شعر و ادبیات غدیر
در میان وقایع اسلام،تنها واقعه غدیر است که از همان لحظات وقوع قطعه شعرى بعنوان سند دائمى ضمیمه آن است. شعر با وزن و قافیهاى که دارد مدرک ماندگارى در پرونده غدیر است که سینه به سینه حفظ شده و با توجه به اهمیت ادبى آن در کتابها ثبت گردیده است.
نسلهاى بعدى که در اثر تبلیغات سوء سقیفه از معارف خود فاصله گرفتهاند از طریق شعر حسان و امثال او درباره غدیر آن را باز یافتهاند.
در طول تاریخ نیز،در کنار اسناد و مدارک حدیثى و تاریخى،شعر غدیر که توسط شعراى قرنهاى مختلف سروده شده در حفظ این ماجرا اثر بسزایى داشته است.
نکته دیگرى که در شعر وجود دارد این است که توانسته غدیر را در کتابها و محافلى حاضر کند که با روشهاى دیگر ممکن نیست و یا لااقل آسان نیست. بسیارى از کتب ادبى که حتى در مواردى مخالف ولایت اهل بیت علیهم السلام بودهاند،بعنوان یک قطعه جالب ادبى از شاعرى توانا شعر غدیر را نقل کردهاند.همچنین بسیارى از مردم که براى مطالعه و شنیدن متون علمى وقت و حوصله کافى ندارند،گاهى در یک قطعه شعر معارف غدیر را در مىیابند.
غدیر در شعر عربى،فارسى،اردو،ترکى
در طول چهارده قرن،مسئله غدیر در قالب اشعار عربى،فارسى،اردو،ترکى و غیر آن به نظم کشیده شده است.اولین قدم را شاعر زبردست عرب حسان بن ثابت برداشت که با اجازه رسمى پیامبر صلى الله علیه و آله لحظاتى پس از خطابه آنحضرت اشعارى را که در غدیر درباره واقعه آن سروده بود در حضور مردم خواند.
خود امیر المۆمنین علیه السلام درباره غدیر شعرى سرودهاند و چند تن از اصحاب پیامبر صلى الله علیه و آله و نیز عدهاى از اصحاب ائمه علیهم السلام اشعارى درباره غدیر دارند که از جمله آنان قیس بن سعد بن عباده،سید حمیرى،کمیت اسدى،دعبل خزاعى و ابو تمام است .
عدهاى از علماى بزرگ نیز که قریحه شعرى داشتهاند اشعار رسایى درباره غدیر سرودهاند که از جمله آنان شریف رضى،سید مرتضى،قطب راوندى،حافظ برسى،شیخ کفعمى،شیخ بهایى،شیخ کرکى،شیخ حر عاملى،سید على خان مدنى و آیة الله کمپانى است.
شعراى زبردستى چون ابن رومى،وامق نصرانى،حمانى،تنوخى،ابو فراس حمدانى،بشنوى کردى،کشاجم،ناشى صغیر،صاحب بن عباد،مهیار دیلمى،ابو العلاء معرى،اقساسى،ابن عرندس،ابن عودى،ابن داغر حلى،بولس سلامه مسیحى از شعراى عرب درباره غدیر شعر سرودهاند.
گذشته از شعراى عرب،شاعران پارسىگوى و اردو زبان و ترک زبان نیز سهم بسزایى در نظم محتواى غدیر و حفظ و نشر آن در غالب شعر داشتهاند.
لازم به تذکر است که عدهاى از شعرا داستان غدیر را بصورت مفصل یا مختصر در قالب شعر آوردهاند که اول آنان حسان است.برخى دیگر فقط مقطع حساس آن را که«من کنت مولاه فعلى مولاه»است به شعر کشیده و پرورش دادهاند.گروهى نیز با قالب ریزى ادبى غدیر،مبانى اعتقادى آن را بیان کردهاند و تا آنجا که توانستهاند شکوفایى روحى آن را در زندگى معنوى یک شیعه جلوهگر ساختهاند تا با خواندن آنها حلاوت و خنکاى ولایت در سراسر وجود انسان نمودار شود.
تدوین کتب شعر غدیر
مۆلفینى اقدام به جمعآورى و تدوین اشعار مربوط به غدیر کردهاند و این اسناد ادبى غدیر را بصورت مجموعههاى تنظیم یافته ارائه نمودهاند.برخى از این کتابها مستقلا درباره اشعار غدیر است که نمونههایى از آنها نام برده مىشود:
عربى
1.الغدیر فى الکتاب و السنة و الأدب،علامه امینى.
2.شعراء الغدیر،مۆسسة الغدیر،بیروت.
3.الغدیر فى الأدب الشعبى،حسین بن حسن بهبهانى.
4.غدیریات،علامه امینى،برگزیده از الغدیر.
5.غدیریات هادفة،سید طالب خرسان.
فارسى
6.غدیر در شعر فارسى،سید مصطفى موسوى گرمارودى.
7.سرود غدیر،علامه سید احمد اشکورى،2 جلد.
8.شعراى غدیر از گذشته تا امروز،علامه محمد هادى امینى،10 جلد.
9.غدیر در شعر فارسى از کسائى مروزى تا شهریار تبریزى،محمد صحتى سردرودى.
10.پاسداران حماسه غدیر،پرویز عباسى.
11.بیعت با خورشید،اداره ارشاد خراسان.
12.در ساحل غدیر،احمد احمدى بیرجندى.
13.گلبانگ غدیر،محمد مهدى بهداروند.
14.دریا در غدیر،ثابت محمودى.
15.مهر آب خم،سید على رضوى.
16.یک جرعه از غدیر،شعراى قم.
اردو
17.صهباى غدیر،شعراى هند.
18.ترانه غدیر،سید محمد رضا ساجد زید پورى.
شعر غدیر در عصر حاضر
در زمان ما آثار شعر غدیر از جنبههاى ادبى فراتر رفته و ارزش تبلیغى خاصى به خود گرفته است و انعکاس آن در موارد بسیارى چون کتابها،مجلات،روزنامهها،برنامههاى رادیویى و تلویزیونى و کامپیوترى،در جشنها بصورت مداحى و تهیه نوارهاى صوتى و تصویرى و کامپیوترى و حتى پخش آنها از طریق اینترنتجلوههاى تازهاى به شعر غدیر داده است.
بخش ادبیات تبیان
منبع" چهارده قرن با غدیر/ ص 165