برداشت نادرست از آیه 38 سوره زمر

اینكه مى گوید: وساطت، سرانجام سر از بت پرستى درمى آورد، باید از او پرسید پس آیات قرآنى را چگونه تفسیر مى كند كه به مسلمانان و به قول وهابیان به منافقان مى گوید: به سراغ پیامبر بروید تا او در حق شما دعا كند. آیا خدا ـ از سرانجام توسل كه به بت پرستى كشیده مى شود ـ نعوذبالله ـ آگاه نبود؟!

خدا در آیه 38 سوره زمر چنین مى فرماید: (ولئن سألتهم من خلق السموات والأرض لیقولنّ الله قل أفرأیتم ما تدعون من دون الله إن أرادنى الله بضرّ هل هنّ كاشفات ضرّه أو أرادنى برحمة هل هن ممسكات رحمته قل حسبى الله علیه یتوكل المتوكلون ). «و اگر از آنها بپرسى چه كسى آسمان ها و زمین را آفریده؟ حتماً مى گویند: خدا، بگو آیا هیچ درباره معبودانى كه غیر از خدا هستند و آنها را مى خوانند، اندیشیده اید كه اگر خدا زیانى براى من بخواهد آیا آنها مى توانند آن را برطرف سازند؟ و یا اگر رحمتى براى من اراده كند، آیا آنها توانایى دارند، جلو رحمت او را بگیرند؟ بگو: خدا مرا كافى است و همه متوكلان باید بر او توكل كنند»

توضیح شبهه این كه مى گویند: شیعیان غیر خدا را نمى پرستند، لكن توسّل و وساطت ائمه قطعاً به مرده پرستى و بت پرستى كشیده مى شود!

یادآورى لازم است كه این آیه در مورد مشركان است. مشركان، در حالى كه خدا را آفریدگار آسمان ها و زمین مى دانستند، ولى غیر او را یعنى بتها را مى پرستیدند، زیرا آنها را مالكان كارهاى الهى مى دانستند.

قرآن در نقد این گروه بت پرست كه در توحید ذاتى مشكلى نداشتند ولى در توحید ربوبى معتقد بودند كه كارهاى خدا به آنها تفویض شده است، مانند:    1. مغفرت از گناهان،   2. پیروزى در جنگ،   3. عزت در زندگى و مانند آنها، چنان كه در گذشته به موارد آنها در آیات قرآن اشاره شد.

قرآن در نقد این نظر مى فرماید: از بتان كارى ساخته نیست. اگر خدا بخواهد زیانى به كسى برساند آنها نمى توانند جلوگیرى كنند و اگر بخواهد سودى به كسى برساند نمى توانند جلوگیرى كنند، بنابراین، باید بگوییم خدا كافى است و در امور بر او توكل كنیم.

با توجه به تفسیر آیه، روشن شد كه تشبیه توسّل به اولیاى الهى، عمل مشركان، تفسیر به رأى است كه جایگاه چنین مفسرى آتش است زیرا مشركان، در توحید ربوبى، به تمام معنى مشرك بودند و تصور مى كردند كه كارهاى خدا به واسطه ها واگذار شده است، و لذا آنان را فعّال مایشاء در سرنوشت بندگان مى دانستند، در حالى كه موحّدان در تمام مراحل موحدند:

1. توحید در ذات خدا، یعنى این كه مثل و نظیرى ندارد.

2. توحید در صفات، علم و قدرت او عین ذات اوست، نه زائد بر ذات.

3. توحید ربوبى، یا توحید افعالى همه كارهاى جهان در دست خداست و هیچگاه تفویضى انجام نگرفته است.

4. توحید در عبادت. فقط او را باید پرستید، نه غیر او را.

اكنون اگر فردى با این اعتقاد، متوسل به اولیاى الهى بشود، جز این نیست كه از آنها طلب دعا كند كه خدا حاجت آنها را برآورده كند. در این درخواست نه براى خدا مثلى قائل شده و نه كار خدا را به اولیاى الهى تفویض كرده است.

اینكه مى گوید: وساطت، سرانجام سر از بت پرستى درمى آورد، باید از او پرسید پس آیات قرآنى را چگونه تفسیر مى كند كه به مسلمانان و به قول وهابیان به منافقان مى گوید: به سراغ پیامبر بروید تا او در حق شما دعا كند. آیا خدا ـ از سرانجام توسل كه به بت پرستى كشیده مى شود ـ نعوذبالله ـ آگاه نبود؟!

اگر واقعاً توسّل، ما را به شرك مى كشاند، پس اعمال مكه درست شبیه اعمال مشركان است. بوسیدن حجرالاسود و طواف بر گرد خانه اى كه از سنگ و گل است، سعى میان دو كوه، و قربانى كردن در منى، همه و همه شبیه اعمال مشركان است، پس چرا خدا به اینها امر كرده است، اشتباه اینجاست كه این اعمال، بستگى به دو صورت انجام مى گیرد، یكى شرك و دیگرى عین توحید.

مسلمانان چهارده قرن، به پیروى از پیامبر و یارانش، به اولیاى الهى متوسل شدند و هیچ گاه از خط توحید دور نشدند.

منبع :

بیانات آیت الله سبحانی