هفت ویژگی اخلاقی برجسته و مهم

 آیت الله العظمی تبریزی انسانی بود که دارای ویژه گی های ممتاز اخلاقی متعددی بود که هفت خصوصیت بارز اخلاقی ایشان  عبارتند از :

1-تواضع و فروتنی :

ایشان با این که از نظر علمی و معنوی شخصیتی برجسته بود ، اما با عموم افراد به ویژه شاگردان خود با کمال تواضع، برخوردی پدرانه داشت.در پاسخ به اشکالات و ایرادات دیگران حوصله فراوان به خرج می داد به طوری که با گفتن جمله «من در خدمت شما هستم» آنان را به نقد و اشکال تشویق می کرد.

بین او و شاگردان رابطه ای عاطفی حکمفرما بود تا آن جا که در صورت پیدا کردن وقت به منزل شاگرد خود می رفت و در صدد رفع مشکل او بر می آمد و از هرگونه کمکی دریغ نمی نمود و متقابلا شاگردان هم با توجه به شناخت زیادی که از استاد خود پیدا کرده بودند ، او را الگوی اخلاقی و در جایگاه پدر خود می دانستند .

وی با کمال فروتنی ، هر روز (حتی روزهای تعطیل و جمعه ) تا نزدیک ظهر در منزل خود جوابگوی مسائل علمی طلاب بود .

یکی از مواردی که آن فقیه مقدس بسیار به آن اهمیت می دادند این بود که در زمان حرکت (چه برای قدم زدن ، چه برای درس) راضی نمی شدند کسی پشت سر ایشان قدم بزند و نمی خواستند هنگام راه رفتن در خیابان توجه کسی به او جلب شود .

اگر کسی با ایشان حرکت می کرد ، مرحوم میرزا خواهش می کردند به دنبال من حرکت نکنید و دوست داشتند مثل سایر مردم به تنهایی قدم بر دارند و مشاهده می شد این حرکت میرزا تاثیر عجیبی روی مردم به خصوص طلبه ها می گذاشت که شخصیتی مثل ایشان تنها و با کمال خضوع و خشوع حرکت می کند و اصلا توجه به عنوان و موقعیت خود ندارد.

2-بی توجهی به ظواهر دنیوی

آیت الله تبریزی با آن که در موقعیت خویش توانایی استفاده از امکانات بسیاری را داشت ، اما از کمترین آن ها استفاده می کرد و از نظر منزل و وسایل رفاهی به حداقل آن ها اکتفا می نمود و کمترین بهره شخصی را از وجوهات و سهم مبارک امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می برد.

وی در طول عمر با برکتش خواستار هیچ گونه تشریفات و تجملات و نام و عنوانی نبود و هیچ گاه قدمی برای شهرت و مرجعیت خویش بر نداشت و حاضر به مصاحبه برای معرفی و بیان زندگی خود نمی شد و بارها از این کار دوری کرد.

ایشان بدون هیچ تکلفی هر روز پیاده به محل تدریس می رفت و به منزل باز می گشت .

3-خضوع در عبادات

او در عبادات خویش از خشوع و حالت ویژه ای برخوردار بود و در ذکر مصایب اهل بیت علیهم السلام بسیار اشک می ریخت .

ایشان با دلی نازک و قلبی پاک در تمام ایام سوگواری و پنج شنبه ها در منزل خود مجلس عزا به پا می کرد که از معنویت و صفای خاصی بر خوردار بود .

4-تحقیق و تدریس

یکی از ویژگی های کم نظیر حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا جواد تبریزی ، جدیت و تلاش بی وقفه ای بوده است که در طول عمر وی تعجب همگان را بر می انگیخته است .

اهل منزل بارها دیده بودند که آن مرجع بزرگ خستگی ناپذیر طول شب را به مطالعه مشغول اند و با صدای اذان صبح دست از مطلعه و تحقیق بر  می دارند .

یکی از هم دوره ای های ایشان می گفت : «همواره استاد در حال مطالعه بودند و هیچ گاه در جلسات و مهمانی ها شرکت نمی کردند ، بلکه وقتشان منحصرا صرف امور علمی می شد .»

ایشان حاضر نبودند که حتی لحظه ای از عمر شریف و وقت گرانبهای خود را هدر دهد و تمام ساعات عمر شریفشان وقف تلاش علمی شد.

به طوری که در نجف اشرف از رفتن به هرگونه مجلس و برنامه ای خودداری می کرد و حتی بعد از درس چهار شنبه ، گاهی تا شنبه از منزل بیرون نمی آمد و مشغول نوشتن و تحقیق بود.

5-نظم

یکی از خصوصیات و اخلاق سازنده در موفقیت ایشان وجود نظم و برنامه ریزی دقیق در طول عمر و استفاده حداکثری از زمان است.

زندگی آن مرجع شیعه از چنان نظم و انضباطی برخوردار بود که تمام کارهای ایشان دارای وقت مخصوص و معینی بود و هیچ گاه مشاهده نشد که وقت با ارزش خود را صرف امور خارج از برنامه علمی و درسی نماید.

6-توجه ویژه به طلاب

یکی از طلاب در این باره می گوید:

گرفتار بودم و عیال بنده مریض شده بود . بعد از مراجعه به پزشک ، پول برای خرید دارو نداشتم .صبح قبل از درس مرحوم آیت الله تبریزی به حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها مشرف شدم و توسل پیدا کردم و احتیاج خود را برای کریمه اهل بیت بیان کردم و گفتم بی بی گرفتارم ، یاری ام کن .

بعد از درس مرحوم میرزا با میرزا همراه شدم تا بعضی سوالات را از ایشان بپرسم . در بین را آقا فرمودند : بیا داخل خانه کارت دارم . آن گاه پاکتی را که حاوی پولی بود به من دادند و گفتند : تو احتیاج به این داری. بسیار غافلگیر شدم و پاکت را از دست مبارک ایشان گرفتم و در بین راه آن را شمردم ، دیدم به مقدار تامین داروی خانواده است.

7-دائم الذکر بودن

یکی از خصوصیات مرحوم آِت الله العظمی تبریزی این بود که اگر سوار ماشین می شد مشغول ذکر و تلاوت قرآن می شدند و هیچ گاه وقت خود را به صحبت در موارد دنیا نمی گذراندند .

ایشان ابتدا که سوار ماشین می شد ، قرآن تلاوت می کرد و بعد از فراغت از قرآن مشغول ذکر می شدند و همواره دائم الذکر بودند و حتی در ترددی که بین شهر ها با ماشین می کردند ، از وقت خود جهت ارتباط معنوی بهره می بردند و هرگز دیده نشد مرحوم میرزا در زمان تردد از ذکر غافل شوند.

گاهی به اطرافیان هم تذکر می دادند که خدا را یاد کنید ، توسل کنید و هنگامی دست از ذکر می کشیدند که می خواستند به سوال شرعی ای جواب دهند  یا قضایایی را ذکر کنندکه باعث تنبه اطرافیان شود.

منابع:

-کتاب عالمان شهر اخلاق /سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران/86

تهیه و فرآوری: مهدی صدری ، گروه حوزه علمیه تبیان