تقدس نقش باید حفظ شود
گفتوگو با بازیگر مختارنامه
امین زندگانی به صورت اتفاقی در سریال حضرت علی(ع) حضور پیدا میكند و چند سال بعد به عنوان یكی از بهترین بازیگران سریالهای تاریخی ـ مذهبی شناخته میشود.
در سریال «مختارنامه» نقش مسلم بن عقیل را ایفا میكند. در فیلم سینمایی «ملك سلیمان» نقش حضرت سلیمان و در سریال «معصومیت از دست رفته» نقش زید پسر شعذب را بازی میكند... با زندگانی درباره حضورش در آثار مناسبتی به گفتوگو نشستیم:
شما بهعنوان بازیگری كه در كارنامه كاری خود تجربه بازی در نقشهای تاریخی ـ مذهبی گوناگونی دارید چه تفاوت عمدهای در جنس بازی اینگونه نقشها با نقشهای معمولی قائل هستید؟
به نظر من این موضوع پیش از هر كسب مهارتی به اعتقاد قلبی یك بازیگر برمیگردد. اینكه الهامات درونی یك بازیگر چقدر به نقشهای معنوی كه بازی میكند نزدیك باشد، به او در اجرای نقش كمك میكند. معتقدم بازیگر یك شخصیت را خلق میكند و به طور غیر مستقیم این خلقت یك كار خدایی و فرازمینی و البته مقدس است. حالا چه بهتر كه بازیگر در نقش دینی ظاهر شود. در این صورت مسلما بهره معنوی بالاتری نیز میبرد. اگر یك بازیگر آن نقش را با اعتقاد قلبی خود بازی كند قطعا بیشتر از یك نقش معمولی به دل مینشیند.
نقشهای مذهبی به خاطر ما بهازاهای واقعی مقدسی كه در میان مردم دارند در وهله اول سخت و نگرانكننده به نظر میرسند، شما هم موافق این گفته هستید؟
این موضوع در وهله اول یك بازیگر را بشدت نگران میكند. البته با كمی تامل و تعمق و مطالعه روی منش رفتار آن شخصیت میتوان این نگرانی را از بین برد. اگر یك بازیگر منشهای رفتاری یك شخصیت تاریخی- مذهبی را شناسایی كند و در بازی خود آنها را به نمایش بگذارد مسلما آن نقش به دل مخاطب مینشیند. البته بازی در نقشهای تاریخی سخت و شیرین است و در این میان باورپذیر كردن نقش برای بیننده خیلی مهم است خصوصا وقتی كه آن شخصیت تاریخی واقعی و مستند باشد باورپذیر كردن آن باز هم سختتر خواهد شد. این در حالی است كه باید مراقب باشی كه به تقدس مذهبی شخصیت لطمه وارد نشود و این نكته كار بازیگری را سختتر میكند.
خود شما چه جزئیات و ظرایفی را در زمان بازی اینگونه نقشها رعایت میكنید؟
بازیگری از آن هنرهایی است كه نمیتوان مثل موسیقی برای آن قانون صادر كرد به نظر من بازیگری تجربه كاملا شخصی و فردی است و نمیتوان به صورت مطلق نسخه خاصی برای آن پیچید. رعایت منش رفتاری و دل دادن به یك نقش از مهمترین ویژگیهایی است كه یك بازیگر نقشهای مناسبتی باید رعایت كند.
در نقشهایی كه میپذیرید تاچه حد به مطالعات و مستندات تاریخی مراجعه میكنید؟
مهمترین محل رجوع من در نقش هایم فیلمنامه است. گفتوگوی میان من و كارگردان درباره نقش هم كمك میكند یك نقش خوب از كار دربیاید.
خیلی تلاش كردم كه تقدس و حس قلبی مردم نسبت به مسلم از بین نرود. ذهنیت پاك مخاطب نباید بههم بخورد. این بخش برای من خیلی اضطرابآور بود. روز اول هم به آقای میرباقری گفتم من از نقش مسلم خیلی میترسم. میترسم كه خداینكرده تصویر ذهنی مخاطب را خدشهدار كنم.
یعنی شما مطالعه خاصی روی مثلا نقش مسلم بن عقیل یا حضرت سلیمان(ع) نداشتید؟
مطالعات تاریخی و آشنایی با شخصیتی كه قرار است آن را بازی كنم خیلی مهم است و تا حدی كه بتوانم این كار را انجام میدهم اما در نهایت اولین و آخرین مرجعی كه به آن اعتماد میكنم، فیلمنامه است؛ چرا كه فیلمنامه قطعا پس از چند ماه تحقیق و پژوهش تاریخی نوشته شده و خیلی خوب میتواند جوابگوی نیاز ما باشد. موضوع دیگری كه میتوان به آن پرداخت، این است كه مثلا در كارهای تاریخی شخصیتهای مختلف به دلیل اینكه تصویر ثابتی از آنها ثبت نشده است بیشتر سینه به سینه تشبیه و توصیف شدهاند و شاید در منابع مختلف تاریخی تفاوتهای اندكی با هم داشته باشند به همین دلیل هم من باید به فیلمنامه اتكا كنم.
آیا از صحنه سر بریدن زید در سریال معصومیت از دست رفته خاطرهای در ذهن دارید؟
بله. من در آن صحنه نقش زیادی نداشتم (میخندد)؛اما خاطرهای كه در ذهنم ثبت شده به مادربزرگم برمیگردد. البته مادربزرگم در حال حاضر در قید حیات نیست اما یادم میآید كه پس از دیدن صحنه سر بریدن خیلی تحتتاثیر قرار گرفته بود و گریه كرده بود تا آنجا كه مدتها با من و دیگر اعضای خانواده حرف نمیزد و از من قول گرفت كه دیگر در این نقشها بازی نكنم.
شما خیلی خوب از پس شخصیت باوقار و محكم و البته نگاه نافذ مسلم برآمدید. از همان ابتدا نقش عقیل را برای شما نوشته بودند؟
نه قرار بود ابتدا نقش یكی از فرماندهان مختار را بازی كنم. یك روز از دفتر آقای میرباقری با من تماس گرفتند و گفتند میخواهیم نقشت را عوض كنیم و نقش مسلم را به تو بدهیم. ابتدا خیلی میترسیدم و نگران بودم. خیلی تلاش كردم كه تقدس و حس قلبی مردم نسبت به مسلم از بین نرود. ذهنیت پاك مخاطب نباید بههم بخورد. این بخش برای من خیلی اضطرابآور بود. روز اول هم به آقای میرباقری گفتم من از نقش مسلم خیلی میترسم. میترسم كه خداینكرده تصویر ذهنی مخاطب را خدشهدار كنم.
خودتان فكر میكنید چه ویژگی ظاهری یا توانایی در بازی شما باعث شده كه كارگردانان سریالهای تاریخی ـ مذهبی به سراغ شما بیایند؟
احساس میكنم قسمت بوده است. به نظر من یك نقش خودش بازیگر خودش را پیدا میكند. حالا این پیدا كردن گاهی به نتیجه سابقه و كارنامه كاری یك بازیگر بر میگردد، گاهی به خاطر چهره و صمیمت و گاهی هم به خاطر توانایی یك بازیگر به وجود میآید؛ اما در كل به نظر من این نقش است كه بازیگر خودش را پیدا میكند.
بخش سینما و تلوزیون تبیان
منبع:مهراوه فردوسی / جام جم