عزاداری و نکاتی که باید به آن توجه شود

بدون شک هیچ عملی به اندازه برپایی عزاداری برای امام حسین علیه السلام در حفظ دین از انحراف و برپایی پرچم اسلام در تمامی اعصار و دوره‌ها و توسعه فرهنگ شهادت موثر نبوده و نیست. به عبارت دیگر برپایی عزاداری برای سرور و سالار شهیدان وسیله‌ای برای بسط و توسعه جامعه دینی و روحیه دینداری است. هر ساله ده‌ها میلیون نفر از مردم ایران در ماه‌های محرم و صفر مشغول عزاداری و احیای فرهنگ عاشورایی هستند اما توجه به عزاداری نباید انسان را از پرداختن و توجه به سایر امور دینی غافل کند. اگر شیعیان به پیام‌های عاشورایی و روایات به دست آمده از ائمه معصومین علیهم السلام توجه و دقت کنند و از عاشورا الگو بگیرند، امروز به پیشرفته ترین جوامع مادی و معنوی تبدیل خواهند شد و جامعه از برخی معضلات ناشی از بی توجهی به شعائر اسلامی رنج نخواهد برد.

عزاداری به شیوه امروزی آفات و انحرافاتی در پی دارد که امروزه کمتر به آن توجه شده است و در صورتی که جدی گرفته نشود، این آفات تبدیل به فرهنگ شده و برطرف کردن آنها مشکلاتی را در پی خواهد داشت. بی توجهی به مقوله حق‌الناس در عزاداریها از جمله این آفات است. برخورداری مردم از حقوق فردی و اجتماعی از جمله مواردی است که اسلام به آن تاکید فراوان کرده و بخش زیادی از احکام شرعی به این مقوله اختصاص داده شده است.

بنابراین کسانی که متولی برپایی عزاداری هستند باید به تمامی جوانب این امر اشراف داشته باشند. صرف عزاداری برای امام حسین علیه‌السلام و بی توجهی به حقوق فردی و اجتماعی افراد نمی‌تواند ما را به اهداف متعالی برساند. در این حالت افرادی که خیمه عزای امام حسین علیه‌السلام را برپا می‌کنند باید مراقب باشند که رفتار و اعمالی مرتکب نشوند که موجب هتک حرمت به ساحت مقدس ائمه معصومین علیهم السلام شود و یا تفکر منفی در جامعه و مخاطبان ایجاد کند. در ادامه برخی از مواردی را که موجب تضیییع حقوق فردی و اجتماعی افراد هنگام عزاداری می‌شود، آمده است:

رعایت حق همسایگان: خداوند آنقدر در مورد حق همسایه به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سفارش کرده که ایشان فرمودند من گمان کردم همسایه هم ارث می‌برد. بنابراین توجه به حقوق همسایه و آزار نرساندن به آنها از جمله وظایف عزادار حقیقی است. بعضا دیده شده که مراسم تا پاسی از شب ادامه دارد و سر و صدای زیادی که تولید می‌شود آسایش و آرامش همسایگان را بر هم می‌زند. گاهی اوقات نیز برخی از مردم بیمار هستند و این سرو صداها موجب تشدید بیماری و یا ایجاد بی خوابی و بدخوابی برای بیمار می‌کند. در اسلام تنها صوتی که اجازه داده شده بلند پخش شود، صدای اذان است. بنابراین متولیان امر عزاداری باید مراقب باشند که صوت ناشی از عزاداری موجب بروز نارضایتی در ساکنان محل و همسایگان نشود.

بی‌توجهی به نجاست ناشی از کشتن حیوانات: یکی از مواردی که عزاداران باید به آن توجه کنند کشتن قربانی در معابر است. مکرر دیده شده که حیواناتی که برای قربانی در نظر گرفته شده‌اند، در خیابان‌ها و معابری کشته می‌شوند که مسیر تردد مردم و خودروهاست و پس از قربانی نیز متاسفانه محل مورد نظر شستشو داده نمی‌شود. این امر علاوه بر ایجاد مشکلاتی برای رفت و آمد مردم در خیابان موجب انتشار نجاست در سطح خیابان و آلودگی می‌‌شود. در این حالت کسی که قربانی را نذر کرده و کشنده آن مدیون و مسئول تک تک افرادی هستند که در آن مکان حضور دارند.

آسیب رساندن به گیاهان: در برخی موارد دیده شده که عزاداران و یا تماشا کنندگان عزا به سبزه‌ها و درختچه‌های پیاده‌روها و معابر آسیب وارد می‌کنند و زحمات شهرداری‌ها را از بین می‌برند. این عمل موجب ایراد خسارت به بیت‌المال و پایمال کردن حقوق شهروندی است.

آلودگی محیط زیست: یکی دیگر از مواردی که حق‌الناس محسوب می‌شود ریختن ظروف یک بار مصرف در خیابان‌هاست. متاسفانه برخی از شهروندان غیر مسئول پس از صرف نذری، ظرف آن را در سطح خیابان می‌اندازند و علاوه بر اینکه چهره زشتی به شهر می‌دهند، ماموران شهرداری را با مشکلات مضاعفی رو به رو می‌کنند.

بدحجابی در محافل و تکایا و دسته های عزاداری: همه ما بارها و بارها دیده ایم که دسته جات عزاداری به فضایی برای گپ زدن و اختلاط زن و مرد و خوش گذرانی تبدیل شده است . این امر به ویژه در شب های تاسوعا و عاشورا زیاد به چشم می خورد . اگرچه بسیاری از این افراد با نیت هایی پاک و بدور از قصد و غرض در این فضا شرکت می کنند ولی باید در نظر داشت که قداست این محافل نباید با رفتار و کردار نادرست و غیر شرعی ما کمرنگ شود .

موارد ذکر شده بخشی از مواردی است که موجب پایمال شدن حقوق شهروندی در ایام عزاداری می‌شود. با اینگونه رفتارها نمی‌توان خود را پیرو حقیقی حضرت دانست و یک عزادار حقیقی شد. کسی که حق‌الناس را رعایت نمی‌کند، با مکتب حسینی آشنایی ندارد و هنوز باید راه زیادی را تا رسیدن به عزادار حقیقی شدن بپیماید. موارد اشاره شده قطعا ناخواسته است و از روی عمد نیست اما توصیه ما به عزاداران این است هنگام عزاداری سعی کنند به گونه‌ای رفتار کنند که شایسته یک شیعه حسینی باشد.