیم؟

فَجادَ بِالْیَمینِ وَالشِّمالِ***لِنُصْرَة الدین وَ حِفْظِ الاْل(6)

پس دست راست و چپش را (در راه خدا) بخشید، تا كه دین یارى شود و خاندان رسالت حفظ گردد.

چقدر از زندگى ما وقف یارى رساندن به امام زمانمان علیه السلام است؟ و تا چه اندازه حاضریم، او را یارى كنیم؟ هر كس خوب فكر كند و خود را محك بزند؟

اَلْمَوْتُ تَحْتَ ضَبابِ السَّیفِ مَكْرَمَةٌ***اِنْ كانَ مِنْ بَعدِهِ اِسكانَ جَنّاتِ

لا تَأسِفَنَّ عَلَى الدُّنیا وَلِذَّتِها***فَعِنْدَ جَدِّى تُغفَرْ كُلُّ زَلاّتِ

مرگ در پرتو شمشیر، مایه بزرگوارى و عظمت است، هرگاه پس از آن موجب سكونت در بهشت گردد.

براى دنیا و لذّت هاى آن هرگز غصّه و افسوس مخور، و بدان كه تنها در پیشگاه جدّ من، همه لغزش ها آمرزیده خواهد شد.(7)

اگر ما چشم به شفاعت این خاندان داریم! باید براى آن روز سرمایه گذارى و سپرده گذارى نماییم. و هیچ سرمایه اى بهتر از

یارى ولى عصر علیه السلام نیست. از این رجز مى آموزیم كه از دنیا و لذّت هاى زودگذر آن چشم بپوشیم و جان خود را در راه امام زمان علیه السلام به سختى بیاندازیم.

و هنگامى كه با تیغ برّان دشمنان امام زمانش را پراكنده مى ساخت، فرمود:

اَذُبُّ عَنْ سبط النَّبِىِّ اَحْمَدِ***اَضْرِبُكُمْ بِالصّارِمِ المُهَنَّدِ

از حریم سبط پیامبر اسلام حضرت احمد صل الله علیه و آله حمایت مى كنم، و با شمشیر استوار و برّان شما را سركوب مى نمایم.

امروز، دشمنان شیعه از هر سو و به هر طریق، امامت و ولایت را مورد حمله قرار مى دهند. صهیونیسم جهانخوار با حربه هاى فیلم، اینترنت و... مهدویت را مورد آماج حمله هاى خود قرار داده است. و این مسئله مى طلبد كه هر كس، به هر طریقى از كیان شیعه، خصوصاً مهدویت دفاع كند. هر كسى در هر پستى با بذل وقت، توان و... باید مانند حضرت عباس علیه السلام به یارى امام زمان علیه السلام شتافته و اكتفاء به كم ننماید.

خلاصه آنكه روح رجزهاى حضرت عباس(علیه السلام) چهار مطلب مهم است كه عبارتند از:

فدایى، حامى، ساعى و مواسى

فدایى

قمر بنى هاشم(علیه السلام) فدایى مولاى خویش بود، هر آنچه داشت، حتى دو فرزند دلبند خویش را تقدیم امام زمانش علیه السلام(8) و فداى دین كرد. لذا در زیارت ناحیه مقدسه از زبان امام هادى علیه السلام چنین مى خوانیم

اَلْفادِى لَهُ; آنكه خود را فداكارانه فداى برادر نمود.(9)

امام زمان علیه السلام هم فدایى مى خواهد. كسى را مى خواهد كه حاضر باشد، همه هستى اش را فداى او علیه السلام كند.

حامى

تندیس نهایتِ حمایت، باب الحوائج، قمر بنى هاشم علیه السلام است، حمایت او از امام زمانش علیه السلام بسیار روشن و تابناك در رجزهاى او پیداست. لذا در زیارت روز عرفه عرضه مى داریم

فَنِعم الاخُ الصّابِرُ الْمُجاهِدُ الْمُحامِىُ النّاصِرُ(10)

شما برادرى نیكو و با صبر و شكیبا بودى كه مجاهده و حمایت و یارى و دفاع از برادرت نمودى

اكنون بیاندیشیم، چند درصد از وقت و زندگى ما در راه حمایت از امام زمان علیه السلام  صرف مى شود.

ساعى

نماد نهایتِ تلاش براى اهداف امام حسین علیه السلام ؛ دلاور نینوا حضرت ابوالفضل العباس علیه السلاماست و رجزهاى او علیه السلام گویاى این حقیقت است كه لحظه اى بى تفاوت، بهانه جو، فرار از میدان كار و عمل سپرى نكرد. اگر دست در بدن ندارد، از حركت نمى ایستد، لذا امام هادى علیه السلام در تعریف از مقام عباس مى فرماید:

اَلسّاعِى اِلَیهِ بِمائِهِ(11); آنكه تلاش بسیار براى آب رسانى به سوى لب تشنگان نمود.

اگر آن روز، خواست امام حسین علیه السلام رساندن آب به خیام بود. عباس علیه السلام تلاش وافرى نمود. امروز خواست امام زمان علیه السلام رساندن معارف ناب اسلامى و حقایق مهدوى به تشنگان عالم است. لذا چگونه باید تلاش نمود؟

مواسى

مواسى از مواسات به معناى كمك، یارى و همدردى است. و در اصل به معنى بریدن مى آید. در نتیجه به معنى شدت دلبستگى و همبستگى است قمر بنى هاشم علیه السلام از همه دنیا بریده، و پیوند با برادرش و امام زمانش سالار شهیدان علیه السلام داشت و عارفانه و عاشقانه در خدمت مولایش بود. لذا امام هادى علیه السلام این گونه سلام مى فرستد:

اَلسَّلامُ عَلى اَبِى الْفَضْلِ العَبّاسِ بنِ اَمِیرِ الْمُۆمِنینَ، اَلْمُواسِى اَخاهُ بِنَفْسِهِ;

سلام بر ابوالفضل العباس پسر امیرمۆمنان، آنكه با كمال مواسات، جانش را نثار برادرش حسین علیه السلام كرد.

و در زیارت روز عرفه عرضه مى داریم:

فَنِعْمَ الاَخُ الْمُواسى; نیكو برادرى در فداكارى بودى.

و در زیارت عید فطر و عید قربان عرضه مى داریم:

اَلسَّلامُ عَلَیكَ ایّها الْعَبْدُ الصّالِحُ وَالصِّدّیقُ المُواسى اَشْهَدُ... واسیت بنفسك;

درود بر شما، اى بنده شایسته و صادق فداكار، شهادت مى دهم كه شما با تمام وجودت فرزند رسول خدا صل الله علیه و آله را همدردى نمودى.

و چه زیبا سروده است:

وَمْن واساهُ لاَُثینیه شَىءٌ***وَجادَلَهُ عَلى عَطَشِ بِماء

با حسین علیه السلام مواسات نمود و هیچ چیزى او را از مواسات با برادر منصرف نكرد و در حال شدت تشنگى به آب رسید ولى آب ننوشید.

پی نوشت:

1. بحارالانوار، ج 45، ص 40.

2. ناسخ التواریخ، ج 2، ص 345.

3. ابوبصیر از امام باقر(علیه السلام) نقل مى كند كه آن حضرت، در ضمن بیان شباهتهاى حضرت مهدى(علیه السلام) با برخى از انبیاى گذشته فرمود: «فى صاحِبِ هذا الامر... سنّة من یوسف... وامّا من یوسف فالسجن والغیبة» كمال الدین، باب 32، ح 11.

4. ناسخ التواریخ، ج 2، ص 345.

5. مقتل مقرم، ص 269.

6. سردار كربلا، ص 212.

7. پرچمدار نینوا، ص 176.

8. علاّمه سید محسن امین دو پسر حضرت ابوالفضل(علیه السلام) (محمّد، عبداللّه) را در شمار شهیدان كربلا ذكر كرده است. اعیان الشیعة، ج 1، ص 610 و محدّث كبیر، ابن شهر آشوب، یك پسر حضرت عباس(علیه السلام) (محمد) را جزء شهداى كربلا شمرده است. مناقب آل ابى طالب، ج 4، ص  112، نقل از پرچمدار نینوا، ص 77.

9. اقبال الاعمال، ج 3، ص 74; بحارالانوار، ج 45، ص 66.

10. مفاتیح الجنان، زیارت حضرت عباس(علیه السلام) در روز عرفه.

11. اقبال الاعمال، ج 3، ص 74; بحارالانوار، ج 45، ص 66.

منبع: مجله امان شماره 12

محمد رضا فوادیان