نقش و جایگاه مردم در نظام سیاسی مهدوی

نقش و جایگاه مردم، گروه ها، احزاب و جریان‌های سیاسی در دولت مهدوی  عجل الله تعالی فرجه الشریف چگونه خواهد بود؟ آیا همانند نظام های دموكراتیك و نظام هایی كه در جهان غرب امروز رایج و حاكم است، احزاب و جناح ها و جریان های سیاسی مختلف خواهیم داشت؟ جدای از نقش مهم و تعیین كننده مردم در یاری حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به جهت ایجاد و تحقق نظام مهدوی؛ بر اساس آنچه كه از سنت اسلامی بر می آید در مدینة فاضلة اسلامی، چون رابطة قدرت بر اساس منفعت جویی افراد، گروه ها و جریانات نیست، طبعاً ماهیت زندگی سیاسی هم متفاوت است. در دنیای غیر فاضله طیف بندی احزاب، جریانات، جناح های سیاسی و گروه بندی های سیاسی به خاطر برداشت و نگرش متفاوت از منفعت، توسط احزاب و گروه ها از یك سو و از سوی دیگر محدودیت به دلیل منابع موجود، این احزاب و جریانات با یكدیگر رقابت می كنند. پس در زندگی غیر فاضله، قدرت معطوف به منافع است تا انسان ها بتوانند در قالب احزاب، تشكل ها، جریانات و جناح های سیاسی، منافع بیشتر را تصاحب كنند. از همین رو ماهیت رقابت سیاسی هم صرفاً معطوف به همین منافع قدرت است.

در جامعه و نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف، رابطة قدرت بازیچة منافع نیست بلكه در واقع جامعه ای است كه انسان ها تلاش خواهند كرد تا به سعادت نائل شوند.

در واقع در نظام سیاسی مهدوی علیه السلام به دلیل علم كامل امام معصوم علیه السلام و عدم برداشت ها و قرائت های مختلف، مردم با هم در رسیدن به زندگی نیك اختلاف نخواهند داشت. البته تفاوت سلایق و شیوه ها، امری طبیعی است و در مورد نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف هم قابل طرح است. اما اصول و كلیاتِ نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف در سایه تبعیت همه مردم از یك انسان كامل با هدف سبقت جویی در رسیدن به خیر و فضیلت، ماهیت رقابت و زندگی سیاسی را دگرگون خواهد نمود. با این توضیحات می‌توان گفت: كه بازی جناحی، سیاسی و گروهی در نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف منطقِ خود را از دست داده و جناح‌بندی ها و احزاب به این صورتی كه در نظام های غیر فاضله وجود دارد، در نظام فاضله قابل تصور نیست؛ ماهیت زندگی سیاسی دگرگون و متفاوت می شود و رقابت بر سر منافع، به سبقت در خدمت تبدیل می شود. در این نظام رقابت در رسیدن به سعادت و فضیلت است. در نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف بدلیل نزدیكی انسان ها به کمال نظام سیاسی بر اساس سبقت جویی در خدمت شكل خواهد گرفت.

با این توضیحات، نقش و جایگاه مردم هم در ساختار نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف مشخص می شود. در نظام های غیر فاضله براساس الگوی نظام های دموكراسی غربی، به دلیل تفاوت دیدگاهها از یك سو و محوریت عقل انسانی و خود انسان از سوی دیگر، انسان ها با توافق یا قرارداد اجتماعی، زندگی خودشان را تنظیم می كنند. در این نظام‌ها مرجعیت بالاتر از انسانهای عادی پذیرفته نمی شود تا آنها را به سمت خاصی جهت دهی كند. اصلاً در نظام های سیاسی دموكراسی غربی، چه نظام های سوسیال دموكراسی یا نظام های لیبرال دموكراسی، این امر به عنوان مبنا و زیر بنا پذیرفته شده است كه هیچ مرجع بالاتری وجود ندارد. در واقع آموزهای اوُمانیسم(1) و سكولاریسم(2) در غرب بر این نكته تأكید می كنند كه هیچ مرجع بالاتری نسبت به انسان های عادی وجود ندارد. در حالیكه در نگرش اسلامی و در مدینة فاضلة مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف اصل وجود منجی و هادی غیبی یك اصل اساسی است و همه انسان ها به این آگاهی خواهند رسید كه عقل آنها محدود است و نیازمندِ همراهی یك معلم و انسان كامل هستند تا تلاش خودشان را برای نیل به سعادت انجام بدهند و  زندگی سیاسی معطوف به منفعت و قدرت دنیوی نیست، بلكه رقابت بر سر رسیدن به سعادت است.

با چنین نگرشی نقش و جایگاه مردم در مدینة فاضلة مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف كاملاً دگرگون و منقلب می شود. منطق نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف چیز دیگری است. در این نظام كه مبتنی بر حضور رهبر صالح و انسان كامل است، مشاركت متعهدانه و فعال مردم، هم برای رسیدن به سعادت خودشان است و هم زمینه‌سازی سعادتِ دیگران. در این نظام حضور انسان كامل و آگاهی مردم به محدودیت خود سبب می‌شود آنها با شیفتگی و درایت از رهبر و امام معصوم علیه السلام پیروی نمایند. مشاركت سیاسی مردم در نظام مهدوی، مشاركتی فعال و متعهدانه است یعنی هم یك تعهد است و هم یك حق كه فعالیت بكند اما در نظام های سیاسی غربی به خصوص در نظام سیاسی لیبرال دموكراسی، صرفاً می گویند: شما مشاركت سیاسی فعال داشته باشید تا حق خودت را بگیرید، اما هیچ تعهدی نسبت به مصالح جمع و مصالح دیگران ندارید. در غرب الگوی مشارکت سیاسی مطلوب، مشارکت سیاسی فعال است. اما در نظام مهدوی مشارکت سیاسی فعال و متعهدانه توصیه می شود.

مهمترین ویژگی نظام سیاسی مهدوی عجل الله تعالی فرجه الشریف نقش و حضور تعیین کننده انسان كامل و امام معصوم علیه السلام یا همان منجی موعود، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به عنوان رهبر و رئیس اول نظام سیاسی است. با توجه به این که در نظامهای سیاسی فاضله، قدرت معطوف به سعادت است، رقابت در منافع دنیوی، امام معصوم برای تأمین چنین سعادتی نقش کلیدی دارد. امام معصوم به دلیل ویژگیهای خاصی که خداوند او را برگزیده است، راهبر مردم به سوی سعادت است. در چنین ساختاری مردم هم حضور فعال دارند اما حضور فعال و متعهدانه‌ای هدف آن تصاحب منافع دنیوی بیشتر نیست، بلكه رقابت برای سبقت جویی در سعادت و ایمان است.

پی نوشت:

1 . انسان محوری.

2 . جدایی عرصة دین از سیاست.

منبع: مجله شماره 4

نویسنده: دكتر غلامرضا بهروزلك