حجکم مقبول، سعیکم مشکور

دیدار حاجی

(و قال صلوات اللَّه علیه بادروا بالسّلام على الحاجّ و المعتمرین و مصافحتهم من قبل ان تخالطهم الذّنوب)

و کالصحیح منقولست از حضرت سید السّاجدین صلوات اللَّه علیه که فرمودند که مبادرت کنید و پیش دستى نمایید که به زودى ایشان را دریابید به استقبال ایشان یا اعم که سلام کنید بر جمعى که حج کرده باشند یا عمره به جا آورده باشند یا هر دو و مصافحه کنید با ایشان پیش از آن که مکدر شوند به کدوردت گناهان چنانکه گذشت که نور حج با ایشان است تا آلوده گناهان نشده باشند. و محتمل است که تا چهار ماه نشده باشد مصافحه بهتر باشد چون احادیث متواتره وارد است که تا چهار ماه گناه نمى‏نویسند اگر چه نور حج نیز نمى‏ماند با گناهان اعم از صغیره و کبیره ( لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه  /ج‏7 /165)

محمّد بن حمزه از یک تن از روات از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده که‏ فرمود: هر کس با حاجى که از سفر حجّ بازگشته ملاقات کند و با وى مصافحه نماید مانند کسیست که خود استلام حجر کرده باشد (یعنى آنکه دست خود را به حجر الاسود رسانیده باشد). ( ثواب الأعمال / ترجمه غفارى ) امام سجاد (علیه السلام) به تعجیل در زیارت حاجی سفارش نموده اند چرا که تا چهار ماه برای حاجی  گناهی نوشته نمی شود و روایت و شرح آن اینگونه است:

در صحیح از سعد اسکاف منقول است که گفت از حضرت امام محمد باقر صلوات اللَّه علیه شنیدم که مى‏فرمودند که چون کسى اراده حج داشته باشد و شروع کند در تهیه راه حج هر گامى که بر مى‏دارد ده حسنه در نامه عملش مى‏نویسند و ده سیئه محو مى‏کنند و ده درجه او را بلند مى‏کنند تا چون از تهیه فارغ مى‏شود و در دانه مى‏شود چهار پاى او هر گامى که بر مى‏دارد ده حسنه در نامه عملش مى‏نویسند و ده سیئه محو مى‏کنند و ده درجه او را بلند مى‏کنند تا وقتى که از افعال حج فارغ مى‏شود جمیع گناهان او را مى‏آمرزند و چهار ماه دیگر که آن ذى الحجه و محرم و صفر و ربیع الاول است حسنات از جهت او مى‏نویسند و گناهان را نمى‏نویسند مگر آن که فعلى صادر شود که واجب شود دخول نار به سبب آن به آن که کافر شود پس چون چهار ماه تمام مى‏شود با مردمان مساوى مى‏شود که حسنات و سیئات او را مى‏نویسند (لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه  /  ج‏7 / 45 )

به کدامین حاجی توجه نمی شود

جابر جعفى از امام باقر (علیه السلام) نقل مى‏کند که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: حاجى سه قسم است: بهترین آنها از نظر بهره‏اى که مى‏برد، کسى است که گناهان پیش و پس او آمرزیده شده باشد و خداوند او را از عذاب آتش حفظ کند، کسى که در مرتبه بعدى قرار مى‏گیرد، آن حاجى است که گناهان پیش و پس او آمرزیده شده باشد و عمل را در بقیه عمرش از سر بگیرد و کسى که در مرتبه بعد از آن قرار دارد، شخصى است که خانواده و مالش حفظ شده باشد. ( الخصال / ترجمه جعفرى   / ج‏1  /  223)

اما در میان زائران بیت الحرامی نیز وجود دارند که بسته به رفتارشان نباید به آنها توجه کرد. میسّر از امام باقر (علیه السلام) نقل مى‏کند که فرمود: به کسى که قصد این خانه (کعبه) را مى‏کند، اگر سه خصلت نداشته باشد اعتنا نمى‏شود: پرهیزکارى که او را از معاصى خداوند حفظ کند و بردبارى که با آن مالک خشم خود باشد و خودش رفتارى با کسى که با او رفیق شده است. ( همان/   225 ) بنابراین این سه خصیصه از ویژگی لازم و اساسی یک زائر خانه خدا به شمار می آید: 1) پرهیزکاری 2) بردباری 3) خوش رفتاری

بنابراین فردی که پس از بازگشت از سفر حج همچون سابق بوده و تفاوتی در رفتار وی مشهود نگردد نمی توان گفت حجش مقبول حق بوده است و از این جهت رسیده است که « علامت قبول حج آن است که حال آدمی بعد از حج بهتر از سابق گردد» و  در خبر دیگری وارد است که « از علامت قبول حجّ ترک معاصی است که سابق می کرده و بدل کردن همنشینان بد را به همنشینان خوب، و مجالس لهو به غفلت را به مجالسی که در آن یاد خدا می شود » ( معراج السعادة ) بنابراین آدمی چون به قصد حج از وطن بیرون رود و داخل بیابان گردد و رو به خانه خدا آرد باید بیرون رفتن خود از دنیا را متذکر گردد و دائم در حال خوف و رجاء بوده و بداند مقصود اصلی از طواف، طواف دل است به یاد پروردگار.

                                                                                                                                             مریم پناهنده

منابع:

1)معراج السعادة / نراقی

2) الخصال / ابن بابویه

3) لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه  / مجلسی

4) ثواب الاعمال / ابن بابویه