علت کم بودن آثار قلمی حاج شیخ
زندگی نامه آیتالله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی- 4
بخش قبلی را اینجا ببینید
بخش پایانی گفتوگوی حجتالاسلام و المسلمین «محمد مسعودی»، درباره آیتالله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، موسس حوزه علمیه قم، تقدیم شما میشود:
*مشکل اقتصادی حوزه در زمان شیخ عبدالکریم حائری
نکته دوم این است که حوزههای شیعی همیشه استقلال دارند. از نظر اقتصادی به دولت و اشخاص وابسته نیستند. حوزههای علمیه از وجوهات شرعیه اداره میشوند و در آن اعصار هنوز حوزه علمیه قم و علمای قم آنچنان مطرح نبودند که پولداران وجوهات خود را به آنجا سرازیر کنند و وجوهات را نوعا به نجف و سامرا میبردند.
لذا آیتالله حائری یزدی در حوزه علمیه قم دچار مشکل اقتصادی شدیدی بودند. یکی از دوستان ایشان از مشهد نامهای برای ایشان میفرستد و احوالپرسی میکند.
ایشان در بخشی از جواب نامه اینطور میفرماید: «حال حقیر بحمدلله قرین صحت است جز اینکه ابتلای رساندن معاش علمیه خیلی حقیر را متألم نموده.
اولا در آستانه متبرکه و در روضه مقدسه رضویه ملتمس دعا هستم که از خداوند جل شانه طلب کنید اصلاح امر را و ثانیاً جناب شریعتمدار ثقةالاسلام آقای حاج ملا هاشم را بعد از تبلیغ سلام از اینجانب اطلاع دهید کیفیت حال را؛ چنانچه بتوانند از وجوهات چیزی تحصیل نموده روانه نمایند خیلی به محل هست».
مشخص است که چون وجوهات در حوزه نمیآمده طلبهها خیلی در مضیقه بودند. ایشان سعی خود را برای برطرف کردن این مشکلات انجام دادند و بحمدلله حوزه علمیه نوپای شیعه در قم را حفظ کردند که همین حوزه منشأ خیرات و برکات فراوان شده است.
* خرق عادت موسس حوزه علمیه قم از زبان آیتالله اراکی
در مورد شخصیت ایشان نکته قابل توجهی هست بفرمایید.
در مورد کیفیت تولد و بقا و وضعیت زندگی ایشان، عبارتی را مرحوم آیتالله اراکی که از شاگردان ایشان بوده، میفرماید که جالب توجه است. ایشان میفرماید آیتالله حائری یزدی شخصیتی بودند که هم حدوث ایشان به خرق عادت بوده و هم بقای ایشان.
هم زمانی که خداوند ایشان را به والدینشان که صاحب فرزند نمیشدند عنایت کرد و پس از ایشان نیز دیگر صاحب فرزند نشدند، خارق عادت بوده و هم زندگی و تحصیل و خدمات بزرگی که به عالم شیعه انجام دادند.
در مورد بقای ایشان نیز میفرمودند که آیتالله حائری یزدی خودشان تعریف می کردند که روزی در وسط هفته در کربلا بودم. در عالم رویا دیدم به من میگویند شما از عمرتان چیزی باقی نمانده و به زودی پس از چند روزی از دنیا میروید. ایشان ادامه میدادند که من مشغول درس و بحث بودم و این موضوع را فراموش کردم.
تا شب جمعهای در یکی از باغهای اطراف کربلا با دوستان بودیم که برای من حالت غشی به وجود آمد و از حال رفتم. دوستان مرا سوار بر چهارپایی کردند و به منزل آوردند. در آن وقت دیدم که در یک عالمی هستم که یک نفر یا دو نفر آمدند و گفتند میخواهیم جانت را بگیریم.
ایشان میفرمود من خیلی ناراحت شدم و به حضرت سیدالشهدا(ع) متوسل شدم و گفتم: آقا مُردن حق است و باید بمیریم ولکن دست من خالیست. شما عنایت بفرمایید تا حال من بهتر شود و کاری انجام دهم که منجر به این شود که دست پر پیش خداوند بروم و وارد محشر شوم.
در این حال، کسی آمد و کسانی را که برای گرفتن جان من آمده بودند از این کار منصرف کرد. به آنها گفت که حضرت سیدالشهدا(ع) خواسته تا ایشان عمر طولانی داشته باشند. ایشان در لحظات مرگ به واسطه عنایت خاص سیدالشهدا(ع) دوباره به این عالم بر میگردند و این موضوع در مورد بقای ایشان جالب توجه است.
* علت کم بودن آثار قلمی شیخ عبدالکریم حائری
چه آثاری از این عالم بزرگ بر جای مانده است؟
یکی از کتابهای بسیار مهمی که الآن در حوزه، مراجع تقلید در بحثهای درس خارج خود مطرح میفرمایند، درر الاصول یا درر الفوائد است که همان کتاب اصول ایشان است.
بنده که درس آیتالله وحید خراسانی میرفتم و معمولا ایشان نظرات بزرگان را بیان میفرمودند، از کتاب دررالاصول ایشان در مواقعی مطلب نقل میکردند.
این مطلب حاکی از آن است ایشان مقام علمی آیتالله موسس یا شیخ عبدالکریم حائری یزدی را خیلی بالا میدانستند. تقریرات درسهای ایشان مانند «کتابالصلاة»، «کتابالرضا»، «کتابالمواریث» و «کتابالنکاح» موجود است.
ایشان چون خیلی به تربیت طلبهها اهتمام داشتند، آثار قلمی کمی دارند و درسهایی که فرمودند توسط شاگردانشان چاپ شده است.
* زندگی ساده و زهد شیخ عبدالکریم حائری
مرحوم آیت الله حائری یزدی تا آخر عمر در حال زهد بودند و زندگی بسیار سادهای داشتند. با اینکه رئیس حوزه بودند آقازاده ایشان در مورد احوالات پدرش میفرماید که وقتی پدرم از دنیا رفتند، کلی قرض داشتند.
مرحوم شیخ عبدالکریم در 17 ذیالقعده سال 1355 (1315 شمسی) به جوار رحمت الهی رسیدند و مزارشان در قم، قسمت بالاسر حضرت معصومه (س) قرار دارد. خداوند روح ایشان را غریق رحمت کند و ما را شاکر زحمات و احسان ایشان قرار دهد.
منبع: خبرگزاری فارس
تهیه و تنظیم: عبداله فربود، گروه حوزه علمیه تبیان